Πρόκειται για τη συχνότερη διαθλαστική ανωμαλία, η εμφάνιση της οποίας στους νέους φαίνεται να διπλασιάστηκε στους νέους τις τελευταίες δεκαετίες.
Τελικά, ποιους “προτιμά” η μυωπία και για ποιους λόγους ;
της Έλενας Κιουρκτσή
“Μυωπία”, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι η οφθαλμολογική διαθλαστική ανωμαλία (και όχι πάθηση), όπου ο μύωπας βλέπει καθαρά τα κοντινά αντικείμενα, αλλά θολά τα μακρινά.
Όπως αναφέρεται στην επιστημονική επιθεώρηση “Nature”, το ποσοστό των νέων ενηλίκων που πάσχουν από μυωπία στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ διπλασιάστηκε σε 50 χρόνια, με συνέπεια περίπου 5 στους 10 να είναι μύωπες.
Για την εκρηκτική αύξηση εμφάνισης της μυωπίας από γενιά σε γενιά, τον ρόλο των γονιδίων και του περιβάλλοντος, αλλά και για τον ρόλο της έκθεσης στη λιακάδα, ο χειρουργός οφθαλμίατρος Δρ. Γιώργος Κατσουράκης φροντίζει να μας… ανοίξει τα μάτια:
• Πότε ένα άτομο έχει μυωπία
Η μυωπία προκύπτει όταν ο βολβός του ματιού είναι πολύ μεγάλος ή όταν ο κερατοειδής χιτώνας (το διαφανές κάλυμμα μπροστά από το μάτι) έχει μεγάλη καμπυλότητα. Ως αποτέλεσμα, το φως που εισέρχεται στο μάτι δεν εστιάζεται σωστά, κάνοντας τα μακρινά αντικείμενα να φαίνονται θολά.
• Πότε εμφανίζεται η μυωπία και πού οφείλεται
Η μυωπία εμφανίζεται σε μικρές ηλικίες και αυξάνει συνήθως μέχρι την ηλικία των 18-20 ετών. Η μεγάλες μυωπίες (πάνω από 6-8 βαθμούς) συνήθως αυξάνουν και σε ηλικίες άνω των 20, αλλά έχουν βραδύτερη εξέλιξη.
Οι γενετικοί παράγοντες είναι ο βασικός ρόλος εμφάνισης μυωπίας. Οι μεγάλες μυωπίες και υπερμετρωπίες είναι συνήθως κληρονομικές. Οι πιθανότητες εμφάνισης μυωπίας αυξάνονται στην περίπτωση που ένας ή και οι δύο γονείς έχουν μυωπία. Υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι πολλοί άνθρωποι κληρονομούν τη μυωπία ή, τουλάχιστον, την τάση να αναπτύξουν μυωπία.
• Άλλοι παράγοντες που παίζουν ρόλο στην εμφάνιση μυωπίας
Ακόμα και αν η τάση να αναπτύξουν κάποιοι μυωπία είναι κληρονομική, η πραγματική ανάπτυξή της μπορεί να επηρεαστεί από το πώς ένα άτομο χρησιμοποιεί τα μάτια του. Κάποιος που δαπανά σημαντικό χρόνο ανάγνωσης, που εργάζεται σε έναν υπολογιστή ή κάνει άλλες έντονες εργασίες που απαιτούν στενή οπτική επαφή, είναι πολύ πιθανό να αναπτύξει μυωπία.
Επιπλέον, η μυωπία μπορεί να οφείλεται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες ή άλλα προβλήματα υγείας, όπως π.χ. ο διαβήτης. Ενδεχομένως, επιπρόσθετα να παίζει κάποιο ρόλο και η κακή διατροφή (φτωχή σε βιταμίνες), όπως και οι συνθήκες φωτισμού (π.χ. πολύ χαμηλός φωτισμός, παρατεταμένη απουσία φυσικού φωτός).
• Εξέλιξη της μυωπίας
Η μυωπία μπορεί να επηρεάσει τόσο τα παιδιά, όσο και τους ενήλικες – συγκεκριμένα, περίπου το 50% των ανθρώπων στην παραγωγική ηλικία παγκοσμίως· είναι πιθανό, δε, να επιδεινωθεί κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Μία μικρή αλλαγή ίσως να προκύψει και μεταξύ των ηλικιών 20 έως 40 ετών.
