Οι αλλεργίες και το άσθμα δεν κάνουν την εμφάνισή τους μόνο την άνοιξη, αλλά και τις υπόλοιπες εποχές. Και φαίνεται ότι έχουν ιδιαίτερη “προτίμηση” σε όσους ζουν στις πόλεις…
της Έλενας Κιουρκτσή
Πρόσφατη έρευνα από το πανεπιστήμιο του Κολοράντο έδειξε ότι οι άνθρωποι που ζουν στα μεγάλα αστικά κέντρα είναι πιο επιρρεπείς στο να εμφανίσουν άσθμα και αλλεργίες, σε σχέση με όσους ζουν στην περιφέρεια. Κι αυτό διότι, όπως δημοσιεύθηκε στην ιατρική επιθεώρηση Clinical and Experimental Immunology, έχουν “αποστειρωμένες” συνήθειες, που δεν τους επιτρέπουν να εκτεθούν στα αποκαλούμενα “ωφέλιμα” μικρόβια που ενισχύουν το ανοσοποιητικό. Για το πώς συνδέονται οι αλλεργίες και το άσθμα με τη ζωή στην πόλη ή στην επαρχία αλλά και για το τι μπορούμε να κάνουμε, μιλήσαμε με τη Δρ. Αναστασία Αμφιλοχίου, Πνευμονολόγο.
Πόσο συχνές είναι οι αλλεργίες και το άσθμα στη χώρα μας;
Οι εποχικές εξάρσεις της αλλεργίας και του άσθματος πλέον δεν κάνουν διακρίσεις. Σε συσχετισμό, δε, με τις αλλαγές του κλίματος και τις ανθρώπινες επιδράσεις στην τροφική αλυσίδα (π.χ. χρήση ζιζανιοκτόνων, λιπασμάτων, μεταλλαγμένα τρόφιμα κ.λπ.), τα πράγματα μοιάζουν να έχουν αγριέψει. Ειδικότερα στην Ελλάδα, οι αλλεργίες αφορούν το 15-25% του πληθυσμού. Συγκεκριμένα, 1 στους 7 ενήλικες και 1 στα 4 παιδιά υποφέρουν από κάποια μορφή αλλεργίας, με κυρίαρχο το αλλεργικό άσθμα, ενώ ακολουθεί η αλλεργική ρινίτιδα με… φιλόδοξες προοπτικές.
Τι ακριβώς είναι η αλλεργία;
Αλλεργία είναι η υπερβολική αντίδραση του οργανισμού σε ουσίες και παράγοντες αβλαβείς για τον συνηθισμένο άνθρωπο. Αυτό συμβαίνει γιατί τροποποιείται ο αμυντικός ή ανοσολογικός μας μηχανισμός.
Δηλαδή, αντί να επιστρατεύει τα συνηθισμένα αντισώματα που καταπολεμούν τις λοιμώξεις, αντιδρά με ένα ειδικού τύπου αντίσωμα (την ανοσοσφαιρίνη E) σε φυσιολογικά ερεθίσματα και ουσίες. Που σημαίνει ότι τα αποκαλούμενα ως αλλεργιογόνα είναι γενικά αβλαβείς ουσίες, που όμως ο οργανισμός αναγνωρίζει ως επικίνδυνες και κινητοποιεί μηχανισμούς για την εξουδετέρωσή τους. Έτσι, έχουμε την εμφάνιση αλλεργικών εκδηλώσεων.
Ποια είναι τα συνηθέστερα αλλεργιογόνα;
Μια μεγάλη κατηγορία αλλεργιογόνων είναι εκείνα που μεταφέρονται με τον αέρα και τα εισπνέουμε: γύρη των φυτών, επιθήλια των κατοικίδιων ζώων, ακάρεα της σκόνης και μύκητες. Αυτά προκαλούν τις αναπνευστικές αλλεργίες, όπως η αλλεργική ρινοεπιπεφυκίτιδα και το αλλεργικό άσθμα.
Ωστόσο, οι αλλεργίες ευνοούνται και από τις συνθήκες του σύγχρονου τρόπου ζωής, όπως το παθητικό κάπνισμα, η συνεχώς αυξανόμενη ατμοσφαιρική ρύπανση, ο κακός εξαερισμός στα κτίρια, αλλά και το στρες, το οποίο πλέον θεωρείται μία από τις σημαντικότερες αιτίες εκδήλωσης αλλεργιών.
Οι αλλεργίες και το άσθμα είναι αποκλειστικά “ανοιξιάτικη” υπόθεση;
Εξαρτάται. Ένας ήπιος και ζεστός χειμώνας μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την πρόωρη ανθοφορία και, ως εκ τούτου, την πρόωρη εμφάνιση συμπτωμάτων· αντίθετα, η παγωνιά μπορεί να περιορίσει ή να αναστείλει τη γυρεοφορία κάποιων δέντρων. Η βροχή, αφ’ ενός, προσφέρει προσωρινά ανακούφιση στα αλλεργικά άτομα, λόγω μείωσης της περιεκτικότητας του αέρα σε γύρεις. Αφ’ ετέρου, μπορεί να παρατείνει την ανθοφορία κάποιων χόρτων, όπως των γρασιδιών και, κατ’ επέκταση, να παρατείνει την εποχή των συμπτωμάτων.
