Η υγεία του σώματος μας έχει ανεκτίμητη αξία. Για να την προφυλάξουμε όσο το δυνατόν καλύτερα υπάρχουν συγκεκριμένες δράσεις που μπορούμε να κάνουμε.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι, τα αίτια των κύριων χρόνιων ασθενειών – νοσήματα της καρδιάς και του αναπνευστικού, κάποιες μορφές καρκίνου κτλ – είναι γνωστά και πως οι πιο σημαντικοί παράγοντες που μπορούμε να επηρεάσουμε, ώστε να προστατεύσουμε την υγεία μας είναι η υγιεινή διατροφή και η αποφυγή της υπερκατανάλωσης φαγητού, η συμμετοχή σε φυσικές δραστηριότητες, καθώς και η αποφυγή του καπνίσματος. Υπάρχουν βέβαια και παράγοντες που δεν μπορούμε να επηρεάσουμε, όπως είναι η ηλικία και η κληρονομικότητα.
Σε περιόδους όπου εμφανίζεται οικονομική στενότητα, πώς επηρεάζεται η δυνατότητα αγοράς τροφίμων και, κατά συνέπεια, το πόσο υγιεινό είναι το σύνολο των διατροφικών μας επιλογών σε σχέση με περιόδους όπου υπάρχει ευμάρεια; Πώς μπορούμε να βελτιώσουμε τις επιλογές μας, χωρίς να επιβαρύνουμε τον προϋπολογισμό μας;
Σύγχρονη ζωή, σύγχρονα προβλήματα…
Το αυξημένο σωματικό βάρος και το φαινόμενο της παχυσαρκίας άρχισε να εμφανίζεται, κυρίως, τις τελευταίες δεκαετίες και, κατά κύριο λόγο, σε αναπτυγμένες χώρες που ακολουθούν το λεγόμενο “σύγχρονο τρόπο ζωής”. Αντίστοιχα, η εμφάνιση των χρόνιων νοσημάτων άρχισε να αυξάνεται λόγω αυτού. Όμως, επειδή η ανάπτυξη των νοσημάτων αυτών απαιτεί χρόνια, δεν είναι ακόμη εύκολο να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα, όσον αφορά στο κατά πόσο η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει την εμφάνισή τους, καθώς και τις διατροφικές επιλογές και την γενικότερη υγεία του πληθυσμού.
Βέβαια, ερευνητικά ευρήματα δείχνουν ότι, το νοικοκυριό έχει υποστεί σημαντική μείωση στο διαθέσιμο προϋπολογισμό για το φαγητό, ενώ μελέτες στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό δείχνουν ότι, εκείνοι με χαμηλότερο εισόδημα τείνουν να έχουν μικρότερη ποικιλία στις τροφές που καταναλώνουν, καθώς και λιγότερο υγιεινές διατροφικές συνήθειες. Κατά συνέπεια, έχουν ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά και αυξημένο σωματικό βάρος.
Ο “μαραθώνιος” της καλής Υγείας…
Όμως, η ανάγκη για την προφύλαξη της υγείας μας είναι, αν μπορούμε να το πούμε μεταφορικά, ένας μαραθώνιος. Δηλαδή θα πρέπει διαρκώς να έχουμε το νου μας σε αυτήν και να προσαρμόζουμε τη διατροφή μας όσο το δυνατόν καλύτερα στο νέο τρόπο ζωής.
Η μεσογειακή διατροφή μπορεί να αποτελέσει τη βάση από την οποία θα σχεδιάσουμε τη στρατηγική μας, ώστε να έχουμε προσεγμένη διατροφή, χωρίς να αυξάνουμε σημαντικά τον προϋπολογισμό του νοικοκυριού μας που αφορά στο φαγητό.
Πιο συγκεκριμένα, μπορούμε, έχοντας κατά νου τις επιταγές τη υγιεινής διατροφής καθώς και ένα σχετικά σφιχτό οικονομικό προϋπολογισμό, να κάνουμε τα εξής:
- Να επιλέγουμε φρούτα και λαχανικά εποχής, τα οποία, εκτός του ότι έχουν συνήθως μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά, είναι και πιο οικονομικά.
- Να καταναλώνουμε συχνά όσπρια, που είναι πλούσια σε σημαντικά θρεπτικά συστατικά, όπως για παράδειγμα οι φυτικές ίνες, η πρωτεΐνη, ο σίδηρος, το μαγνήσιο και ο ψευδάργυρος.
- Να περιορίσουμε την κατανάλωση του κόκκινου κρέατος, καθώς και του επεξεργασμένου κρέατος (κόκκινου και λευκού), των οποίων η συχνή κατανάλωση επιβαρύνει την υγεία αλλά και την τσέπη μας.