• Αύξηση των ποσοστών των νέων που εμφανίζουν διαθλαστικές ανωμαλίες
Στατιστικά, περίπου το 96-97% του πληθυσμού παρουσιάζει κάποια μικρή ή μεγάλη διαθλαστική ανωμαλία. Από αυτούς, γύρω στο 47%-50% παρουσιάζει μυωπία και μυωπικό αστιγματισμό.
Όσο πολύ και αν φαίνεται, επί της ουσίας δεν έχει αυξηθεί ιδιαίτερα ο αριθμός όσων χρειάζονται γυαλιά. Απλά, στις ανεπτυγμένες χώρες, έχουν βελτιωθεί οι συνθήκες ελέγχου, τεχνικών και εξέτασης σε μικρότερες ηλικίες, με αποτέλεσμα να προκύπτει αύξηση λόγω της πληρέστερης καταγραφής των περιστατικών.
• Λιακάδα και πρόληψη
Ορισμένες μελέτες έδειξαν ότι η λιακάδα μπορεί να επιδράσει σημαντικά στη μη εκδήλωση μυωπίας. Ίσως γιατί το έντονο φυσικό φως προκαλεί την παραγωγή ντοπαμίνης στον αμφιβληστροειδή, προκειμένου να βοηθήσει το μάτι να προσαρμοστεί στο ηλιακό φως. Το γεγονός αυτό εμποδίζει την επιμήκυνση του οφθαλμικού βολβού που παρατηρείται στους μύωπες. Ωστόσο, η άποψη αυτή δεν είναι πλήρως τεκμηριωμένη.
• Ο ρόλος των φακών επαφής
Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι οι φακοί επαφής μπορεί να βοηθήσουν στην επιβράδυνση της εξέλιξης της μυωπίας, σε ορισμένα άτομα. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι υπάρχει διαφορά στην εστίαση μεταξύ του κέντρου του αμφιβληστροειδούς και της περιφέρειας του αμφιβληστροειδούς. Oι συγκεκριμένες έρευνες συνεχίζονται μέχρι να εξαχθεί ένα τελικό συμπέρασμα.
• Μύθοι σχετικά με τη μυωπία
Ένας μεγάλος μύθος είναι το ότι τα γυαλιά αυξάνουν τη μυωπία. Μελέτες έχουν δείξει ότι, φορώντας γυαλιά μυωπίας για να βελτιώσουμε την όρασή μας, δεν την αυξάνουμε. Όπως, επίσης, δεν υπάρχει καμία αξιόπιστη έρευνα που να αποδεικνύει ότι τα γυαλιά μυωπίας εμποδίζουν ή καθυστερούν την εξέλιξή της.
Σε ορισμένους μύωπες, τα γυαλιά ανάγνωσης ή τα διπλοεστιακά γυαλιά μπορεί να είναι αποτελεσματικά, αλλά αυτό ισχύει για μια συγκεκριμένη ομάδα πληθυσμού.
• Τι πρέπει να προσέχουν οι μύωπες
Όσον αφορά τα μικρά παιδιά, πολλές φορές διαβάζουν σε αποστάσεις μικρότερες από τα 33cm (η ιδανική απόσταση διαβάσματος), γεγονός που αυξάνει τη μυωπία, διότι προκαλεί επιμήκυνση του οφθαλμικού βολβού. Επίσης, πρέπει να φοράνε τα μυωπικά γυαλιά όχι μόνο για τη μακρινή όραση, αλλά και για την κοντινή.
Οι νεαρής ηλικίας μύωπες καλό είναι να εξετάζονται τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο, μέχρι την ηλικία των 20 ετών.
Σε κάθε περίπτωση, οι μύωπες, εκτός από ότι πρέπει να φοράνε συνέχεια τα γυαλιά τους (ή τους φακούς επαφής, εφόσον είναι άνω των 11 ετών), υστερούν στη νυχτερινή όραση ή στην όραση με χαμηλότερο φωτισμό. Άρα, είναι σημαντικό όταν διαβάζουν να υπάρχει καλός φωτισμός (φυσικός ή τεχνητός).
