Με αφορμή τη συναυλία της 1ης Φεβρουαρίου με τον Σταμάτη Κραουνάκη, την οποία διοργανώνει η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS (ΕΕΜΑΑ), ο Γενικός Γραμματέας του φορέα, Δρ. Αντώνιος Παπαδόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, μιλά στο “Plan Be” για τα ελληνικά στοιχεία σχετικά με το AIDS, διαπιστώνοντας την ανάγκη για περαιτέρω ενημέρωση του κοινού, με σκοπό την καλύτερη πρόληψη, αλλά και την εξάλειψη του κοινωνικού στιγματισμού με τον οποίο έρχονται αντιμέτωποι οι ασθενείς.
συνέντευξη στη Μαρία Λυσάνδρου
Πολύς κόσμος θεωρεί ότι το AIDS είναι μια νόσος που υπήρξε ιδιαίτερα επικίνδυνη τις δεκαετίες του ’80 και ’90, αλλά σήμερα πλέον δεν μας πολυ-αφορά. Είναι όντως έτσι τα πράγματα;
Προφανώς και μας αφορά. Η επιδημία του AIDS φαίνεται να τιθασεύεται σιγά-σιγά, αλλά δεν έχει ακόμα εκλείψει. Η τεράστια επιστημονική πρόοδος στον χώρο της διάγνωσης και της θεραπείας έχει μετατρέψει μία κάποτε θανατηφόρα αρρώστια σε μία χρόνια νόσο, όπως π.χ. ο σακχαρώδης διαβήτης, όπου οι ασθενείς λαμβάνουν τακτικά τα φάρμακά τους και διάγουν μία κανονική ζωή. Πρέπει εδώ να τονιστεί ότι αυτό, σε μεγάλο βαθμό, οφείλεται στις συνεχείς και υπεράνθρωπες προσπάθειες των ιατρών, νοσηλευτών, γραμματέων και του υπόλοιπου προσωπικού των Μονάδων Λοιμώξεων των Νοσοκομείων της χώρας, παρά την υποστελέχωσή τους και τον υπέρμετρο φόρτο εργασίας που καθημερινά βιώνουν. Η προσπάθεια αυτή αναγνωρίζεται από τους ασθενείς που για πολλά χρόνια συνεργάζονται μαζί τους.
Όμως αυτή είναι μόνο η μία όψη. Πολλοί ασθενείς διαγιγνώσκονται σε προχωρημένα στάδια της νόσου ή δεν έχουν άμεση πρόσβαση στις υγειονομικές δομές, όπως π.χ. οι οροθετικοί που κάνουν χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών, οι άστεγοι και οι μετανάστες.
Επιπλέον τα μέτρα πρόληψης της νόσου, όπως η χρήση προφυλακτικού κ.λπ., έχουν ατονήσει, ιδίως ανάμεσα στους νέους, ακριβώς διότι εκπέμπεται το μήνυμα ότι η νόσος είναι ελεγχόμενη πια και, άρα, δεν τους αφορά. Αυτό, όμως, είναι παραπλανητικό. Η έκρηξη της επιδημίας ανάμεσα στους ενδοφλέβιους χρήστες εξαρτησιογόνων ουσιών στο κέντρο της Αθήνας το 2011-2013 απέδειξε ότι, χωρίς τη λήψη προληπτικών μέτρων μετάδοσης και συνεχούς ενημέρωσης, είναι δυνατό το AIDS να σηκώσει πάλι κεφάλι.
Τι δείχνουν τα στοιχεία για την Ελλάδα, σε σχέση με το AIDS;
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΚΕΕΛΠΝΟ, μέχρι το τέλος Οκτωβρίου 2018 είχαν καταγραφεί 17.241 περιστατικά HIV λοίμωξης, από τα οποία το 82% ήταν άνδρες. Από το σύνολο των ατόμων αυτών, οι 4.199 είχαν εμφανίσει προχωρημένη νόσο (ΑIDS). Ο συνολικός αριθμός των θανάτων ήταν 2.846 άτομα. Υπό θεραπεία για τη νόσο (αντιρετροϊκή θεραπεία) ευρίσκοντο 10.177 ασθενείς. Τους πρώτους 10 μήνες του 2018 διαγνώστηκαν και δηλώθηκαν 540 νέα περιστατικά HIV λοίμωξης, που αποδίδονται κατά κύριο λόγο σε απροφύλακτη σεξουαλική επαφή, κυρίως μεταξύ ανδρών.
