“Ανιδιοτελής προσφορά προς τον συνάνθρωπο”. Μια μικρή φράση λεκτικά, μια μεγάλη υπόθεση στην πράξη. Κυρίως όταν παρατηρείται σε μια χώρα, η οποία περνάει δύσκολα. Και που, πέρα από την εξαθλίωση των ίδιων των κατοίκων της, έχει να συνδιαλλαγεί και με χιλιάδες ταλαιπωρημένους πρόσφυγες από άλλες χώρες, οι οποίοι φτάνουν σε άσχημη κατάσταση, έχοντας βιώσει κάθε λογής κακουχίες στην προσπάθειά τους να ξεφύγουν από τον πόλεμο που μαίνεται στην πατρίδα τους.
Γράφει η Μαρία Λυσάνδρου
Το θέμα της Κοινωνικής Αλληλεγγύης “έπαιξε” πολύ τα τελευταία χρόνια σε τηλεόραση, ραδιόφωνο και social media: επικροτήθηκε, αμφισβητήθηκε, προκάλεσε προβληματισμό, έφερε πολλές φορές την πολιτεία προ των ευθυνών της… Και τώρα που κόπασε ο πολύς θόρυβος, μπορεί κανείς να δει και την ουσία. Και η ουσία βρίσκεται στις κατά τόπους προσπάθειες πολιτών, οι οποίοι με ανιδιοτέλεια έχουν “στρατευθεί” στην υπηρεσία της προσφοράς προς τον συνάνθρωπο.
Ένα τέτοιο φωτεινό παράδειγμα αποτελεί το Μητροπολιτικό Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού (ΜΚΙΕ), σκοπός του οποίου είναι να προσφέρει, χωρίς καμία διάκριση, δωρεάν πρωτοβάθμια ιατρική φροντίδα και φαρμακευτική αγωγή σε όλους τους ανασφάλιστους, άπορους και άνεργους ασθενείς. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην ιστοσελίδα του: “Στόχος του ιατρείου είναι να υπηρετεί τον άνθρωπο”.
Πώς γεννήθηκε η ιδέα για το ΜΚΙΕ
Ιθύνων νους για τη δημιουργία του ΜΚΙΕ υπήρξε ο καρδιολόγος δρ. Γιώργος Βήχας. Η ιδέα γεννήθηκε την άνοιξη του 2011, σε μια περίοδο, ωστόσο, που δεν υπήρχαν τα μέσα για την υλοποίησή της. Όπως εξηγεί ο δρ. Βήχας, “εκείνη την εποχή, τόσο εγώ, όσο και άλλοι συνάδελφοι, αρχίσαμε να βλέπουμε τους πρώτους άνεργους που έχαναν την ασφαλιστική τους κάλυψη, διότι δεν μπορούσαν να πληρώνουν πλέον τις εισφορές. Τότε είχε έρθει σε μένα ένας ασθενής μου με σοβαρό καρδιολογικό πρόβλημα και οξύ πνευμονικό οίδημα, ως ανασφάλιστος πια. Όταν συνήλθε, μου αποκάλυψε ότι είχε να πάρει τα φάρμακά του περίπου 3-4 μήνες, επειδή δεν είχε πλέον τη δυνατότητα να τα αγοράζει, όπως παλαιότερα. Από εκείνη τη στιγμή που είδα μπροστά μου έναν άνθρωπο, ο οποίος παραλίγο να χάσει τη ζωή του για έναν τέτοιο λόγο, η ιδέα ενός κοινωνικού ιατρείου έγινε πολύ έντονη μέσα μου. Σε μια τέτοια περίπτωση, ένας γιατρός δεν έχει απλώς το καθήκον προσφοράς, αλλά αισθάνεται αυτομάτως μια ευθύνη συνενοχής, εάν δεν δράσει αναλόγως”.
Η υλοποίηση της ιδέας στο χώρο του Ελληνικού οφείλεται ουσιαστικά στον Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος σε μια συναυλία της ορχήστρας του στο παλιό αεροδρόμιο του Ελληνικού το 2011, είπε την περίφημη φράση “Να μη μείνει κανείς χωρίς γιατρό και χωρίς φάρμακο”. Έτσι, ο δρ. Βήχας αποφάσισε να απευθυνθεί στον Δήμο Ελληνικού, ο οποίος υπήρξε εξαρχής υποστηρικτικός, με αποτέλεσμα οι διαδικασίες να προχωρήσουν γρήγορα και, τελικά, το ΜΚΙΕ να πάρει άμεσα σάρκα και οστά. Τον πρώτο πυρήνα του Ιατρείου αποτέλεσαν τα μέλη μιας θεατρικής ομάδας ιατρών (μεταξύ άλλων), στην οποία συμμετείχε και ο ίδιος, μαζί με κάποιους ακόμα συναδέλφους από τη δουλειά του.
