Μαριάννα Αντωνακάκη | Η σημασία του παιχνιδιού

Τι παρακινεί τα παιδιά να παίζουν

Ένα παιδάκι, γυρίζοντας στο σπίτι μετά το σχολείο, δεν θα πει «μαμά φτιάξε καφεδάκι και έλα να τα πούμε». Θα εξωτερικεύσει αυτά που πέρασε στην ημέρα του, αυτά που το δυσκόλεψαν, αλλά και όσα του έκαναν εντύπωση μέσα από το παιχνίδι. Στην ερώτηση, λοιπόν, τι είναι αυτό που παρακινεί ένα παιδί να παίξει, η Μαριάννα Αντωνακάκη απαντά πως, με το παιχνίδι, ένα παιδί, ένας άνθρωπος, αφηγείται την ιστορία του, δείχνει τι σκέφτεται, τι είναι αυτό που τον απασχολεί στη ζωή του, στη μέρα του, με την πιο ειλικρινή και αγνή γλώσσα: τον συμβολισμό.

Από την προσχολική ηλικία, ένα παιδί, μέσα από τις κινήσεις του, τη σωματική του έκφραση θα δείξει τον εσωτερικό του κόσμο, θα περιγράψει το πώς αισθάνεται και τι έχει ανάγκη. Το παιχνίδι είναι ο τρόπος να μαθαίνει ο εγκέφαλος να εξερευνά και να αντιλαμβάνεται τη ζωή. Είναι μια ιεροτελεστία για κάθε παιδί, αλλά και για το εσωτερικό παιδί που κουβαλάμε μέσα μας. Είναι μια εκπαίδευση, μέσω της οποίας μαθαίνουμε να συνδεόμαστε με τους γύρω μας, να εκφραζόμαστε, να παίρνουμε αποφάσεις, να αφηγούμαστε και να αλλάζουμε ρόλους, να διαχειριζόμαστε διλήμματα και να παίρνουμε ρίσκα.

«Πιο πολλά μπορεί να μάθει ένας γονιός για το παιδί του παίζοντας μαζί του μισή ώρα, παρά μιλώντας με αυτό μία ολόκληρη μέρα», λέει η ρήση που αποδίδεται στον Πλάτωνα.

Το παιδί, από την άλλη πλευρά, θα δομήσει τη στέρεη βάση που θα του χρειαστεί στο μέλλον, για να στηρίξει όλο το μετέπειτα οικοδόμημα της ζωής του. Για το παιδί το παιχνίδι είναι και θα πρέπει να είναι η πιο σημαντική εργασία που έχει να κάνει στην καθημερινότητά του.

Τεχνολογία και εφηβεία – παιχνίδι – όρια

«Γιατί ο μικρός μου έφηβoς δεν θέλει να παίξει με τα τουβλάκια του πια και προτιμά την παιχνιδοκονσόλα; Το παιδί μου μεγάλωσε και έπαψε να παίζει, το μόνο που τον απασχολεί είναι να μιλά με τους φίλους του στο κινητό…».

Καθημερινά, οι γονείς δίνουν σκληρές μάχες με το παιδί που γίνεται έφηβος και δεν θέλει να αφήσει από τα μάτια και τα χέρια του το κινητό, το τηλεχειριστήριο, την κονσόλα. Πότε και πώς βάζουμε όρια στην ενασχόληση με την ψηφιακή τεχνολογία;

Η Μαριάννα Αντωνακάκη υποστηρίζει ότι δεν πρέπει να είμαστε αφοριστικοί με την τεχνολογία, όταν ζούμε στον αιώνα όπου, κάθε λεπτό, η τεχνολογία έχει να επιδείξει κάτι καινούργιο. Ένα παιδί που στην ηλικία των πέντε έπαιρνε τα πινέλα και τις μπογιές και ζωγράφιζε στο χαρτί, στην ηλικία των δώδεκα δεν θα πρέπει να ανησυχήσει τους γονείς, αν δείξει ότι θέλει να γίνει ο σχεδιαστής του δικού του κόσμου, χρησιμοποιώντας τα σύγχρονα μέσα της τεχνολογίας. Ίσως το παιδί των δώδεκα, δέκα χρόνια μετά, να είναι ένας πετυχημένος startupper.

