Καθώς συνεχίζεται το lockdown και ο υποχρεωτικός περιορισμός των μετακινήσεων, ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι βγαίνουν για περπάτημα σε υπαίθριους χώρους, σε μια προσπάθεια να διατηρήσουν τη φυσική τους κατάσταση. Δυστυχώς, όμως, λίγοι είναι εκείνοι που θυμούνται να εφαρμόσουν αντηλιακό στο δέρμα τους πριν βγουν από το σπίτι. Τι σημαίνει «Μα είναι χειμώνας»;
Η χρήση αντηλιακού θα πρέπει να μας γίνει συνήθεια και τους χειμερινούς μήνες, καθώς ο ήλιος δεν απειλεί το δέρμα μόνο το καλοκαίρι, αλλά όλο τον χρόνο.
«Η υπεριώδης ακτινοβολία του ηλίου είναι επικίνδυνη χειμώνα-καλοκαίρι, ακόμα και τις μέρες με συννεφιά», λέει ο Δρ. Μάρκος Μιχελάκης, Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος (Αισθητική Δερματολογία – Δερματοχειρουργική). «Μάλιστα, όσο πιο κοντά στις μεσημεριανές ώρες βρίσκεται κάποιος σε υπαίθριους χώρους, τόσο περισσότερο εκτίθεται στην ακτινοβολία αυτή και τόσο περισσότερες βλάβες υφίσταται το δέρμα του. Οι βλάβες μπορεί να φθάσουν μέχρι το ηλιακό έγκαυμα, κυρίως σε όσους εργάζονται σε υπαίθριους χώρους, κατοικούν σε μεγάλο υψόμετρο ή/και παραμένουν σε εξωτερικούς χώρους σε περιοχές όπου υπάρχει μεγάλη αντανάκλαση της ηλιακής ακτινοβολίας (π.χ. δίπλα στη θάλασσα ή στα χιόνια). Ο ίδιος κίνδυνος απειλεί και τους λάτρεις των χειμερινών σπορ».
Όπως εξηγεί ο κ. Μιχελάκης, υπάρχουν τρία είδη υπεριώδους ακτινοβολίας (UV). Από αυτά, τα δύο (η UVA και η UVB) προκαλούν βλάβες στο δέρμα. Το τρίτο (η UVC) απορροφάται από τη στοιβάδα του όζοντος στην ατμόσφαιρα, με αποτέλεσμα να μη φτάνει στην επιφάνεια της γης.
Η UVA έχει μεγαλύτερο μήκος κύματος και εισδύει βαθιά στο δέρμα, όπου μπορεί να αλλάξει τη δομή του κολλαγόνου και των ινών ελαστίνης. Μπορεί, επίσης, να προκαλέσει βλάβες στο DNA των δερματικών κυττάρων. Το επακόλουθο των επιδράσεων αυτών είναι η πρόωρη γήρανση του δέρματος, η οποία εκδηλώνεται με κηλίδες και πρόωρες ρυτίδες (φωτογήρανση). Αυξάνεται, επίσης, ο κίνδυνος αναπτύξεως καρκίνου στο δέρμα.
Η UVB, η οποία έχει μικρότερο μήκος κύματος, εισδύει μόνο στην επιδερμίδα. Είναι, όμως, υπεύθυνη για τα ηλιακά εγκαύματα που αποτελούν σημαντικό παράγοντα κινδύνου για καρκίνο του δέρματος, συμπεριλαμβανομένου του μελανώματος (η πιο επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος).
«Οι δερματικές βλάβες που προκαλούνται από την υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου αθροίζονται με την πάροδο του χρόνου. Αυτό σημαίνει πως όσο περισσότερο εκτίθεται κάποιος σε αυτήν, τόσο περισσότερες βλάβες συσσωρεύονται. Και αν η έκθεση είναι σημαντική, τόσο ταχύτερα θα αναπτυχθούν βλάβες», λέει ο κ. Μιχελάκης.