Από το 1996, ωστόσο, οπότε εδραιώθηκε και χορηγείται ισχυρή θεραπεία με συνδυασμούς αντιρετροϊκών φαρμάκων, τα περιστατικά των νέων διαγνώσεων, αλλά και ο αριθμός των βαριά νοσούντων και των θανάτων έχουν μειωθεί δραματικά διεθνώς, το ίδιο και στην Ελλάδα. Ωστόσο, το γεγονός ότι την τελευταία δεκαετία παρατηρείται μία σταθεροποίηση των νέων διαγνώσεων (περίπου 5 νέες περιπτώσεις οροθετικών ανά 100.000 πληθυσμού), επιβεβαιώνει την ανάγκη συνεχούς ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του πληθυσμού.
Eίστε ο Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS (ΕΕΜΑΑ). Πείτε μας λίγα λόγια για τη Εταιρεία και τη δράση της.
Η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS (ΕΕΜΑΑ) ιδρύθηκε το 1987, ήδη από την αρχή σχεδόν της εμφάνισης της επιδημίας του AIDS στην Ελλάδα. Οι ιδρυτές της Εταιρείας ήταν σημαντικά μέλη της επιστημονικής κοινότητας στην Ελλάδα, που από τότε διέβλεψαν τη ραγδαία εξάπλωση της επιδημίας, την τεράστια επίπτωση στην κοινωνία και την ανάγκη ύπαρξης μίας επιστημονικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας, που θα επέβλεπε τον χώρο, θα συμβούλευε και θα καθοδηγούσε την Πολιτεία και θα προστάτευε τα δικαιώματα των ασθενών.
Σκοπός της ΕΕΜΑΑ είναι η ανάπτυξη δραστηριοτήτων για την προληπτική και θεραπευτική αντιμετώπιση του AIDS, την εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας και την προώθηση της βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας για τη νόσο. Επίσης, βασικός σκοπός είναι η εφαρμογή κανόνων δικαίου που προασπίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και διέπονται από ανθρωπιστικές και ηθικές αρχές.
Για περισσότερα από 30 χρόνια, η δράση της ΕΕΜΑΑ είναι συνεχής και έντονη. Τα μέλη της συγκροτούν το σύνολο των επιστημόνων που ασχολούνται με την HIV λοίμωξη στην Ελλάδα και έχει ήδη διοργανώσει με επιτυχία 30 Πανελλήνια Συνέδρια, όπου παρουσιάζονται οι σύγχρονες επιστημονικές εξελίξεις, οι σημαντικότατες ελληνικές ερευνητικές εργασίες, αλλά και τα προβλήματα των ασθενών. Συγκεκριμένα, στα πλαίσια του Συνεδρίου και σε συνεργασία με τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στο χώρο της HIV λοίμωξης, συζητούνται ανοιχτά όλα τα θέματα που αφορούν την καθημερινότητα των οροθετικών, τις διακρίσεις και το στίγμα, τη χρήση ενδοφλεβίων εξαρτησιογόνων ουσιών, τη μετανάστευση, τις φυλακές, νομικά και εργασιακά θέματα κ.ά. Παρέχεται, επίσης, εκπαίδευση για τη νόσο στους οδοντιάτρους, φοιτητές και νέους γιατρούς, νοσηλευτικό προσωπικό, καθηγητές της Μέσης Εκπαίδευσης και Σώματα Ασφαλείας.
Αλλά και πέραν του Συνεδρίου, η ΕΕΜΑΑ οργανώνει επιστημονικές εκδηλώσεις και ημερίδες σε όλη τη χώρα, παρέχει εκπαίδευση και υποτροφίες στους εξειδικευόμενους στις λοιμώξεις γιατρούς, συμμετέχει στην εκπόνηση του Εθνικού Σχεδίου για την Αντιμετώπιση του AIDS, οργανώνει εκπαιδευτικές δράσεις στα σχολεία, εκδίδει έντυπα, βιβλία και ενημερωτικά φίλμ για την τηλεόραση, τα κοινωνικά δίκτυα και τις κινηματογραφικές αίθουσες κ.ά.
Ως φορέας, διοργανώνετε και πολλές δράσεις ενημέρωσης σε σχολεία. Πόσο σημαντική είναι η ένταξη της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στην εκπαίδευση και, κυρίως, πόσο έτοιμη θεωρείτε ότι είναι η ελληνική κοινωνία για κάτι τέτοιο;
Η ΕΕΜΑΑ από ετών διοργανώνει στα σχολεία όλης της χώρας, με την άδεια του Υπουργείου Παιδείας, ενημερωτικές εκδηλώσεις για την HIV λοίμωξη, που στηρίζονται σε αντίστοιχες εκδηλώσεις στο εξωτερικό με επιστημονική τεκμηρίωση και επιβεβαιωμένη χρησιμότητα. Μέχρι τώρα έχουν γίνει 236 εκδηλώσεις και η ανταπόκριση των μαθητών των τελευταίων τάξεων του Λυκείου και των καθηγητών τους ήταν ιδιαίτερα θερμή. Όμως αυτό δεν είναι αρκετό.
