Ένας Οδηγός Σωστής Συμπεριφοράς για την προστασία της υγείας μας και του περιβάλλοντος

Η τουαλέτα και ό,τι σχετικό με αυτή παραμένει θέμα – ταμπού, με τους ανθρώπους να αισθάνονται αμηχανία στο άκουσμά της. Κι όμως, η τουαλέτα έχει έναν πολύ σημαντικό ρόλο στην καθημερινότητά μας, καθώς προστατεύει την αξιοπρέπεια μας και, κυρίως, την υγεία μας από θανατηφόρες ασθένειες. Με αφορμή, λοιπόν, την Παγκόσμια Ημέρα Τουαλέτας (19 Νοεμβρίου), μερικές χρήσιμες πληροφορίες για το μέρος όπου ακόμη και… ο βασιλιάς πηγαίνει μόνος του.

Η Παγκόσμια Ημέρα Τουαλέτας καθιερώθηκε το 2001 από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουαλέτας, ο οποίος συγκεντρώνει στους κόλπους του πανεπιστημιακούς, υγιεινολόγους σχεδιαστές τουαλέτας, οικολόγους και άλλους ειδικούς από συναφείς κλάδους. Σκοπός της είναι η ενημέρωση για το δικαίωμα στις βιώσιμες τουαλέτες, αλλά και για την υποχρέωσή μας να τις διατηρούμε καθαρές μετά τη χρήση, προστατεύοντας την υγεία τη δική μας και των άλλων.

Στα μέσα του 20ού αιώνα, Ευρωπαίοι γιατροί στην αφρικανική ήπειρο διαπίστωσαν ότι οι φυλές που ζούσαν εκεί εμφάνιζαν ελάχιστα γαστρεντερικά προβλήματα, όχι μόνο χάρη της διατροφής, αλλά κυρίως γιατί η αφόδευση γινόταν με βαθύ κάθισμα. Μια στάση σώματος που επιτρέπει στο έντερο μας να μη πιέζεται και να αδειάζει ευκολότερα και χωρίς πίεση, μόνο μέσα σε 51 δευτερόλεπτα.

Παλαιότερα, υπήρχαν τουαλέτες που ήταν προσαρμοσμένες σε αυτήν τη στάση (οι λεγόμενες «τούρκικου τύπου»)  και αποτελούνταν από μια τρύπα συνδεδεμένη με την αποχέτευση και δύο σκαλιά για να πατάμε με τα πόδια μας.

Σε αντιπαραβολή, ο μέσος χρόνος που απαιτείται για την κίνηση του εντέρου σε καθιστή στάση είναι 114 με 130 δευτερόλεπτα, καθότι ενεργοποιείται ένας μυς στη λεκάνη του σώματος, με συνέπεια να «τσακίζει» το έντερο και να παρεμποδίζεται η αφόδευση, επιβαρύνοντας το γαστρεντερικό μας σύστημα.

* σημείωση: Καθότι δύσκολα στα σπίτια μας  θα «υιοθετούσαμε» μια τούρκικου τύπου τουαλέτα, μια καλή ιδέα είναι, όταν καθόμαστε στη λεκάνη, να τοποθετούμε ένα μικρό σκαμνάκι κάτω από τα πόδια μας, το οποίο θα τα ανυψώνει στην ίδια γωνία (περίπου 30-35 μοίρες) με το αν κάναμε βαθύ κάθισμα.

Κάνει να «ξεχνιόμαστε» στην τουαλέτα;

Πολλοί έχουμε την κακή συνήθεια να καθόμαστε στην τουαλέτα με το κινητό μας τηλέφωνο, να σερφάρουμε στα social media, να διαβάζουμε εφημερίδα ή βιβλίο κ.λπ.

Ωστόσο, σύμφωνα με τους ειδικούς, καθότι απαιτούνται μόνο πέντε λεπτά για την αφόδευση, εάν καθόμαστε για περισσότερο από ένα τέταρτο χωρίς κενώσεις, μπορεί να εμφανίσουμε δυσκοιλιότητα. Επιπρόσθετα, το συχνό έντονο σφίξιμο ή η έντονη πίεση ασκούν επιπλέον πίεση στις φλέβες στο κάτω μέρος του ορθού, αυξάνοντας τον κίνδυνο να εμφανίσουμε αιμορροΐδες.

Κλείσε το καπάκι

Μελέτες συγκλίνουν στο ότι το κλειστό καπάκι στη λεκάνη της τουαλέτας είναι ένας σημαντικός παράγοντας υγιεινής, καθότι έτσι περιορίζεται η εξάπλωση της υγρασίας και των μικροβίων στο μπάνιο.

Ερευνητές διαπίστωσαν ότι μολυσμένα σταγονίδια νερού μπορούν να παραμείνουν στις κοντινές επιφάνειες του μπάνιου ακόμη και για 90 λεπτά μετά τη χρήση της τουαλέτας. Εκεί που, για παράδειγμα, έχουμε την οδοντόβουρτσά μας.

