«Βάλε τη µάσκα σου, έχω µια ιδέα!», µου είπε ο Νίκος Κουρής όταν, τελειώνοντας τη συνέντευξη, προσπαθούσαµε να σκεφτούµε τι ακριβώς θα πούµε στο προωθητικό βιντεάκι που ετοιµάζουµε πάντα για το τεύχος. Η ιδέα ήταν να φορέσουµε τις (χειρουργικές) µάσκες µας και, µέσα από ένα λογοπαίγνιο, να καταλήξουµε στο ότι: Πέρα από το “plan A”, που µας θέλει να πηγαίνουµε πάντα µε το ρεύµα, το “plan B” στη ζωή είναι «να πέσουν οι µάσκες» και να ζήσουµε, επιτέλους, ελεύθεροι.
Παρακολουθώντας το βίντεο ξανά σήµερα, σκεφτόµουν πόσο επίκαιρο αποδεικνύεται τελικά – και δεν µιλάω για την πανδηµία, που αποτελεί µάλλον τη µόνη περίπτωση στην οποία οι µάσκες πρέπει να παραµείνουν στη θέση τους. Μιλάω για τις καταγγελίες περί άσκησης βίας, σεξουαλικής, ψυχολογικής ή λεκτικής, οι οποίες είδαν το φως της δηµοσιότητας, αρχής γενοµένης από την Ολυµπιονίκη Σοφία Μπεκατώρου.
«Να πέσουν οι µάσκες», λοιπόν. Ορίστε, έπεσαν. Και τώρα τι;
Η αλήθεια είναι ότι έπεσαν µεν οι µάσκες σχετικά µε τους παρενοχλούντες, αλλά αποκάλυψαν παράλληλα και µια σηµαντική µερίδα ανθρώπων, που δεν δίστασε να δείξει µε το δάκτυλο τις παρενοχλούµενες: «Και γιατί τώρα, µετά από τόσα χρόνια;», «Ναι, αλλά µια χαρά φωτογραφίζονταν µαζί όταν συνεργάζονταν», «Βγήκε η κάθε ξεχασµένη να κάνει καταγγελία, για να ακουστεί το όνοµά της και να προετοιµάσει το έδαφος για ένα πολιτικό αξίωµα, ένα µεγάλο ρόλο, συνεντεύξεις στα media»…
Και ας είµαστε ειλικρινείς. Πόσες γυναίκες εξέφρασαν επίσης τους παραπάνω προβληµατισµούς; Πολλές. Και νέες. Και “µορφωµένες”. Πόσα στερεότυπα υπάρχουν βαθιά ριζωµένα µέσα µας, τελικά, χωρίς να το συνειδητοποιούµε… Ή χειρότερα: το συνειδητοποιούµε, αλλά εξακολουθούµε να τα “τρέφουµε” εν γνώσει µας.
Βλέπουµε το δέντρο και χάνουµε το δάσος. Και το δάσος, σ’ αυτή την περίπτωση, είναι το ότι µεγάλο κοµµάτι της κοινωνίας είναι εγκλωβισµένο σε στερεότυπα και έτοιµο να καταδικάσει οποιονδήποτε χαλάει τη βολή του. Το ότι δίνει “άλλοθι” στον εκάστοτε “δυνατό” να βγάζει τα απωθηµένα του στον εκάστοτε “αδύναµο”. Το ότι προτιµά να κρύβεται πίσω από ένα «πήγαινε γυρεύοντας» ή ένα «αυτός είναι ο νόµος της φύσης».
Γιατί η αποκατάσταση κοινωνικών αδικιών δεν είναι το φόρτε µας. Ποτέ δεν ήταν. Ούτε το 500 π.Χ., ούτε το 2021 µ.Χ…
∆εν αρκεί, λοιπόν, απλά να πέσουν οι µάσκες. Πρέπει να µάθουµε και πώς θα διαχειριστούµε το “µετά”. Γιατί αν δεν λύσουµε αυτό, τότε κάθε “ξεµπρόστιασµα” θα λειτουργεί, τελικά, υπέρ του δράστη. Ο κακοποιηµένος θα στιγµατίζεται, θα χαρακτηρίζεται γραφικός, κι έτσι η υπόθεση θα υποτιµάται και θα ξεχνιέται.
Αλλά ας µην κολλάµε στη µάσκα – δεν σε κάνει µόνο η µάσκα µασκαρά. Μασκαράς µπορείς να είσαι και µέσα στο πανάκριβο επώνυµο κοστούµι σου (µε όλες τις έννοιες του “κοστουµιού”…).
Η αλήθεια, όµως, πάντα βρίσκει τρόπο να λάµψει. Γιατί, µεταξύ µας, όσο καλά κι αν µασκαρευτεί κανείς, το µόνο καρναβάλι που κρατάει «για πάντα» είναι το Πατρινό.
Μαρία Λυσάνδρου
m.lysandrou@tpb.gr
