Την «τεράστια κοινωνική σημασία των βλακών στον σύγχρονο βίο» προσπαθεί να εξηγήσει ο Χάρης Φλέουρας κάθε εβδομάδα στο Θέατρο Ιλίσια-Βολανάκης, εντυπωσιάζοντας τους θεατές με τα κείμενα του Ευάγγελου Λεμπέση, τα οποία γράφτηκαν στα χρόνια της Κατοχής. «Νοσταλγικό έργο», θα μπορούσε να σκεφτεί κάποιος. Κι όμως, όχι: είναι σχεδόν σοκαριστικό το πόσο ίδια είναι όλα, τόσα χρόνια μετά…
συνέντευξη στη Μαρία Λυσάνδρου
Αν κάποιος παρακολουθήσει αυτόν τον μονόλογο περί βλακών, θα διαπιστώσει ότι, στην πραγματικότητα, αναφέρει πράγματα που όλοι έχουμε συζητήσει κάποια στιγμή. Σου έχει αλλάξει καθόλου τη θεώρηση που είχες για τα πράγματα ή απλά επιβεβαίωσε αυτά που είχες εξαρχής στο μυαλό σου;
Σε κάποια σημεία με επιβεβαίωσε, οπότε σιγουρεύτηκα ότι όντως είμαι σωστός στις σκέψεις μου. Σε άλλα σημεία ανακάλυψα πράγματα – ακόμα και για τον εαυτό μου, για το πόσο έξυπνο θεωρούσα εμένα (ή όχι…). Είναι μάθημα αυτογνωσίας αυτό το έργο.
Να σε ρωτήσω τελικά πού κατέληξες, σε σχέση με τον εαυτό σου;
Να με ρωτήσεις! Δεν είμαι τόσο ευφυής, όσο νόμιζα! Έχω πιαστεί πολλές φορές κορόιδο!
Ας πούμε, είναι πολύ σημαντικό το κομμάτι της κολακείας. Αν ο κολακευόμενος πιστέψει στα λόγια του επιτήδειου, είναι βλαξ. Αυτό είναι αναμφισβήτητο, κατά τον Λεμπέση. Γιατί καμιά φορά, ξέρεις, ανάλογα με τη φάση στην οποία βρίσκεσαι, σε ενδιαφέρει να σε κολακεύσει και λίγο ο άλλος. Το θέμα είναι: Αυτό σε εξυπηρετεί, εν τέλει, στη ζωή σου; Σε κάνει καλύτερο; Μάλλον όχι…
Έχεις πει σε προηγούμενη συνέντευξή σου: «Ο λόγος του Λεμπέση μου δίνει την ευκαιρία να δηλώσω κάτι που δεν μπορώ να κάνω στην καθημερινότητά μου και πρέπει να το βουλώσω, για να μη γίνω γραφικός». Θα μπορούσε όλο αυτό, δηλαδή η ‘γραφικοποίηση’ όσων τολμούν να πουν τη γνώμη τους, να είναι μία καλά οργανωμένη ‘συνωμοσία’ των βλακών;
Μα είναι! Είναι ξεκάθαρο! Το λέει ο άνθρωπος: συσπειρώνονται και οργανώνονται, για να προωθούνται και να επικρατούν!
Μάλιστα, και πραγματικά ταράζομαι που το λέω, πολλοί ευφυείς εξαναγκάζουν τον εαυτό τους να «κάνει την πάπια», για να μπορέσουν κι αυτοί να ανέβουν σε υψηλές θέσεις (τις οποίες θα έπρεπε να δικαιούνται αξιοκρατικά, λόγω των προσόντων τους). Οι θέσεις αυτές είναι συνήθως κατειλημμένες από άχρηστους, ανίκανους ανθρώπους, οι οποίοι συσπειρώνονται και δεν επιτρέπουν σε κανέναν άλλο να εισχωρήσει. Γιατί ο έξυπνος θα τους αναγκάσει να παραδεχτούν την ανικανότητά τους.
Το κείμενο είναι στην καθαρεύουσα. Αυτό αποτελεί και μία ‘δήλωση’ σχετικά με τη γλώσσα μας που φθίνει ή σχετικά με την απαξίωση των Αρχαίων Ελληνικών; Ή την κρατήσατε κυρίως γιατί κάνει πιο γλαφυρά τα νοήματα;
Όχι, δεν είναι κάποιου είδους ‘δήλωση’. Παρόλα αυτά, τα Αρχαία Ελληνικά είναι η ρίζα μας. Επειδή εγώ ήμουν και τριτοδεσμίτης, λατρεύω τα Αρχαία, γιατί μου έδωσαν τη δυνατότητα να αντιλαμβάνομαι την ουσία των λέξεων, το πραγματικό τους νόημα.
Πολλές φορές, στην εποχή μας, βάζουμε πρόσημο στη σκέψη μας σε μια λέξη. Ας πούμε, την ‘εκμετάλλευση’ τη θεωρούμε κακή λέξη, ενώ ουσιαστικά η ‘εκμετάλλευση’ είναι θετική, με την έννοια ότι σου δίνει τη δυνατότητα να είσαι χρήσιμος. Γιατί είσαι άξιος, δημιουργείς έργο…
Την παράσταση σκηνοθετεί ο Σταμάτης Κραουνάκης, ο οποίος έχει δείξει ξεκάθαρα ότι, σε αυτά τα καλλιτεχνικά εγχειρήματα, τον ενδιαφέρετε πρωτίστως εσείς, οι νέοι καλλιτέχνες.
Είναι ‘μπαμπάς’ ο Σταμάτης! Ναι, ναι…
Βέβαια, στη δουλειά είναι σκληρός, θέλει τη λεπτομέρεια, είναι τελειομανής. Γι’ αυτό και είναι αυτός που είναι – σαφέστατα, έτσι; Αλλά είναι και πολύ αντικειμενικός σε αυτό που θα δει ως αποτέλεσμα. Ξέρει αν είναι καλό ή κακό. Και ξέρει πώς να σε προστατεύσει.
Θυμάμαι στις πρόβες, όταν δεν ένιωθα καλά σε κάποια σημεία, ή δεν ‘το είχα’ ακόμη, μου έλεγε: «Χαλαρά. Θα το δούμε πάλι αύριο και, αν κάτι σου κλοτσάει, το αλλάζουμε»…
Δεν είναι, δηλαδή, ο τύπος «αποφασίζω και διατάζω»…
Αυτό είναι και ένα ευφυές κομμάτι του Σταμάτη: το γεγονός ότι, με αυτόν τον τρόπο, θέλεις κι εσύ να τον ευχαριστήσεις, να πεις «Αφού μου λέει ότι μπορώ να το κάνω, θα το κάνω!». Σε βάζει να ψάξεις ακόμα περισσότερο και να βρεις τα ‘κλειδιά’. Διαπιστώνεις, έτσι, ότι έχεις και άλλα ‘όπλα’, και άλλα ‘πολεμοφόδια’ για να λειτουργήσεις.
photo credits: Σταύρος Χαμπάκης
Info
«Η τεράστια κοινωνική σημασία των βλακών εν τω συγχρόνω βίω», Ευάγγελου Λεμπέση
Ερμηνεία: Χάρης Φλέουρας
Σκηνοθεσία: Σταμάτης Κραουνάκης
Παραστάσεις: Τετάρτη 20:00 – Πέμπτη 21:15
* Από 27 Ιανουαρίου και εξής: Σάββατο 19:00 – Κυριακή 18:00
Θέατρο Ιλίσια-Βολανάκης
Παπαδιαμαντοπούλου 4, Αθήνα
Τηλ.: 210-7223010