Επίσης, από πρακτικής άποψης: στην ανοιχτή λεκάνη της τουαλέτας μπορεί να μας πέσει το χαρτί υγείας ή κάποιο αντικείμενο και να μπούμε σε μπελάδες…

Και από άποψη ασφαλείας: αν έχουμε μικρά παιδιά, έτσι όπως τρέχουν μπορεί να γλιστρήσουν στο μπάνιο και, μη έχοντας ακόμα καλή αίσθηση ισορροπίας, να πέσουν με το κεφάλι μέσα στη λεκάνη της τουαλέτας.

Η ιστορία της… τουαλέτας

• Οι πρώτες τουαλέτες παρουσιάστηκαν 5.000 χρόνια πριν, στην αρχαία Μεσοποταμία, και ήταν βαθιές λακκούβες, επενδυμένες με μια σειρά κεραμικών σωλήνων.
• Στη δε Ελληνική Αρχαιότητα, η φύση είχε τον ρόλο τουαλέτας, όπως προκύπτει και από την αρχική σημασία των σχετικών ρημάτων «αφοδεύω» και «αποπατώ», που σημαίνουν «παραμερίζω από το δρόμο για να ανακουφιστώ».
• Το 300 μ.Χ. η Ρώμη είχε 144 δημόσιες τουαλέτες χωρίς χωρίσματα, με ένα κοινό σφουγγάρι που χρησιμοποιούσαν ως χαρτί τουαλέτας. Οι δε Ρωμαίοι συνέρρεαν εκεί για socializing.
• Στα μεσαιωνικά κάστρα, οι τουαλέτες ονομάζονταν «γκαρνταρόμπες» και ήταν χτισμένες στις πλευρές των κτιρίων, έτσι ώστε τα περιττώματα να καταλήγουν στην τάφρο ή πάνω σε εισβολείς. Χρησίμευαν, δε, ως ιματιοθήκες καθότι η δυσοσμία κρατούσε μακριά τον σκώρο…
• Στην Αγγλία του 16ου αιώνα, υπήρχε η φορητή πολυτελής τουαλέτα του βασιλιά, με βελούδινη επένδυση.
• Η πρώτη τουαλέτα με καζανάκι ανακαλύφθηκε από τον Τζον Χάρινγκτον το 1592, με την ονομασία «Έιτζαξ» (Ajax), δηλαδή «Aίας».

Και ο Τόμας Κράπερ ήταν εκείνος που ανακάλυψε τη σωλήνα της αποχέτευσης σε μορφή U το 1861, πατέντα που επέτρεψε να κατασκευάζονται οι τουαλέτες ψηλότερα από το έδαφος. Κάτι που μεταφράστηκε ως ένδειξη ευρωπαϊκής υπεροχής και πολιτισμού.

Τουαλέτα και περιβάλλον καθαρά: Τα 12 DON’Ts της λεκάνης

Η αλήθεια είναι ότι οι άνθρωποι μοιάζουν να έχουν το ακαταλόγιστο σε ό,τι πετάνε στη λεκάνη της τουαλέτας (είναι χαρακτηριστικό ότι, στους βρετανικούς σιδηροδρόμους, ανάμεσα στη λίστα των «μη», ήταν και τα χρυσόψαρα…).

Θα πρέπει να έχουμε πάντα υπ’ όψιν μας ότι τα κάθε λογής μη βιοδιασπώμενα και, ενδεχομένως, τοξικά υλικά καταλήγουν στον υδροφόρο ορίζοντα, στο υπέδαφος ή σε θάλασσες και ποτάμια, προκαλώντας ανυπολόγιστες καταστροφές.

Δεν ρίχνουμε, λοιπόν, στη λεκάνη:

1. Μωρομάντηλα: Σε σχέση με το χαρτί υγείας, είναι πιο χοντρά και με διαφορετική υφή. Αλλά ακόμα και τα βιοδιασπώμενα, μπορεί να φράξουν τους σωλήνες της αποχέτευσης.
2. Σερβιέτες, ταμπόν: Διαστέλλονται όταν έρχονται σε επαφή με την υγρασία και, όταν συσσωρεύονται, σχηματίζουν μια στερεή μάζα, εμποδίζοντας το νερό ή το χαρτί τουαλέτας και τα περιττώματα να απομακρυνθούν από τις σωληνώσεις.
3. Οδοντικό νήμα: Δεν διασπάται στο νερό, οπότε μένει εκεί. Ενδέχεται ακόμη και να τυλιχτεί γύρω από π.χ. τρίχες, μαντηλάκια και χαρτί υγείας μπλοκάροντας την αποχέτευση.
4. Τρίχες: Σκαλώνουν» παντού και είναι το βασικό «συστατικό» μιας βουλωμένης λεκάνης.
5. Αυτοκόλλητους επιδέσμους: Δεν είναι βιοδιασπώμενοι, συνήθως κολλούν στις σωληνώσεις και συγκεντρώνουν μικρόβια.
6. Άμμο γάτας: Η άμμος είναι βαριά και μπορεί να παραμείνει μέσα σε σωληνώσεις, ενώ τα περιττώματα της γάτας ενδέχεται να περιέχουν παράσιτα βλαβερά για άλλα είδη.
7. Τσίχλες: Κολλούν παντού, επομένως δεν πρέπει να καταλήγουν στην τουαλέτα.
8. Γόπες τσιγάρων: Είναι γεμάτες χημικά, ενώ το φίλτρο δεν είναι βιοδιασπώμενο.
9. Προφυλακτικά: Δεν διασπώνται και είναι πολύ εύκολο να φράξουν τις σωληνώσεις.
10. Λίπη από την κουζίνα: Δημιουργούν λιπαρές μάζες μέσα στις σωληνώσεις.
11. Χαρτοπετσέτες και χαρτομάντηλα: Δεν διασπώνται όπως το χαρτί τουαλέτας. Οι δε χαρτοπετσέτες απορροφούν περισσότερο νερό από ό,τι τα χαρτομάντηλα, με αποτέλεσμα να διαστέλλονται σε μέγεθος και να μην περνάνε εύκολα από τους σωλήνες.
12. Φάρμακα: Πρόκειται για χημικές ουσίες και δεν πρέπει να καταλήγουν στην αποχέτευση.

