Η συντροφικότητα και η ευτυχισμένη συμβίωση φαίνεται να παίζει καθοριστικό ρόλο στην προστασία μας από τα εγκεφαλικά – ειδικά αν ανήκουμε στο ισχυρό φύλο.
της Έλενας Κιουρκτσή
Ο ευτυχισμένος γάμος μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εγκεφαλικού (κυρίως στους άνδρες, που είναι πιο επιρρεπείς στα καρδιαγγειακά νοσήματα), ενώ ο αποτυχημένος να τον αυξήσει σημαντικά (κατά 64%), σύμφωνα με επιστημονική έρευνα του πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ, η οποία παρουσιάστηκε σε διεθνές συνέδριο στις ΗΠΑ.
Στο ίδιο, αλλά πιο διευρυμένο συμπέρασμα όσον αφορά την οικογενειακή κατάσταση και τον κίνδυνο εγκεφαλικού, κατέληξαν και οι ερευνητές του Βρετανικού Πανεπιστημίου του Κιλ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο καρδιολογικό περιοδικό Heart. Έχοντας μελετήσει συνολικά πάνω από δύο εκατομμύρια ανθρώπους ηλικίας 42 έως 77 ετών από όλο τον κόσμο, αποφάσισαν ότι, σε σχέση με τους παντρεμένους, οι ανύπαντροι, χήροι και διαζευγμένοι έχουν κατά μέσο όρο 55% μεγαλύτερη πιθανότητα να υποστούν εγκεφαλικό!
Για το συγκεκριμένο θέμα, αλλά και για το πώς να έχουμε το… κεφάλι μας ήσυχο, μιλήσαμε με τον Δρ. Ηλία Καραμπίνο MD, PhD, FESC, Διδάκτορα της Ιατρικής Σχολής Αθηνών.
Ποια είναι η συνηθέστερη μορφή εγκεφαλικού;
Τα εγκεφαλικά επεισόδια αποτελούν την τρίτη αιτία θανάτου στον Δυτικό κόσμο, μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα και τον καρκίνο. Συμβαίνουν όταν η ροή του αίματος προς τον εγκέφαλο μέσα από τις αρτηρίες διαταράσσεται ή διακόπτεται αιφνίδια.
Τα συνηθέστερα εγκεφαλικά επεισόδια είναι ισχαιμικού τύπου, τα οποία προκαλούνται όταν ένας θρόμβος μπλοκάρει την κυκλοφορία του αίματος στον εγκέφαλο, ενώ πιο σπάνια είναι τα αιμορραγικά εγκεφαλικά, όταν διαρρηγνύονται αγγεία στον εγκέφαλο.
Πώς καταλαβαίνουμε ότι πρόκειται για εγκεφαλικό επεισόδιο;
Τα συμπτώματα του εγκεφαλικού μπορούν να περιλαμβάνουν: “κρέμασμα” του προσώπου, ξαφνική αδυναμία των άνω ή κάτω άκρων, δυσκολία ομιλίας, νοητική σύγχυση, απότομη δυσκολία όρασης από το ένα μάτι ή και τα δύο, δυσκολία βάδισης, απώλεια ισορροπίας, ζαλάδα, ξαφνικό πονοκέφαλο άγνωστης αιτιολογίας κ.ά.
Ποιοι πρέπει να προσέχουν περισσότερο;
Στις ομάδες ασθενών υψηλού κινδύνου ανήκουν όσοι έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση ή υψηλή χοληστερόλη, καπνίζουν πολύ, έχουν διαβήτη, καρδιοπάθεια, κάνουν κακή διατροφή, δεν ασκούνται σωματικά, έχουν παραπανίσια κιλά και πίνουν πολύ αλκοόλ.
Γιατί ένας δυσαρεστημένος από τον γάμο του άνδρας κινδυνεύει από εγκεφαλικό;
Τα εγκεφαλικά (αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια) είναι από τις εκδηλώσεις της καρδιαγγειακής νόσου που φαίνεται να “προτιμούν” τους άνδρες, ειδικά μετά την ηλικία των 40. Κατά συνέπεια, οι παράγοντες κινδύνου για την εκδήλωση εγκεφαλικού είναι ίδιοι με εκείνους που αυξάνουν τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου. Οι εν λόγω παράγοντες έχουν άμεση σχέση με τον τρόπο ζωής και το στρες (αν εξαιρέσουμε τις περιπτώσεις που κάποιος είναι ήδη ασθενής ή έχει βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό).
Ένας άνδρας παντρεμένος έχει, σε γενικές γραμμές, περισσότερη φροντίδα και συνήθως πιο υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή, καθώς και περισσότερες ευκαιρίες για επικοινωνία – επαφή. Εάν, μάλιστα, απολαμβάνει έναν ευτυχισμένο γάμο, τότε και ο έτερος επιβαρυντικός παράγοντας (το στρες) τείνει να είναι πιο περιορισμένος.
