Πολλές φορές ο γονέας καλείται να δικαιολογήσει τη συμπεριφορά του παιδιού στο σχολείο, τους κακούς βαθμούς του, την επιθετική του συμπεριφορά αλλά και τις απουσίες του, που άλλες φορές είναι όντως δικαιολογημένες, ενώ άλλες πάλι όχι.
Γράφει η Δήμητρα Θεοφίλη
Οι αιτίες που οδηγούν τους γονείς στο να δικαιολογήσουν τα παιδιά τους, αλλά και οι συνέπειές τους, διαφέρουν ανάλογα με την εκδηλωμένη συμπεριφορά. Οπότε καλό θα ήταν να προσπαθήσουμε να αναλύσουμε χωριστά τις πιθανές συμπεριφορές.
Όταν ο γονέας καλείται να δικαιολογήσει την βαθμολογική πτώση του μαθητή, συχνά φέρνει ως αιτία στον καθηγητή δήθεν προβλήματα που υπάρχουν στο σπίτι, όπως είναι το διαζύγιο, ένας θάνατος ή η χρήση ουσιών από κάποιο μέλος της οικογένειας, που, όπως παρουσιάζουν στον εκπαιδευτικό, είναι η αποκλειστική αιτία της αποτυχίας του μαθητή στο σχολείο.
Σε αυτό το σημείο είναι πολύ σημαντικό να διαχωρίσουμε τον τρόπο που σε τέτοιες συνθήκες δικαιολογούμε τον μαθητή, αλλά και την περίοδο χάριτος. Έτσι θα έλεγα πως είναι, αν όχι φυσιολογικό, συνηθισμένο, όταν υφίστανται οικογενειακά προβλήματα να πέφτει η επίδοση του μαθητή ή να εκδηλώνεται επιθετική συμπεριφορά ή συχνές απουσίες. Βεβαίως, ο χρόνος που καθένας μας χρειάζεται για να αντιμετωπίσει τέτοια γεγονότα είναι διαφορετικός κι αυτό είναι κάτι που πρέπει να σεβαστούμε.
Ωστόσο, διαφορετικά πρέπει να αντιμετωπίζεται από τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς ένα παιδί που π.χ. έμαθε τώρα ότι οι γονείς του χωρίζουν ή ότι κάποιος γονέας πέθανε από ότι ένα παιδί του οποίου οι γονείς χώρισαν 10 χρόνια πριν και άρα “δικαιολογημένα εμφανίζει τέτοιες συμπεριφορές”. Δεν αντιλέγω ότι το παιδί μπορεί ακόμα να υποφέρει για αυτά τα γεγονότα, είναι ξεκάθαρο, όμως, ότι με το να περιμένουν οι γονείς να ευνοηθεί βαθμολογικά ή να μην τιμωρείται για καταστροφικές ή βίαιες συμπεριφορές, κατά πρώτον δεν μειώνεται ούτε στο ελάχιστο ο πόνος του (για τον θάνατο ενός γονέα π.χ.) και κατά δεύτερον εμποδίζεται σημαντικά η συναισθηματική ωρίμανση του μαθητή και η εκδήλωση συναισθημάτων, που μπορούν πραγματικά να μετριάσουν τον πόνο του. Όσο κι αν μέσα μας δικαιολογούμε τον μαθητή και τον καταλαβαίνουμε, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να του περάσουμε το μήνυμα “καταλαβαίνω, για αυτό είναι εντάξει να αποτύχεις στο σχολείο, να κάνεις απουσίες και ό,τι άλλο θέλεις”.
Σε αυτήν την περίπτωση, οι δικαιολογίες των γονέων προς τον εκπαιδευτικό έχουν περισσότερο σκοπό να εξομαλύνουν τις δικές τους ενοχές για την συναισθηματική και ψυχολογική κατάσταση του παιδιού και λειτουργούν ως ένας μηχανισμός άμυνας ώστε να μην αναλάβουν τις ευθύνες τους ή να νιώσουν τύψεις, από ότι να δικαιολογήσουν τον μαθητή “για το καλό του”. Αυτό είναι ιδιαίτερα συνηθισμένο είτε σε διαζευγμένους γονείς που θεωρούν ότι είναι υπεύθυνοι για τη στεναχώρια του παιδιού και τις πράξεις του για όλη του τη ζωή, αλλά και σε γονείς με αυξημένα ωράρια εργασίας που τους αναγκάζουν να απουσιάζουν από το σπίτι πολλές ώρες.