Οι υπηρεσίες του ΜΚΙΕ
Στο ΜΚΙΕ μπορεί να προσέλθει οποιοσδήποτε – δεν εξυπηρετεί μόνο δημότες Ελληνικού, ούτε και ασθενείς που προέρχονται μόνο από Αθήνα, αλλά ασθενείς από ολόκληρη την Ελλάδα. Εκεί μπορεί κανείς να βρει όλες τις ειδικότητες. “Η βασική προσφορά του ιατρείου, από το ξεκίνημά του μέχρι και σήμερα, είναι: γιατρός, φάρμακο, παιδικά εμβόλια”, εξηγεί ο δρ. Βήχας. “Όταν, στο τέλος του 2012, μας ήρθε το πρώτο υποσιτισμένο παιδάκι, αρχίσαμε να συγκεντρώνουμε γάλατα δεύτερης βρεφικής ηλικίας και λίγο μεγαλύτερης. Στην πορεία, διαπιστώσαμε ότι οι οικογένειες με αυτού του είδους τα προβλήματα είναι πολλές: άνεργοι γονείς με μικρά παιδιά, για τα οποία η περίοδος του μητρικού θηλασμού έχει παρέλθει, ή και περιπτώσεις μητέρων που δεν είχαν τη δυνατότητα να θηλάσουν τα παιδιά τους, επειδή ήταν οι ίδιες υποσιτισμένες. Έτσι, σιγά-σιγά, αρχίσαμε να παρέχουμε και αυτήν την υπηρεσία”.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, το 2012, το ΜΚΙΕ είχε δεχτεί γύρω στις 4.000 ιατρικές επισκέψεις, ενώ πλέον οι επισκέψεις ξεπερνούν τις 55.000. Επιπλέον, ενώ αρχικά η αναλογία των ασθενών άγγιζε το ποσοστό 60/40 Ελλήνων προς αλλοδαπούς, αυτό τώρα έχει αλλάξει, καθώς έχουν προστεθεί πλέον και οι πρόσφυγες – τόσο εκείνοι του Ελληνικού, όσο και από άλλες ΜΚΟ (Praksis, Γιατροί Χωρίς Σύνορα κ.λπ.).
Ωστόσο το πιο ενδιαφέρον, σύμφωνα με τον δρ. Βήχα, είναι το πώς έχει αλλάξει με την πάροδο του χρόνου η ψυχοσύνθεση των ανθρώπων – είτε εκείνων που έρχονταν από την αρχή είτε όσων το επισκέφθηκαν μεταγενέστερα. Στα πρώτα χρόνια, τα κοινά χαρακτηριστικά όλων όσων επισκέπτονταν το ιατρείο ήταν ντροπή, βαριά θλίψη και μεγάλη οργή. Σήμερα, αυτή η ιστορία των κοινωνικών ιατρείων φαίνεται ότι έχει αρχίσει να παγιώνεται. Όπως ο ίδιος παρατηρεί, οι άνθρωποι που προσφεύγουν στο ΜΚΙΕ όχι μόνο δεν ντρέπονται πλέον, αλλά και όταν παραπέμπονται στα δημόσια νοσοκομεία, όπου τώρα υπάρχει κάποια υπηρεσία που προηγουμένως έβρισκαν μόνο στο ΜΚΙΕ, αντιστέκονται. Πολλοί, μάλιστα, οι οποίοι δοκιμάζουν να γυρίσουν στο Δημόσιο, επιστρέφουν παραπονούμενοι ότι τους έκλειναν ραντεβού για μετά από πολλούς μήνες ή ότι δεν έβρισκαν κάποια συγκεκριμένη ειδικότητα γιατρού…
Οι ασθένειες της κρίσης
Αυτό που είναι αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι Έλληνες και πρόσφυγες παρουσιάζουν ομοιότητες σε πολλές ασθένειες που εμφανίζουν και, κυρίως, στα προβλήματα ψυχολογικής φύσεως – κι αυτό διότι αμφότεροι βιώνουν, με κάποια διακύμανση ως προς τον βαθμό, αισθήματα απώλειας και απόγνωσης, ακόμα κι αν αυτά οφείλονται σε διαφορετικούς λόγους.