Ωστόσο, πέρα από τους άνδρες που έχουν προβληματικό γάμο, και οι άγαμοι άνδρες αντιμετωπίζουν υψηλό κίνδυνο εγκεφαλικού…
Τόσο οι άγαμοι, όσο και αυτοί που ζουν στο πλαίσιο ενός προβληματικού γάμου, βιώνουν το αίσθημα της μοναξιάς μέσω είτε της φυσικής, είτε της ουσιαστικής απουσίας του συντρόφου.
Μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί στην Αμερική με ανθρώπους (αλλά και με ζώα) έχουν δείξει ότι τα υποκείμενα των πειραμάτων, όταν έμειναν μόνα τους, εμφάνισαν υψηλότερα επίπεδα ορμονών που συνδέονται με το άγχος και αυξάνουν τις πιθανότητες για σοβαρές ασθένειες και δυσλειτουργίες.
Μπορεί ένας ευτυχισμένος γάμος ή μια επιτυχημένη συμβίωση να μειώσει τον κίνδυνο εγκεφαλικού;
Θα ήταν ίσως πιο σημαντικό να επισημάνουμε το αντίστροφο, το ότι δηλαδή ένας δυστυχισμένος, αποτυχημένος ή με πολλές εντάσεις γάμος αυξάνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού σ’ έναν άνδρα. Και αυτό, γιατί οι αγχώδεις και καταθλιπτικές καταστάσεις μπορούν να τον καταστήσουν ευάλωτο σε μια μεγάλη ποικιλία νοσημάτων που άλλοτε χαρακτηρίζονται ως ελαφριά και άλλοτε μπορεί να είναι πολύ σοβαρά έως και καταληκτικά.
Αυτό συμβαίνει γιατί η ποιότητα των σχέσεων (θετική ή αρνητική) μεταβάλλει την ορμονική ισορροπία, τη λειτουργία του ύπνου και του ανοσοποιητικού συστήματος – ακόμα και βασικές συνήθειες, όπως οι διατροφικές.
Ποιον ρόλο παίζει ευρύτερα η καλή οικογενειακή κατάσταση στην καρδιαγγειακή υγεία;
Η οικογενειακή κατάσταση θα πρέπει να συμπεριληφθεί στους ανεξάρτητους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου. Περίπου το 80% αυτού του κινδύνου μπορεί να αποδοθεί σε γνωστούς παράγοντες (ηλικία, φύλο, υπέρταση, υψηλή χοληστερίνη, κάπνισμα, διαβήτη κ.ά.), ενώ για το υπόλοιπο 20% επικρατεί μεγαλύτερη ασάφεια.
Όπως προαναφέραμε, η προστατευτική δράση του γάμου μπορεί να οφείλεται στο ότι οι παντρεμένοι/ζευγαρωμένοι αναγνωρίζουν πιο έγκαιρα ένα πιθανό πρόβλημα υγείας και κάνουν κάτι γι’ αυτό, τηρούν πιο πιστά τη φαρμακευτική αγωγή τους, απολαμβάνουν μεγαλύτερη ασφάλεια και σταθερότητα, λιγότερη μοναξιά και περισσότερη κοινωνική υποστήριξη.
Εκτός της επιτυχημένης συμβίωσης, με ποιον άλλον τρόπο μπορούμε να μειώσουμε τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου;
Αν πάσχουμε από υπέρταση ή διαβήτη, ακολουθούμε τις συμβουλές του γιατρού μας, λαμβάνοντας τα κατάλληλα φάρμακα, σε συνδυασμό με μια ισορροπημένη διατροφή. Διακόπτουμε το κάπνισμα, διότι στερεί οξυγόνο από το αίμα αναγκάζοντας την καρδιά μας να δουλεύει περισσότερο – γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο θρόμβωσης, συνεπώς και εγκεφαλικού.
Ασκούμαστε για 30 λεπτά, πέντε μέρες την εβδομάδα (π.χ. περπάτημα), και επανακτούμε το φυσιολογικό μας βάρος αν είμαστε υπέρβαροι.
Τέλος, τρεφόμαστε υγιεινά. Αποφεύγουμε την κατανάλωση junk food, ζάχαρης, αλατιού, τρανς και κορεσμένων λιπαρών, και φροντίζουμε να έχουμε καθημερινά στο πιάτο μας φρούτα και λαχανικά. Έτσι θα επιτύχουμε να ρυθμίσουμε και τα επίπεδα χοληστερόλης στον οργανισμό, κάτι που αποτελεί πολύ σημαντικό παράγοντα στην πρόληψη ενός εγκεφαλικού.