Ορισμένες δερματικές παθήσεις έχουν τέτοιο αντίκτυπο στα παιδιά, ώστε φτάνουν να επηρεάζουν τη σχολική τους πρόοδο, την κοινωνικοποίηση, αλλά και την αυτοεκτίμησή τους. Νόσοι, όπως το έκζεμα, η ψωρίαση, η λεύκη, αλλά και σπανιότερες, όπως η μολυσματική τέρμινθος ή η ιχθύαση, φέρονται να έχουν καταστροφικές επιπτώσεις στη ζωή των παιδιών.
Τα παιδιά που βρίσκονται στην εφηβεία δείχνουν να επηρεάζονται περισσότερο, καθώς διανύουν μια περίοδο της ζωής τους που χαρακτηρίζεται από αυτο-αμφισβήτηση και ανησυχία για την εξωτερική εμφάνιση, η οποία πολλές φορές προσδιορίζει και τη θέση των εφήβων στο κοινωνικό τους περιβάλλον.
«Μια μελέτη που ενέκυψε στο θέμα, έδειξε με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ότι σχεδόν το σύνολο των παιδιών καλούνται να διαχειριστούν τα συναισθηματικά προβλήματα που προκύπτουν από τέτοιες παθήσεις και, μάλιστα, χωρίς βοήθεια. Συγκεκριμένα, τα ευρήματα έδειξαν ότι το 98% αντιμετωπίζουν ψυχολογικά θέματα και μόλις το 18% αυτών υποστηρίζεται από κάποιον ειδικό.
Σκληρότερη είναι η κατάσταση κατά την εφηβεία, μια περίοδο που κάποιες δερματικές παθήσεις έχουν την τιμητική τους λόγω των ορμονικών αλλαγών που συντελούνται, οι οποίες αλλάζουν παράλληλα και την ψυχοσύνθεση και τον τρόπο αντίδρασης του νεαρού ασθενή», εξηγεί ο Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος δρ. Χρήστος Στάμου.
«Παρά την εκτεταμένη έρευνα για τις ψυχολογικές επιπτώσεις, αλλά και τις γνωστικές δυσκολίες που βαραίνουν τα παιδιά, ακόμα δεν έχουμε κατανοήσει απόλυτα τη σχέση μεταξύ δερματικών παθήσεων και προβλημάτων ψυχικής υγείας, όπως το άγχος. Και γι’ αυτό, δεδομένου μάλιστα του ιδιαίτερα υψηλού ποσοστού τους, θα πρέπει να λαμβάνονται εγκαίρως μέτρα για την ταχύτερη ίασή τους ή ύφεση των συμπτωμάτων που προκαλούν, προκειμένου να περιοριστεί η επιβάρυνση», συνεχίζει ο ιατρός.
Μεταξύ των ερευνών που βρίσκονται σε εξέλιξη, περιλαμβάνεται και μία που διερευνά συγκεκριμένα το έκζεμα και την ιχθύαση, δύο παθήσεις που έχουν βαθιές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των μικρών ασθενών. Συγκεκριμένα:
Ατοπική δερματίτιδα (έκζεμα)
Το έκζεμα είναι μια φλεγμονώδης δερματοπάθεια που έχει κατ’ εκτίμηση επιπολασμό 15,5% – 20% στα παιδιά και 8% στους ενήλικες. Εμφανίζεται συνηθέστερα στην πρώιμη παιδική ηλικία, ακόμα και σε παιδιά ηλικίας 2 ετών. Προκαλεί ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων που εξαρτώνται από την ηλικία, καθώς και από κληρονομικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες, τα οποία υπόκεινται σε υφέσεις και εξάρσεις.
Χαρακτηριστικές του εκζέματος είναι οι κνησμώδεις βλάβες που συχνά επιδεινώνονται τη νύχτα, με συνέπεια τα παιδιά να αναπτύσσουν από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους κακή ποιότητα ύπνου, η οποία έχει επιπτώσεις στη μνήμη, τη συγκέντρωση και τη διάθεση. Έχει διαπιστωθεί, επίσης, ότι τα παιδιά με έκζεμα παρουσιάζουν συχνά άγχος, κατάθλιψη, καθυστέρηση ανάπτυξης, γνωστικές δυσλειτουργίες, αλλά και διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας.
Η τελευταία είναι πιθανότερο κατά 40-50% να εμφανιστεί στους συγκεκριμένους ασθενείς, συγκριτικά με τα υγιή παιδιά. Μελέτες έχουν δείξει, ακόμα, ότι διατρέχουν σχετικό κίνδυνο 1,4% να παρουσιάσουν μαθησιακές δυσκολίες.
