"Θετική φωνή" απέναντι στο AIDS: Τα προβλήματα που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης | Υγεία - planbemag.gr
Plan Be Mag
Υγεία

“Θετική φωνή” απέναντι στο AIDS: Τα προβλήματα που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης

Σύμφωνα με τα στοιχεία που δίνει το ΚΕΕΛΠΝΟ στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC), στην Ελλάδα έχει διαγνωστεί το 78% των οροθετικών ατόμων – από αυτά, το 67% έχει ξεκινήσει θεραπεία και το 73% όσων λαμβάνουν αγωγή έχει επιτύχει μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο. Αυτό σημαίνει πως μόλις το 39% του συνόλου των ανθρώπων που έχουν εκτεθεί στον HIV στην Ελλάδα έχει επιτύχει μη ανιχνεύσιμα επίπεδα του ιού, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι 63%.
Ο Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδος “Θετική Φωνή”, αλλά και η επιστημονική κοινότητα, έχουν επανειλημμένα αμφισβητήσει με στοιχεία σε συνέδρια και συναντήσεις τα ποσοστά της Ελλάδας, και έχουν καλέσει το Υπουργείο Υγείας και το ΚΕΕΛΠΝΟ να επικαιροποιήσουν τα στοιχεία του μητρώου των οροθετικών ατόμων.
Μία άλλη αδυναμία του συστήματος υποχρεωτικής δήλωσης είναι ότι το 20% των περιστατικών HIV στη χώρα μας έχει απροσδιόριστη αιτία μετάδοσης του ιού. Για τον λόγο αυτόν, απαιτείται η πληρέστερη δυνατή ενημέρωση του μητρώου ακόμη και αναδρομικά, προκειμένου να διακριβωθεί η πραγματική διάσταση της επιδημίας στην Ελλάδα και να προσδιοριστούν επακριβώς τα ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά που θα επιτρέψουν τη στοχευμένη αντιμετώπισή της.

Άμεση έναρξη θεραπείας για όλα τα διαγνωσμένα άτομα
Η Ελλάδα έχει υιοθετήσει τις διεθνείς και ευρωπαϊκές κατευθυντήριες οδηγίες που συνιστούν άμεση έναρξη θεραπείας από τη στιγμή της διάγνωσης, για τη διαφύλαξη τόσο της ατομικής, όσο και της δημόσιας υγείας.
Ωστόσο, βάσει των στοιχείων του ΚΕΕΛΠΝΟ, μέχρι και τον Ιούνιο του 2017 αντιρετροϊκή θεραπεία δεν λάμβαναν 4.300 διαγνωσμένα οροθετικά άτομα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της “Θετικής Φωνής”, ο αριθμός αυτός δεν ξεπερνάει τις 2.000. Αφού η πολιτεία μεριμνήσει για την επαλήθευσή του, θα πρέπει να διασφαλίσει την άμεση πρόσβαση των ανθρώπων αυτών στη θεραπεία.

Θεραπεία δεν σημαίνει μόνο φάρμακα
Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, τα οροθετικά άτομα ζουν σε καθεστώς ανασφάλειας για την υγεία τους. Οι εξετάσεις για τη μέτρηση του ιικού φορτίου και της γονοτυπικής αντοχής γίνονται πλέον μόνο σε κατεπείγουσες περιπτώσεις, λόγω έλλειψης αντιδραστηρίων στα εργαστήρια των τεσσάρων κέντρων αναφοράς της χώρας. Έτσι, οι άνθρωποι που ζουν με HIV δεν είναι σε θέση να διακριβώσουν την κατάσταση της υγείας τους και κατά πόσον εξακολουθούν να παραμένουν μη μεταδοτικοί.
Η αβεβαιότητα επιτείνεται, καθώς πολλά άτομα καλούνται να αντικαταστήσουν το πρωτότυπο με γενόσημο φάρμακο ή πρέπει να αλλάξουν θεραπευτικό σχήμα, χωρίς όμως να έχουν πρόσβαση στην εξέταση που θα επιβεβαιώσει την επιτυχία της θεραπείας. Οι ελλείψεις αντιδραστηρίων δεν είναι αποτέλεσμα ανεπαρκών κονδυλίων για την προμήθειά τους, αλλά οφείλονται σε γραφειοκρατικά ζητήματα περάτωσης διαγωνισμών για την αγορά τους. Για τον λόγο αυτόν, απαιτείται άμεση πολιτική πρωτοβουλία από το Υπουργείο Υγείας.