Σχετικά με τη φύση των νοσημάτων που παρουσιάζουν άνοδο τα τελευταία χρόνια, ο δρ. Βήχας επιβεβαιώνει την τεράστια αύξηση των ψυχιατρικών νοσημάτων, η οποία όμως οδηγεί, μέσα από ένα φαινόμενο “ντόμινο”, σε αύξηση και άλλων ασθενειών, όπως η στεφανιαία νόσος. Σημαντική αύξηση σημειώνουν, επίσης, ο σακχαρώδης διαβήτης, τα αγγειακά εγκεφαλικά και ο καρκίνος.
Μικρές ιστορίες-θαύματα στο Ελληνικό
Κι όμως, για τους ανθρώπους που συμμετέχουν εθελοντικά σ’ αυτή τη μεγάλη προσπάθεια προσφοράς στον Άνθρωπο, το ΜΚΙΕ είναι ένα μέρος πραγματικά μαγικό. Ένα μέρος όπου μπορούν να συμβούν θαύματα, δίνοντας ελπίδα και μια νότα αισιοδοξίας για το μέλλον σ’ αυτή τη δύσκολη εποχή για όλους – Έλληνες και ξένους.
Χαρακτηριστικά είναι τα σημειώματα εθελοντών στην ιστοσελίδα του ιατρείου:
“…ήταν ένα απόγευμα Τρίτης, χειμώνας του ’12, μόλις είχα μπει στο ιατρείο από τη δουλειά μου. Ήμουνα λίγο αλαφιασμένος, γινόταν και ένας μικρός χαμός από τους ασθενείς. Πάνω στη δουλειά, το βλέμμα πέφτει πάνω σε μια μητέρα που είχε φέρει τα δύο μικρά της αγόρια για να τα δει η παιδίατρός μας. Μόλις είχε βγει από το εξεταστήριο και κρατούσε σακούλες με παιδικό γάλα και πάνες, δείγμα ότι έχει ανάγκη. Όπως όλοι οι εθελοντές, πήγα κοντά και ρώτησα τα μικρά εάν θα ήθελαν παιχνίδια. Ο μικρός, κάπου στα 3, μου χαμογέλασε και είπε ένα γεμάτο ΝΑΙ… Ο “μεγάλος”, κάπου στα 5, με κοίταξε με τα μεγάλα του μάτια και μου είπε, χωρίς να διστάσει “Έχω πάρει κύριε ήδη ένα παιχνίδι, ας πάρει και κάποιο άλλο παιδάκι”. Βούρκωσα με τη μία, τραβήχτηκα πιο πέρα να μη με δουν, πήγα στην αποθήκη και έφερα όλη τη σακούλα. Ένιωθα τόσο μικρός μπροστά του, το μόνο που του είπα ήταν “έχουμε πολλά παιχνίδια, πάρε ό,τι θέλεις”. Μου χαμογέλασε χωρίς να πει λέξη… πήρε αγκαλιά ένα αρκουδάκι, το έβαλε σε μια σακούλα που είχαν τα γάλατα, πήρε το χέρι της μητέρας του και του μικρού αδερφού και τους οδήγησε προς την έξοδο. Πρώτη φορά πήρα ένα τόσο μεγάλο μάθημα ανθρωπιάς από έναν τόσο “μικρό” άνθρωπο. Σκέφτηκα ότι, εάν ένα τόσο μικρό παιδί ήδη γνωρίζει την αξία τού να μοιράζεται τα παιχνίδια του με άλλα παιδάκια που έχουν ανάγκη, τότε ΣΙΓΟΥΡΑ υπάρχει ελπίδα για όλους μας.