Ιχθύαση
Η ιχθύαση είναι μια ομάδα παθήσεων, κατά τις οποίες το σύνολο του δέρματος γίνεται ξηρό και φολιδωτό. Η απολέπιση είναι συνεχής, εφ’ όρου ζωής, χωρίς περιόδους υφέσεων και εξάρσεων. Τα συμπτώματα, ωστόσο, γίνονται ηπιότερα με την πάροδο του χρόνου.
Η κληρονομικότητα είναι μία αιτία εμφάνισής της (γενετική) και ξεκινά από τη βρεφική ηλικία. Θεραπεία δεν υπάρχει. Είναι σπανιότερη από την επίκτητη ιχθύαση, η οποία εμφανίζεται σε οποιαδήποτε ηλικία λόγω άλλων παθήσεων, όπως η νεφροπάθεια.
Όταν τα παιδιά έρχονται σε επαφή με συνομηλίκους τους, ιδίως κατά την έναρξη της μαθητικής τους πορείας, αντιμετωπίζουν τις αντιδράσεις τους και συχνά χρειάζονται βοήθεια για να το ξεπεράσουν. Ίδια στάση μπορεί να τηρήσουν αργότερα και οι έφηβοι συμμαθητές τους.
Τόσο η εμφάνιση του δέρματος, όσο και οι χρονοβόρες θεραπείες, επιδρούν αρνητικά στην ψυχολογία του ασθενή, είτε είναι ενήλικας, είτε παιδί.
Επιπλέον του εκζέματος και της ιχθύασης, άλλες δερματικές παθήσεις που επηρεάζουν την ψυχολογία των παιδιών είναι:
Ψωρίαση
Η ψωρίαση είναι μια χρόνια φλεγμονώδης αυτοάνοση νόσος που εμφανίζεται στο 0,7% των παιδιών και επηρεάζει τόσο τα ίδια, όσο και τις οικογένειές τους, καθώς ένα 36% των γονέων των παιδιών αυτών φέρονται να υποφέρουν από άγχος και κατάθλιψη. Βάσει στοιχείων, η ψωρίαση δείχνει να επηρεάζει τον ψυχικό κόσμο των παιδιών περισσότερο απ’ ό,τι η επιληψία ή ο διαβήτης!
Ακμή
Είναι η πιο συχνή δερματοπάθεια των εφήβων και εκείνη που δείχνει να έχει τον μεγαλύτερο αντίκτυπο από κάθε άλλη στην ποιότητα ζωής τους. Προκαλεί ανασφάλεια, αίσθημα κατωτερότητας, ακόμα και αυτοκτονικό ιδεασμό. Έχει επιπτώσεις στην προσωπική, κοινωνική και, μετέπειτα, στην επαγγελματική ζωή.
Λεύκη
Η πάθηση αυτή προκαλεί αποχρωματισμό του δέρματος σε εμφανή σημεία, όπως στο πρόσωπο, με συνέπεια την έντονη ψυχολογική δυσλειτουργία των ασθενών, η οποία χειροτερεύει όσο πλησιάζουν στην εφηβεία. Μια έρευνα διαπίστωσε ότι επηρεάζει το 45% των παιδιών ηλικίας 0-6 ετών, το 50% των παιδιών ηλικίας 7-14 ετών και το 96% σχεδόν των παιδιών 15-17 ετών.
Μολυσματική τέρμινθος
Πρόκειται για μια δερματική πάθηση ιογενούς αιτιολογίας, η οποία προσβάλλει συχνότερα τα παιδιά και είναι μεταδοτική. Προκαλείται από έναν DNA ιό, τον MCV (Moluscum Contagiosum Virus), και τα συμπτώματα που εμφανίζουν οι ασθενείς είναι ερύθημα και κνησμός. Ωστόσο, σε ένα μεγάλο ποσοστό των ασθενών η νόσος είναι ασυμπτωματική. Αυτοϊάται, αλλά ο μέσος χρόνος υποχώρησης των συμπτωμάτων μπορεί να φτάσει τους 13 μήνες. Ψυχολογικές επιπτώσεις εμφανίζει το 10% των ασθενών που αναπτύσσουν έκζεμα γύρω από τη βλάβη και όσοι έχουν δευτερογενή λοίμωξη.
«Όλες αυτές οι παθήσεις μπορούν να προκαλέσουν bullying και να επιφέρουν κοινωνικό στιγματισμό. Γι’ αυτόν τον λόγο, τα παιδιά χρειάζονται άμεση θεραπεία και μεγάλη υποστήριξη από τους δερματολόγους, την οικογένεια και το στενό περιβάλλον, προκειμένου να θωρακιστούν, να αποκτήσουν τη δύναμη να αντισταθούν στις αντιδράσεις των άλλων και να παραμείνουν ψυχολογικά ανεπηρέαστα», καταλήγει ο δρ. Στάμου.