Προαγωγή της τακτικής εξέτασης
Η ερμηνεία της μείωσης των νέων διαγνώσεων τα τελευταία χρόνια δεν είναι απαραίτητα ενθαρρυντική, καθώς το στοιχείο αυτό μπορεί να αντικατοπτρίζει τις δυσκολίες για τη δωρεάν και ανώνυμη εξέταση. Επιτυχημένη στρατηγική πρόληψης σημαίνει δραστική μείωση των νέων μολύνσεων. Προϋπόθεση, όμως, για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι η εξέταση και η ένταξη σε θεραπεία των αδιάγνωστων ατόμων που έχουν εκτεθεί στον ιό. Ο αριθμός τους εκτιμάται ότι ανέρχεται περίπου στις 3.000.
Σημαντικό ρόλο σε αυτή την κατεύθυνση διαδραματίζουν τα Κέντρα Πρόληψης και Εξέτασης “Checkpoint”, που λειτουργεί η “Θετική Φωνή”, σε συνεργασία με το AHF Europe και τον Σύλλογο Ασθενών Ήπατος “Προμηθέας” από τα τέλη του 2012. Οι δομές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης και η κινητή μονάδα των “Checkpoint” έχουν διενεργήσει πάνω από 75.000 δωρεάν εξετάσεις για HIV, ηπατίτιδες Β και C και σύφιλη, υπό την επιστημονική εποπτεία του ΚΕΕΛΠΝΟ. Το 45% των ατόμων αυτών δεν είχε κάνει αντίστοιχη εξέταση ποτέ στο παρελθόν.
Το γεγονός αυτό αναδεικνύει την ανάγκη περαιτέρω ευαισθητοποίησης του πληθυσμού, αλλά και την αναγκαιότητα ύπαρξης και αναβάθμισης αντίστοιχων πρωτοβουλιών. Σύμφωνα με τα επιδημιολογικά στοιχεία του ΚΕΕΛΝΠΟ, τις δύο προηγούμενες χρονιές (2015-2016), καθώς και το 2017, στα “Checkpoint” καταγράφηκε πάνω από το 30% των νέων διαγνώσεων HIV στη χώρα. To ποσοστό επιτυχούς διασύνδεσης των ατόμων με αντιδρών αποτέλεσμα με το εθνικό σύστημα υγείας ξεπερνά το 95%.

Μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο σημαίνει μη μεταδοτικός (U=U)
Η “Θετική Φωνή” έχει συνυπογράψει, μαζί με πάνω από 380 προσωπικότητες και φορείς από την επιστημονική κοινότητα και την κοινωνία των πολιτών σε παγκόσμιο επίπεδο, τη διακήρυξη ότι “τα άτομα που ζουν με HIV, λαμβάνουν αντιρετροϊκή αγωγή και έχουν μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο, έχουν αμελητέο κίνδυνο μετάδοσης του HIV από σεξουαλική επαφή”. Πρόκειται για ένα παγκόσμιο κίνημα με δυνατή και ηχηρή παρουσία ακόμη και στο πρόσφατο συνέδριο “International AIDS Society Conference” στο Παρίσι, που θέτει στο επίκεντρο του δημόσιου διαλόγου μία επιστημονική παραδοχή ως όχημα για την αποστιγματοποίηση των οροθετικών ατόμων.
Ιδιαίτερα σε αυτή την περίοδο, που η πρόσβαση στις εξετάσεις των οροθετικών ατόμων είναι εξαιρετικά δυσχερής, το “U=U” είναι ένα ακόμη επιχείρημα πίεσης προς την πολιτεία να αναζητήσει και να εφαρμόσει μία μόνιμη και οριστική λύση.