Κι όμως, οι πρόωρες ρυτίδες είναι το… μικρότερο κακό που μπορεί να συμβεί. Πολλοί άνθρωποι που εκτίθενται χωρίς προστασία στον ήλιο αναπτύσσουν με το πέρασμα του χρόνου προκαρκινικές αλλοιώσεις, όπως οι ακτινικές υπερκερατώσεις. Άλλοι εκδηλώνουν δερματικό καρκίνο. Αν και ο περισσότερος κόσμος γνωρίζει ότι η πιο σοβαρή μορφή καρκίνου του δέρματος είναι το μελάνωμα, είναι ευτυχώς λιγότερο συχνό από άλλες μορφές καρκίνου του δέρματος (υπολογίζεται ότι προσβάλλει 200-300 άτομα στη χώρα μας κάθε χρόνο). Πιο συχνοί είναι δύο άλλοι τύποι καρκίνου του δέρματος, το βασικοκυτταρικό και το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα.
Υπολογίζεται ότι, σε όλο τον κόσμο, σχεδόν το 30% των ατόμων της καυκάσιας φυλής θα παρουσιάσουν βασικοκυτταρικό ή ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα στο δέρμα κάποια στιγμή στη ζωή τους. Οι περισσότεροι πάσχοντες (αλλά όχι όλοι) είναι ηλικίας άνω των 50-60 ετών.
Οι καρκίνοι αυτοί συνήθως δεν είναι ιδιαίτερα επιθετικοί, αλλά σίγουρα δεν μπορούν να θεωρηθούν αθώοι. Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα μπορεί να προκαλέσει παραμορφώσεις, αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως και σωστά. Το δε ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα προκαλεί μεταστάσεις περίπου στο 5% των περιπτώσεων.
«Αυτό που πρέπει όλοι να συνειδητοποιήσουν είναι ότι η υπεριώδης ακτινοβολία μάς απειλεί όλο τον χρόνο. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στην Ελλάδα, όπου η διαφορά στη UV μεταξύ χειμώνα και καλοκαιριού είναι μικρή», υπογραμμίζει ο κ. Μιχελάκης. «Ας μην ξεχνάμε, επίσης, πως ούτε τα σύννεφα παρέχουν κάποια προστασία, αφού τα διαπερνά σχεδόν το 80% της ηλιακής ακτινοβολίας. Τον χειμώνα, τα χιόνια, ο πάγος και κάθε είδους λείες επιφάνειες (π.χ. θάλασσα) αντανακλούν την UV και, έτσι, αυτή προσβάλλει υπό διάφορες γωνίες τα ακάλυπτα σημεία του σώματός μας. Οπότε, αυξάνονται αρκετά οι αρνητικές επιπτώσεις στο δέρμα μας».
Η λύση είναι να αλείφουμε τα ακάλυπτα σημεία του δέρματός μας με μια ικανοποιητική δόση αντηλιακού, το οποίο θα έχει δείκτη προστασίας (SPF) τουλάχιστον 30. Το αντηλιακό πρέπει να είναι ευρέος φάσματος, για να απορροφά τόσο την UVA, όσο και την UVB.
Καλό είναι, επίσης, να βγαίνουμε για περπάτημα μετά τις 3 το μεσημέρι, όταν πια η ηλιακή ακτινοβολία φθάνει υπό γωνία στην επιφάνεια της γης και δεν εισδύει εύκολα στο δέρμα. Αν εργαζόμαστε σε υπαίθριο χώρο, φροντίζουμε να φοράμε καπέλο με φαρδύ γείσο.
Όταν βάζουμε αντηλιακό, δεν πρέπει να αμελούμε να αλείφουμε καλά τη μύτη, τα πτερύγια των αυτιών και τον αυχένα μας. Ειδικά οι άνδρες με φαλάκρα, πρέπει να αλείφουν και το κρανίο τους. Δεν παραλείπουμε, τέλος, να βάζουμε ειδικό αντηλιακό και στα χείλη.