Στατιστικά περί τουαλέτας          

• 2,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι, δηλαδή περίπου ο μισός παγκόσμιος πληθυσμός, δεν έχει επαρκή αποχέτευση και πρόσβαση σε κάποιο είδος τουαλέτας.
• Ο μέσος άνθρωπος επισκέπτεται την τουαλέτα 6-8 φορές την ημέρα, 2.500 φορές τον χρόνο, και περνά περίπου 3 χρόνια της ζωής του σε αυτή.
• Η αποφυγή διούρησης, εξαιτίας μιας βρώμικης τουαλέτας, μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές στο ήπαρ και την κύστη μας. Αν, δε, λόγω της βρώμικης τουαλέτας αποφεύγουμε να καταναλώσουμε υγρά, μπορεί να κινδυνεύσουμε από αφυδάτωση.

Υγιεινή και ασφάλεια: 7+1 SOS στις δημόσιες τουαλέτες

1. Έχουμε πάντοτε μαζί μας χαρτομάντηλα και σαπούνι (και το κινητό μας τηλέφωνο για περίπτωση ανάγκης)
2. Δεν κλειδώνουμε την πόρτα της τουαλέτας, αν πρώτα δε σιγουρευτούμε πως λειτουργεί σωστά.
3. Δεν καθόμαστε ποτέ σε λεκάνη δημόσιας τουαλέτας, καθότι ο κίνδυνος να κολλήσουμε μικρόβια είναι σοβαρός.
4. Δεν χρησιμοποιούμε χαρτί τουαλέτας για επικάλυψη στο κάθισμα της λεκάνης, διότι δεν μας προστατεύει από τα μικρόβια. Μια ασφαλής απόσταση από τη λεκάνη είναι η πιο ενδεικτική λύση.
5. Τραβάμε πάντα καζανάκι (όχι με γυμνά χέρια, αλλά κρατώντας χαρτομάντηλο) πριν και μετά από κάθε χρήση, με κλειστό το καπάκι της λεκάνης.
6. Πλένουμε τα χέρια πριν και μετά την επίσκεψη στη τουαλέτα, με σαπούνι. Ποτέ με σκέτο νερό.
7. Υπήρξαν έρευνες που ενοχοποιούσαν τους στεγνωτήρες χεριών, υποστηρίζοντας ότι διασκορπίζουν μέσω του αέρα τα μικρόβια στον χώρο. Μέχρι να προκύψει ασφαλές συμπέρασμα, καλύτερα να στεγνώνουμε τα χέρια μας με χαρτί ή χειροπετσέτες.
8. Ανοίγουμε την πόρτα εξόδου φεύγοντας με χαρτομάντηλο ή χαρτί, το οποίο πετάμε αμέσως μετά.

Φυσικός τρόπος καθαρισμού

Πέρα από τα καθαριστικά του εμπορίου, τα περισσότερα από τα οποία περιέχουν χημικές ουσίες, υπάρχουν και φυσικοί τρόποι να καθαρίσουμε την τουαλέτα μας:

Χρειαζόμαστε ένα γκρέιπφρουτ (το οποίο το βρίσκουμε όλο τον χρόνο) και αλάτι.

Κόβουμε με οδοντωτό μαχαίρι το γκρέιπφρουτ στη μέση και πασπαλίζουμε τα δυο μισά του με άφθονο αλάτι. Στη συνέχεια, φοράμε χοντρά λαστιχένια γάντια και περνάμε με το αλατισμένο κομμάτι γκρέιπφρουτ πρώτα το εσωτερικό της λεκάνης και μετά το χείλος και το κάθισμα της τουαλέτας, πάνω και κάτω. Οι λεκέδες θα καταπολεμηθούν με τη φυσική οξύτητα του φρούτου. Ξεπλένουμε με νερό, είτε με βρεγμένο σφουγγάρι, είτε με σπρέι με νερό.

Η λάμψη και το άρωμα φρεσκάδας θα μας αιφνιδιάσει ευχάριστα.

Διαβάστε περισσότερα στα:

WorldToiletDay.org

World Toilet Organization