Τέλος, τις ημέρες που υπάρχουν ισχυρότεροι άνεμοι, αναμένεται να υπάρχει και επιδείνωση των αλλεργικών συμπτωμάτων, γι’ αυτό και τα αλλεργικά άτομα θα πρέπει να είναι πιο προσεκτικά.
Γιατί οι κάτοικοι των μεγαλουπόλεων εμφανίζουν συχνότερα άσθμα και αλλεργίες;
Τα τελευταία χρόνια η συχνότητα του άσθματος, αλλά και των αλλεργιών (ρινίτιδες, επιπεφυκίτιδες κ.λπ.) έχει αυξηθεί σημαντικά στον ανεπτυγμένο κόσμο. Για το γεγονός αυτό έχουν ενοχοποιηθεί παράγοντες, όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση, τα τρόφιμα και ποτά με πολλά συντηρητικά και πρόσθετα, τα κτίρια που ζούμε κ.λπ.
Ωστόσο, οι έρευνες αποκαλύπτουν συνεχώς νέους “εχθρούς”. Σε αυτούς προστίθεται και το ότι οι κάτοικοι των μεγαλουπόλεων έχουν εμμονή με την καθαριότητα, φροντίζοντας τα πάντα να είναι “αποστειρωμένα” και να αποφεύγεται οποιαδήποτε επαφή με μικροβιακούς παράγοντες. Κι όμως, υπάρχουν και “καλά” ή αλλιώς “ωφέλιμα” μικρόβια, τα οποία είναι απαραίτητα για την αρμονική λειτουργία του οργανισμού. Πιθανόν, λοιπόν, η επιβάρυνση από όλα τα παραπάνω –είτε ξεχωριστά, είτε σε συνδυασμό– να έχει μεταβάλει την αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος σε ερεθίσματα, τα οποία κωδικοποιεί πλέον ως εχθρικά, προκαλώντας αλλεργίες και άσθμα.
Γιατί δεν συμβαίνει το ίδιο με όσους ζουν στην επαρχία;
Οι άνθρωποι στην επαρχία ασχολούνται κυρίως με αγροτικές εργασίες, οπότε δεν ζουν σε αποστειρωμένο περιβάλλον. Άρα, έρχονται σε επαφή με τα “ωφέλιμα” μικρόβια, τα οποία θωρακίζουν τον οργανισμό και τον βοηθούν στη μάχη εναντίον των λοιμώξεων από τα “κακά” μικρόβια. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι μηχανισμοί του ανοσοποιητικού να εκπαιδεύονται, οπότε οι λοιμώξεις δεν υποτροπιάζουν, ώστε να προκαλέσουν άλλες φλεγμονές που προδιαθέτουν σε χρόνια νοσήματα.
Οι συχνές εκδρομές στη φύση μπορούν να εκπαιδεύσουν το ανοσοποιητικό μας;
Η συχνότερη επαφή με τη φύση βοηθά γενικότερα – ψυχικά και σωματικά. Αλλά αν κάποιος έχει π.χ. αλλεργία στην ελιά, καλό είναι να μην επισκεφθεί ελαιώνα σε εποχή ανθοφορίας, προκειμένου να… εκπαιδεύσει τον οργανισμό του.
Ωστόσο, ας αφήνουμε τα παιδιά των πόλεων σε εκδρομές ή σε πάρκα και παιδικές χαρές να λερώνονται και να πιάνουν χώματα, ώστε να ενισχυθεί το ανοσοποιητικό τους.
Τι να προσέχουμε για να μην υποφέρουμε;
Ο αποτελεσματικότερος τρόπος είναι η αποφυγή έκθεσης στο υπεύθυνο αλλεργιογόνο. Επιπλέον, είναι προτιμότερο να αερίζεται το σπίτι τις βραδινές ώρες. Εάν έχει προηγηθεί παραμονή μας σε υπαίθριους χώρους για πολλή ώρα, θα πρέπει να καθαρίσουμε σχολαστικά το πρόσωπο και τα χέρια μας, και να αλλάξουμε ρούχα, για να απομακρυνθεί η γύρη που έχει επικαθήσει.
Παρόμοια μέτρα αποφυγής υπάρχουν για τα ακάρεα της οικιακής σκόνης (διατήρηση χαμηλής υγρασίας στον χώρο, συχνό πλύσιμο σε υψηλές θερμοκρασίες των κλινοσκεπασμάτων και των κουρτινών, αποφυγή χαλιών και μοκετών στο υπνοδωμάτιο, καθημερινός καθαρισμός με ηλεκτρική σκούπα που να έχει και ειδικά φίλτρα κ.ά.). Καλό είναι να πλένουμε και τα κατοικίδια, καθώς έτσι απομακρύνονται περίπου κατά 85% τα αλλεργιογόνα που έχουν “παγιδευτεί” στο τρίχωμα του ζώου.
Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να συμβουλευόμαστε τον γιατρό μας, προκειμένου να ακολουθήσουμε την κατάλληλη αγωγή για την πρόληψη και αντιμετώπιση των συμπτωμάτων μας. Και επειδή πολλές φορές οι αλλεργίες ή το άσθμα επηρεάζονται από την ψυχική μας κατάσταση, είναι πολύ σημαντικό να επιδιώκουμε κατά το δυνατόν να ζούμε σε αρμονία με τον εαυτό μας και τους γύρω μας.