- Να επιλέξουμε μικρά ψάρια με υψηλή περιεκτικότητα σε ω-3 λιπαρά, όπως για παράδειγμα οι σαρδέλες, τα οποία εμφανίζουν προστατευτική δράση για το καρδιαγγειακό σύστημα και είναι πιο οικονομικά σε σχέση με άλλα, μεγαλύτερα, ψάρια.
- Να επιλέγουμε ψωμί, δημητριακά και άλλα αμυλούχα τρόφιμα ολικής άλεσης.
- Να ετοιμάζουμε το γεύμα για το γραφείο (όπως ένα σάντουιτς με αραβική πίτα και σαλάτα) ή το σνακ (όπως ένα φρούτο και μερικούς ξηρούς καρπούς) από το σπίτι, έτσι ώστε να καταφεύγουμε λιγότερο συχνά σε πρόχειρο φαγητό.
Ακόμη, με γνώμονα τον περιορισμένο προϋπολογισμό του νοικοκυριού ενδέχεται, ακολουθώντας τις παρακάτω συμβουλές, να έχουμε επιπρόσθετα οφέλη όσον αφορά στην εξοικονόμηση χρημάτων:
- Να μην πηγαίνουμε για ψώνια πεινασμένοι και να έχουμε προετοιμάσει από το σπίτι μια λίστα με τα απαραίτητα προϊόντα που θέλουμε να αγοράσουμε. Κατά αυτό τον τρόπο είναι λιγότερο πιθανό να αγοράσουμε επιπλέον τρόφιμα που είναι λιγότερο υγιεινά και να αυξήσουμε τα έξοδά μας.
- Να έχουμε σχεδιάσει το διατροφικό πρόγραμμα της εβδομάδας και να μην καταφεύγουμε συχνά σε έτοιμο φαγητό.
- Να μην πετάμε μαγειρεμένο φαγητό. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορούμε να το καταναλώσουμε την επόμενη μέρα με άλλο τρόπο. Για παράδειγμα, αν περισσέψει κοτόπουλο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την προετοιμασία ενός σάντουιτς, που θα καταναλωθεί ως μεσημεριανό γεύμα στην εργασία ή να δοθεί ως κολατσιό για τα παιδιά στο σχολείο.
- Να έχουμε πιο συγκεκριμένη εικόνα της κατανάλωσης του φαγητού στο σπίτι (π.χ. του γάλακτος), έτσι ώστε να αγοράζουμε μόνο την απαραίτητη ποσότητα και όχι παρπάνω, το οποίο μπορεί να μην καταναλωθεί και να καταλήξει στα σκουπίδια.
Πέραν από τις αλλαγές στη διατροφή μας, σημαντικό είναι να εντάξουμε και την άσκηση στη ζωή μας. Για παράδειγμα, μπορούμε να αυξήσουμε το χρόνο που περπατάμε για να φτάσουμε στην εργασία μας και, αντί να χρησιμοποιήσουμε το αυτοκίνητο, να χρησιμοποιούμε τα μέσα μεταφοράς. Βαρύτητα, επίσης, είναι σημαντικό να δοθεί στη διακοπή του καπνίσματος. Και αυτοί οι στόχοι, πέρα από την υγεία, θα βοηθήσουν και τη τσέπη μας.
Οι αλλαγές αυτές ή και άλλες που μπορεί να έχουμε κατά νου για να βελτιώσουμε την υγεία μας, δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν ξαφνικά, από την μια μέρα στην άλλη και για αυτό το λόγο μια καλή στρατηγική είναι να θέτουμε έξυπνους και μετρήσιμους στόχους, για να κάνουμε την αρχή. Μερικά παραδείγματα αυτών είναι οι εξής:
- Να καταναλώσω τουλάχιστον δυο φορές την εβδομάδα όσπρια.
- Να τρώω τουλάχιστον ένα φρούτο την ημέρα.
- Να κάνω 10.000 βήματα την ημέρα.
Φυσικά, ο κάθε άνθρωπος πρέπει να βάλει τους στόχους που ταιριάζουν καλύτερα στον τρόπο ζωής και τις συνήθειες του και διαρκώς να προσπαθεί να τους επιτύχει, βελτιώνοντας την υγεία του.
O Γιάννης Δημακόπουλος είναι Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, πτυχιούχος του Τμήματος Διατροφής και Μεταβολισμού του University of Surrey (BSc Nutrition). Έχει μετεκπαιδευτεί στη κλινική διαιτολογία στο Τμήμα Διατροφής και Διαιτολογίας της Ιατρικής Σχολής του King’s College London, με υποτροφία από το National Health Service (MSc Dietetics). Συμμετέχει ως υποψήφιος Διδάκτορας στην Πανελλαδική Μελέτη Διατροφής & Υγείας (ΠΑΜΕΔΥ), η οποία υλοποιείται από τη Μονάδα Διατροφής του Ανθρώπου του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Διατηρεί το γραφείο του στην οδό Ηριδανού 6, στην Αθήνα.