Άλλωστε, είναι και θέμα συνενοχής… Ποιος γονιός μπορεί να είναι αφοριστικός με την τεχνολογία, όταν κρατά ένα smart phone και μοιράζει κανόνες καθήμενος στον υπολογιστή;

Σε κάθε ηλικία, οι ανάγκες και οι τρόποι έκφρασης αλλάζουν, άρα και το παιχνίδι. Η Φύση, στην εφηβεία, έχει προικίσει τον εγκέφαλο με μια σημαντική διαδικασία, αυτή του «κλαδέματος» (pruning) των νευρωνικών συνάψεων, με σκοπό να ενισχύσει την ετοιμότητα του ατόμου για την επικείμενη ενηλικίωση. Ουσιαστικά, προετοιμάζει το παιδί, που βρίσκεται στη μεταβατική φάση της εφηβείας, να υιοθετήσει καινούργιες συμπεριφορές και να αποκτήσει νέες γνώσεις και βιώματα που θα το βοηθήσουν να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις στην ενήλικη ζωή του.

Έτσι, το πάθος, η ανυπομονησία, το θάρρος που αισθάνεται ένας έφηβος, αυτή η ανίκητη ορμή, η σχεδόν συγκινητική πρόθεση να κατακτήσει τον κόσμο, τον ωθούν να αλλάξει τη μορφή του παιχνιδιού του, κρατώντας όμως τη δυναμική του: επικοινωνία, αλληλεπίδραση, βίωμα, ανάπτυξη, ώστε να ανανεώσει τα ενδιαφέροντα και τα θέλω του, τα οποία θα μάθει μέσα από σύγχρονες σε αυτόν μορφές παιχνιδιού και παρατήρησης. Όταν ο κόσμος αλλάζει, είτε αλλάζεις κι εσύ, είτε ο κόσμος προχωρά χωρίς εσένα…

Όπως, όμως, δεν θα αφήσουμε ένα ανήλικο παιδί να ταξιδέψει μόνο του ή δεν θα το αφήσουμε να στέκεται στην άκρη του μπαλκονιού χωρίς την επίβλεψη ενός ενήλικα, έτσι και στον κόσμο της ψηφιακής τεχνολογίας ο γονιός καλείται να αντιμετωπίσει το παιδί ισότιμα, να το ενημερώσει με υπευθυνότητα και σεβασμό για τους κινδύνους που θα αντιμετωπίσει, για το τι είναι ασφαλές να κάνει και τι όχι, για τους κανόνες και τις συνθήκες, αλλά και για το ότι θα είναι εκεί να του δώσει προσοχή και βοήθεια ό,τι και να συμβεί. Ο γονιός οφείλει παρουσία.

Στα βρέφη, όπως και στους εφήβους, η ασφαλής βάση είναι απόλυτα απαραίτητη, η αποδοχή, η κατάλληλη οριοθέτηση και η ασφάλεια είναι σημαντικές ποιότητες, γιατί αλλιώς δεν «θα βγουν να εξερευνήσουν, εάν δεν έχουν ασφαλή βάση να επιστρέψουν».

Σύμφωνα με την Virginia Axline, μητέρα της παιγνιοθεραπείας, τα όρια πρέπει να είναι τόσα, ώστε να εξυπηρετούν τον ρόλο και την υγιή ανάπτυξη του παιδιού. Όχι, όμως, όρια που προκύπτουν μέσα από μία συνεχή ροή εντολών και εξυπηρετούν τις σκοπιμότητες του ενήλικα-γονιού.

Το θεραπευτικό παιγνίδι στο Nowletsplay®™

Μπορεί το θεραπευτικό παιγνίδι να βοηθήσει ένα παιδί με «τραυματισμένες φτερούγες»;

Ναι, οι άνθρωποι διαθέτουμε τους διορθωτικούς μηχανισμούς, από τη φύση μας, για να είμαστε σε συνεχή διαδικασία εξισορρόπησης και διόρθωσης, να μπορούμε να ανακατασκευάσουμε και να θεραπεύσουμε, να αναζωογονήσουμε, να αποκτήσουμε ανθεκτικότητα και να αποκαταστήσουμε τη σχέση μας με τον εαυτό μας και το περιβάλλον.