Έτσι, δικαιολογώντας τον μαθητή που χτύπησε κάποιο παιδί, που αντιμίλησε στον καθηγητή του ή που απουσίασε, κάνουν ουσιαστικά μια απεγνωσμένη προσπάθεια να έρθουν πιο κοντά στο παιδί τους, υποστηρίζοντάς το από τη μια πλευρά ώστε να το κάνουν να νιώσει καλά, αλλά ενισχύοντας μια λανθασμένη και πιθανώς επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά του από την άλλη, που είναι βλαβερή πρώτα από όλα για το ίδιο το παιδί. Μπορεί προσωρινά το παιδί να νιώθει καλά και ότι ο γονιός είναι “φίλος του”, σε καμία περίπτωση όμως δεν είναι αυτός ο ρόλος του γονέα. Είναι διαφορετικό να υποστηρίζει και να υπερασπίζει εκεί που πρέπει το παιδί από το να δικαιολογεί την οποιαδήποτε συμπεριφορά και να αποφεύγει οποιαδήποτε σύγκρουση, δήθεν για να είναι κοντά στο παιδί.
Άλλες πάλι φορές, οι απουσίες του παιδιού βρίσκουν εξ απροόπτου τον γονέα που τις μαθαίνει την ημέρα παράδοσης των βαθμών. Αυτό αναπόφευκτα εκλαμβάνεται ως μια ταπεινωτική κατάσταση από τον γονέα που αυτομάτως “αρνείται τις κατηγορίες”, ώστε να μην φανεί ότι έχει αποτύχει στην επιτήρηση του μαθητή, αντί να συνεργαστεί με τον εκπαιδευτικό προς όφελος του μαθητή και έτσι η κατάσταση βγαίνει συχνά εκτός ελέγχου.
Ειδικά σήμερα, με τον ανταγωνισμό που υπάρχει για την εισαγωγή του παιδιού στην ανώτερη εκπαίδευση, πολλές φορές οι ίδιοι οι γονείς “παρασύρουν” το παιδί σε απουσίες από το σχολείο, ώστε να μελετήσει σπίτι για τις πανελλήνιες εξετάσεις. Άλλωστε, δυστυχώς τα φροντιστήρια και τα ιδιαίτερα μαθήματα φαίνεται να έχουν αντικαταστήσει την εκπαίδευση του λυκείου, τουλάχιστον στο μυαλό των γονέων και να θεωρούνται πιο σημαντικά ή απαραίτητα. Ωστόσο, με αυτόν τον τρόπο ουσιαστικά ευνοούν την κοροϊδία του παιδιού απέναντι στο εκπαιδευτικό σύστημα, το σχολείο και τους καθηγητές του αλλά και την έλλειψη σεβασμού προς αυτούς.
Τέλος, είναι πολύ σημαντικό να σημειωθεί ότι με τις ψευδείς δικαιολογίες των γονέων δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος καταστροφικών συνεπειών, τόσο για τον γονέα, το εκπαιδευτικό σύστημα που καταλήγει να θεωρείται αναξιόπιστο και τον εκπαιδευτικό που χάνει το κύρος του και βέβαια τον μαθητή, που είναι ο μεγαλύτερος ηττημένος της υπόθεσης.
Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς όταν το παιδί εκδηλώνει προβληματικές συμπεριφορές στο σχολείο:
- Περάστε το μήνυμα στο παιδί ότι η ευθύνη είναι δική του και ότι σε καμία περίπτωση δεν θα το δικαιολογήσετε στο σχολείο.
- Συνεργαστείτε με τον εκπαιδευτικό προς όφελος του μαθητή, ανταλλάξτε απόψεις για το πώς μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί. Θυμηθείτε πως η εμπειρία του εκπαιδευτικού σε τέτοια θέματα μπορεί να βοηθήσει.
- Προσπαθήστε να έχετε συχνή επαφή με τους εκπαιδευτικούς του παιδιού ειδικά κατά την εκδήλωση απουσιών ή προβληματικών συμπεριφορών.
- Ξεφύγετε από το μύθο που θέλει τους γονείς να είναι οι καλύτεροι φίλοι των παιδιών και να μην τα στεναχωρούν ποτέ. Αν θέλετε την σωστή εκπαίδευσή του και την ωρίμανση του, αυτό δεν είναι εφικτό.
- Όσες ώρες κι αν εργάζεστε, επιτηρείτε την μελέτη του παιδιού έστω και λίγες ώρες.
- Μην αφήνετε το παιδί να παραμελεί την εκπαίδευσή του όποτε κάποιο δυσμενές γεγονός συμβαίνει στην οικογένεια.
Θεοφίλη Δήμητρα
Οικογενειακή Σύμβουλος – Ψυχοθεραπεύτρια
http://www.dimitratheofili.gr
Κινητό: 6948366368