Εξοικονόμηση πόρων και προφυλακτική θεραπεία
Ο Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδος είναι υπέρ της χρήσης γενοσήμων στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών και των ελληνικών κατευθυντήριων οδηγιών θεραπείας. Το συγκεκριμένο φάρμακο χρησιμοποιείται από πολλούς ασθενείς και δύναται να αντικατασταθεί με αντίστοιχη ενημέρωση των ασθενών, εφόσον όμως έχουν πρόσβαση στη μέτρηση του ιικού φορτίου τους μετά την υποκατάσταση του πρωτοτύπου.
Για τον λόγο αυτόν, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη να προχωρήσουμε σε ένα τεκμηριωμένο δημόσιο διάλογο ειδικών για την αξιοποίησή του. Η χρήση των γενοσήμων, τα οποία έχουν την ίδια αποτελεσματικότητα και ασφάλεια, συμβάλλει στην εξοικονόμηση πόρων. Δίνεται έτσι η δυνατότητα να τεθεί σε νέα βάση η συζήτηση για τη διάθεση προφυλακτικής θεραπείας (PrEP) σε όσα άτομα επιθυμούν να τη λάβουν. Η PrEP διατίθεται ήδη από πολλά δημόσια συστήματα Υγείας στην Ευρώπη, όπως εκείνα της Γαλλίας, της Σκωτίας, της Νορβηγίας, της Πορτογαλίας, καθώς και σε αστικές περιοχές της Γερμανίας.

Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Δράσης
Το Υπουργείο Υγείας έχει ήδη εξαγγείλει τον σχεδιασμό και την υλοποίηση ενός εθνικού στρατηγικού σχεδίου για την αντιμετώπιση του HIV στην Ελλάδα, με τη συμμετοχή των εμπλεκόμενων φορέων, των γιατρών, των ακαδημαϊκών και της ίδιας της κοινότητας των ανθρώπων που ζουν με τον ιό. Με τον τρόπο αυτόν, η εθνική προσπάθεια θα αποκτήσει κεντρικό συντονισμό, χρονοδιάγραμμα, προϋπολογισμό και παρακολούθηση των στόχων. Μόνο έτσι η Ελλάδα μπορεί να επιτύχει την επίτευξη του στόχου 90-90-90 του UNAIDS μέχρι το 2020: διάγνωση του 90% των ατόμων που ζουν με HIV, το 90% αυτών να υποβάλλεται σε θεραπεία και το 90% αυτών να εμφανίζει μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο.
Κρίνεται, επίσης, αναγκαία μία ολιστική προσέγγιση της ιατρικής και της κοινωνικής διάστασης του HIV. Από τη μία πλευρά, βρίσκεται η ανάγκη αξιοποίησης όλων των εργαλείων που διαθέτει η επιστήμη για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του HIV, καθώς και της βελτίωσης της ποιότητας των υπηρεσιών και των συνθηκών στις μονάδες λοιμώξεων, σε ένα ασθενοκεντρικό σύστημα υγείας.
Από την άλλη πλευρά, είναι η αναγκαιότητα κοινωνικής συμπερίληψης και ο σεβασμός των δικαιωμάτων ευάλωτων ομάδων, όπως οι άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες, τα τρανς άτομα, οι χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών, οι εργαζόμενοι και εργαζόμενες στο σεξ, οι κρατούμενοι και οι αποφυλακισμένοι, οι Ρομά κ.λπ.
Κρίσιμης σημασίας θεωρείται ο συντονισμός μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων, όπως το Υπουργείο Υγείας, το ΚΕΕΛΠΝΟ, η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS, o Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας, τα κέντρα απεξάρτησης, υποκατάστασης και μείωσης βλάβης, αλλά και οι οργανώσεις από την κοινωνία των πολιτών.