Η Μαριάννα Αντωνακάκη φέρνει ξανά αυτό που πολλάκις έχει αποδείξει η επιστήμη: Το νευρικό μας σύστημα είναι σε θέση να κάνει νευρογένεση σε κάποιες περιοχές εγκεφαλικών κέντρων για τις δύο πρώτες δεκαετίες, ενώ το σύνολο των τρις νευρωνικών συνάψεων επιτρέπει σε κάθε νέο μήνυμα, κάθε νέα πληροφορία να αλλάξει τη βιολογία μας, να ανοίξει έναν πολύ αισιόδοξο διάλογο υπέρ του ανθρώπου, ανάμεσα στο DNA, τη φύση δηλαδή, και το περιβάλλον, δηλαδή τις επιδράσεις που δεχόμαστε. Ένα παιδί, λοιπόν, στο περιβάλλον όπου αναπτύσσεται μπορεί να μάθει μέσα από την εμπειρία και την αποτύπωση, καταγράφοντας ασυνείδητα, αλλά και συνειδητά, την ύπαρξή του. Είμαστε η ζωντανή απόδειξη ότι μπορούμε να γίνουμε αυτό που θα επιλέξουμε. Τι πιο ελεύθερο και αισιόδοξο από αυτό;

Μέσα από το θεραπευτικό παιγνίδι, ένα παιδί μπορεί να βοηθήσει τον εαυτό του παίρνοντας το τιμόνι, αφού εκείνο είναι ο αληθινός ηγέτης του εαυτού του, μέσα σε ένα προστατευόμενο και ειδικά οριοθετημένο περιβάλλον. Το παιδί, μέσα από το παιχνίδι, μπορεί να κατακτήσει την αυτοπεποίθηση (την οποία πολλοί θεωρούν ζητούμενο, ενώ είναι αποτέλεσμα), να βελτιωθεί στο σχολείο, να φτιάξει κοινωνικούς δεσμούς, να αναπτυχθεί σωματικά, να κοιμάται καλύτερα, να διαμορφώσει ένα υγιές μοντέλο του κόσμου, αλλά και να είναι ανθεκτικό εάν το περιβάλλον του δεν είναι υποστηρικτικό, μέχρι που να καταφέρει να αποκτήσει έλεγχο.

Τι είναι το Nowletsplay®™

Το Nowletsplay®™ γεννήθηκε μέσα από τη ζωή, τις προκλήσεις και τις ανάγκες της Μαριάνας Αντωνακάκη, γι’ αυτό και το θεωρεί πνευματικό παιδί της. Πρόκειται για ένα κατοχυρωμένο συνθετικό μοντέλο που διευρύνεται συνεχώς, με πολλές προσεγγίσεις από το ενισχυτικό έως το θεραπευτικό πεδίο, περιλαμβάνοντας:

Ειδικό θεραπευτικό μη κατευθυντικό παιχνίδι, erickosnian non directive play, μελέτη κίνησης, μουσικοθεραπεία, creative arts therapy, sand play & sand tray therapy, θεραπευτικό και ενισχυτικό παραμύθι, τραυματοθεραπεία, 6 bricks by Lego, συνθετική ψυχόδραση και σωματική έκφραση, φωτοθεραπεία, καθώς και attachment therapy, βρεφική κιναισθητική ενίσχυση. Για τους εφήβους, creative problem solving, design thinking & MindsetMaps™ και Self Leadership, για την ενίσχυση των εφηβικών πληθυσμών.

Σκοπός του Nowletsplay®™ είναι να τους βοηθήσει να σπάσουν τα στερεότυπα της εποχής, να μπορέσουν να βρουν τι θέλουν να κάνουν στη ζωή τους και να ξεκινήσουν τον δρόμο προς την ενηλικίωση, με ψυχική ανθεκτικότητα και ουσιαστικό σχέδιο δράσης.

Συνάμα, καινοτομεί περιλαμβάνοντας τεχνικές και παιχνίδια του κλασικού και νέου κώδικα του NLP (Νευρο-Γλωσσικού Προγραμματισμού), ανάλογα με το ηλικιακό και αναπτυξιακό στάδιο κάθε παιδιού. Επίσης, διαθέτει ισχυρή εργαλειοθήκη κατόπιν ειδικής εκπαίδευσης της Μαριάννας στη διάγνωση διαταραχών στη βρεφική ηλικία.

Όλα τα παραπάνω στηρίζονται σε μία μη κατευθυντική και σεβάσμια, προσωποκεντρική προσέγγιση, που αποσκοπεί στην ψυχική ισορροπία, το παιχνίδι, την ηρεμία βρεφών, παιδιών, εφήβων, γονέων, εκπαιδευτικών, με ένα κοινό σημείο: Τη δύναμη του παιχνιδιού.