Από την εμπειρία μας, είναι φανερό ότι χρειάζεται να ενταχθεί ενεργητικά στην εκπαίδευση η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, πιθανώς στα πλαίσια ενός γενικότερου προγράμματος σεξουαλικής υγείας. Οι μαθητές είναι ώριμοι και διψούν για τεκμηριωμένη επιστημονική γνώση, δοσμένη με ειλικρίνεια, τόλμη και χωρίς φόβο.
Παράλληλα, είναι αναγκαία και η εκπαίδευση των καθηγητών, ώστε να καταστούν οι ίδιοι ικανοί εκπαιδευτές. Έτσι θα προκύψει μια νέα γενιά, που θα αντιμετωπίζει το AIDS στις πραγματικές του διαστάσεις και χωρίς προκαταλήψεις. Η ΕΕΜΑΑ μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά προς την κατεύθυνση αυτή, καθώς έχει και την τεχνογνωσία και τους κατάλληλους εκπαιδευτές.
Την 1η Φεβρουαρίου, η ΕΕΜΑΑ διοργανώνει μια συναυλία με τον Σταμάτη Κραουνάκη με τραγούδια Αγάπης, στο Κολλέγιο Αθηνών. Τι πρέπει να ξέρουν όσοι ενδιαφέρονται να την παρακολουθήσουν;
Πρέπει να ευχαριστήσουμε ιδιαίτερα τον Σταμάτη Κραουνάκη και τους συνεργάτες του, διότι θα προσφέρουν ένα πρόγραμμα γεμάτο με τραγούδια αγάπης, ευαισθησίας και τρυφερότητας, αποσκοπώντας στην ευαισθητοποίηση του κοινού για το AIDS. Ταυτόχρονα, θα ενισχυθεί και το έργο της ΕΕΜΑΑ και, μέσω αυτής, θα αναδειχθεί και η τεράστια προσφορά όλων των υγειονομικών που έχουν αφιερώσει ένα μεγάλο μέρος της ζωής τους στην ανακούφιση και προάσπιση της υγείας και των δικαιωμάτων των ασθενών.
Η συναυλία του Σταμάτη Κραουνάκη θα γίνει στο Κολλέγιο Αθηνών την Παρασκευή 1η Φεβρουαρίουμ στις 21:00. Η πώληση των εισιτηρίων γίνεται στα εκδοτήρια (Πανεπιστημίου 3 9 και σε όλα τα καταστήματα Public), τηλεφωνικά (210-7234567) και διαδικτυακά (www.ticketservices.gr ή www.tickets.public.gr).
Το κοινωνικό στίγμα που συνοδεύει τους οροθετικούς εξακολουθεί να είναι ιδιαίτερα έντονο. Βλέπετε εσείς να αλλάζουν τα πράγματα σιγά- σιγά; Πόσο μεγάλη σημασία έχει γι’ αυτά τα άτομα να λάβουν αυτή την αγάπη που επιχειρεί να μεταδώσει η συναυλία της 1ης Φεβρουαρίου;
Παρά τις τεράστιες προόδους στην αντιμετώπιση του AΙDS, το κοινωνικό στίγμα εξακολουθεί να αποτελεί το σημαντικότερο ίσως πρόβλημα στη ζωή των οροθετικών ατόμων. Οπωσδήποτε τα πράγματα έχουν βελτιωθεί αρκετά, σε σχέση με τις δραματικές συνθήκες των δεκαετιών του 1980 και 1990, όμως ο στιγματισμός ακόμα και τώρα κατατρύχει τη ζωή των οροθετικών. Τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις της ελληνικής κοινωνίας, σε συνδυασμό με την άγνοια και τον φόβο, οδηγούν αυτούς τους συνανθρώπους μας στο περιθώριο και την αποξένωση.
Η συναυλία του Σταμάτη Κραουνάκη αποσκοπεί ακριβώς να σπάσει αυτόν τον φαύλο κύκλο, να απλώσει ένα πέπλο αγάπης και να μεταδώσει το μήνυμα ότι το AIDS είναι απλώς μία αρρώστια όπως όλες οι άλλες. Ότι οι οροθετικοί είναι οι άνθρωποι της διπλανής πόρτας, τα μέλη της οικογένειάς μας. Ότι πρέπει να ανταλλάξουμε τον φόβο με τη γνώση και την προκατάληψη με μια ζεστή αγκαλιά.