Η δεύτερη φορά, απόγευμα Πέμπτης, μόλις είχε τελειώσει η βάρδια, το ιατρείο είχε λίγο κόσμο. Άκουσα την πόρτα να ανοίγει και ενστικτωδώς γύρισα να δω ποιος μπήκε. Ήταν μια κυρία με εμφανή τα σημάδια της σοβαρής πάθησης της… Μιλούσα με έναν εθελοντή εκείνη τη στιγμή και δεν έδωσα σημασία στο διάλογο που έκανε η ασθενής με τους εθελοντές της γραμματείας… Γύρισα να τους δω όπως μιλούσαν και μου ανέφεραν ότι η κυρία ήθελε να βοηθήσει το ιατρείο. Χαμογέλασα κάπως περίεργα, γιατί δεν το περίμενα… “Διάβασα εδώ την ανακοίνωσή σας ότι ζητάτε εθελοντές για την καθαριότητα του ιατρείου και θέλω να σας βοηθήσω. Κάνετε τόσο πολλά για μένα, θέλω να δώσω και εγώ κάτι πίσω σε εσάς…”, μου είπε με μια φυσικότητα, σαν να ήταν όλα καλά στη ζωή της. Έμεινα σαν στήλη άλατος μπροστά της, την κοίταξα… ήταν από εκείνες τις στιγμές που, ενώ περνάνε 1-2 δευτερόλεπτα, νιώθεις ότι πέρασε ένα αιώνας. Αυτός ο Άνθρωπος (με κεφαλαίο το Α) μάς έδινε ό,τι πιο πολύτιμο είχε στον κόσμο αυτό, τον χρόνο της… “Τα λόγια είναι λίγα με το να σας πω ένα ευχαριστώ! Φυσικά και θα σας ενημερώσουμε όταν υπάρξει ανάγκη για καθαριότητα, μήπως όμως…”. Δεν με άφησε να συνεχίσω, μου έδωσε και εκείνη ένα πλατύ χαμόγελο, μου έσφιξε το χέρι και μου είπε “Εγώ σας ευχαριστώ”. Έφυγε το ίδιο γρήγορα, όπως ήρθε… Ένιωσα ότι το ιατρείο άδειασε. Ένας άγγελος μόλις είχε φύγει από μπροστά μου. Γύρισα και κοίταξα τους άλλους αποσβολωμένους εθελοντές. Είχαμε –και πάλι– όλοι δακρύσει”, Χρήστος Σιδέρης (εθελοντής)
“Ακροβατούμε κι ανασαίνουμε, λοιπόν, στον αστερισμό της Αλληλεγγύης. Σιγά-σιγά χαλαρώνουμε στη Μαγεία που αναδύεται, όταν ο καθένας μας βγαίνει απ’ το στενό κουκούλι του “Εγώ” του, στο άπειρο “Εμείς”!
Πυρήνας Αλληλεγγύης μας το Μητροπολιτικό Κοινωνικό Ιατρείο του Ελληνικού, απ΄ όπου προσπαθούμε να προσφέρουμε φροντίδα και Αγάπη στους Συνανθρώπους μας που πάσχουν, σε τούτες τις δύσκολες ώρες που μαστίζουν τη Χώρα. Ψάχνουμε τους τρόπους να μετατρέψουμε τα δάκρυα και την αγωνία σε Ελπίδα κι Εμπιστοσύνη, τώρα που η Υγεία και η Περίθαλψη έγιναν -στυγνά- Προνόμιο των Ολίγων.
Όχι, δεν είναι εύκολο, είναι όμως Μαγικό το πώς λειτουργεί…
Η Έλενα το περιγράφει συγκινημένη…
“Ποτέ δε θα ξεχάσω…”, λέει, “την ασθενή που έφτασε ως το Ιατρείο, ελπίζοντας να βρει το πανάκριβό της φάρμακο και δεν υπήρχε!”.
“Ποτέ δε θα ξεχάσω την απογοήτευση στα μάτια της”.
Η Έλενα (που μπορεί να ήταν και η Βασιλική ή η αρία…) πασχίζει ειλικρινά στη θέση της έλλειψης να προσφέρει Ελπίδα. “Μπορεί να μας το φέρουν… Θα σας ειδοποιήσουμε!”
Ποια Δύναμη είν΄ αυτή που ενεργοποιεί το Θαύμα; Η δύναμη της Αγάπης ίσως;
Πώς γίνεται –όταν εύχεσαι με όλη σου την ψυχή κάτι για τον Συνάνθρωπο που υποφέρει– η Ευχή σου να πραγματοποιείται άμεσα;
Εκείνη τη στιγμή, η Έλενα μάθαινε από τη Ρέα ότι το φάρμακο μόλις ήρθε! Το έφερε ένας απλός πολίτης, το έφερε ένα χέρι Θεϊκό – καμιά φορά αυτά μπερδεύονται…
Σημασία είχε τώρα να προλάβει την Ασθενή που έφευγε… και την πρόλαβε.
Μπορεί το πανάκριβο φάρμακο να μη θεραπεύει τελικά – αυτό δεν το ξέρω…
Το χέρι του Εθελοντή, όμως, που απλώνεται να σε σταματήσει και στο προσφέρει τρέμοντας από συγκίνηση είναι άκρως Θεραπευτικό!”, “Βρισηίς” (εθελόντρια)
Πηγή φωτογραφίων (σελ.: 52-55) Αλέξανδρος Μπελτές/ΑΜΠΕ
Μητροπολιτικό Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού
Τηλέφωνο Γραμματείας: 210-9631950
Διεύθυνση: Εντός της πρώην Αμερικανικής Βάσης, 200m μετά την Τροχαία Ελληνικού
Ωράριο Λειτουργίας: Δευτέρα-Πέμπτη 10:00-20:00,
Παρασκευή 10:00-19:00 και Σάββατο 10:00-14:00
