Μαρία Λυσάνδρου
Ο κ. Χρήστος Δαραμήλας, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σωματείων – Συλλόγων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη (ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ) συζητά μαζί μας με αφορμή το μήνυμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας για τον Διαβήτη, σκιαγραφώντας τις παθογένειες, αλλά και τις προκλήσεις με τις οποίες έρχονται αντιμέτωποι οι ασθενείς με διαβήτη στον εργασιακό χώρο, στη χώρα μας. Παράλληλα, τοποθετείται σχετικά με τις προβλέψεις περί αναλωσίμων του διαβήτη που περιλαμβάνονται στο πρόσφατο ΦΕΚ Β’5395/09-10-2025, οι οποίες προκάλεσαν τις έντονες αντιδράσεις των ασθενών, υπογραμμίζοντας έντονα την ανάγκη για συνεχή ενημέρωση και για ισότιμη πρόσβαση στα απαραίτητα προϊόντα για τη διαχείριση του διαβήτη, τα οποία μπορούν να διασφαλίσουν μια καλή ποιότητα ζωής για τα άτομα που ζουν με την πάθηση.
Το φετινό θέμα του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Διαβήτη (14 Νοεμβρίου) εστιάζει στον διαβήτη και το ευ ζην στον χώρο εργασίας. Ποιες είναι οι συνηθέστερες καθημερινές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα άτομα με διαβήτη στη διαχείριση της πάθησής τους στον χώρο εργασίας;
Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια πάθηση, η οποία είναι «πρόκληση». Η «πρόκληση» έχει να κάνει με την αναγκαιότητα του ατόμου που πάσχει να διατηρήσει τη διακύμανση των τιμών γλυκόζης αίματος εντός του φυσιολογικού ορίου, που είναι το 70mg/dl έως 180mg/dl. Αν δεν πετυχαίνει αυτή την «πρόκληση», άρα και οι τιμές γλυκόζης είναι είτε επάνω είτε κάτω από αυτά τα όρια, τότε οδηγούμαστε στις επιπλοκές.
Μέχρι το έτος 2019 η επίτευξη της «πρόκλησης» γινόταν με αλλεπάλληλες μετρήσεις από τα δάχτυλα, μετρήσεις πριν από κάθε γεύμα, μετρήσεις 2 ώρες μετά, μετρήσεις όταν ένιωθε το άτομο αλλιώτικα από ό,τι συνήθως, μετρήσεις…
Το 2019 μπήκαν στη διαχείριση του διαβήτη μας και τα συστήματα καταγραφής γλυκόζης που μείωσαν των όγκο των μετρήσεων, όμως δημιούργησαν άλλα αναπάντεχα ζητήματα.
Αυτή η αναγκαιότητα για τη σωστή διαβίωση μας αποτελούσε «πρόκληση» και στον εργασιακό χώρο. Έτσι, αν επιδίωκα να αποτυπώσω κάποιες από τις καθημερινές «προκλήσεις» στον χώρο εργασίας, στο δημόσιο και στον ιδιωτικό κλάδο, αυτές θα είχαν να κάνουν με:
- Κακές συμπεριφορές του εργοδότη, των συναδέλφων, ακόμη και των πελατών ή του κοινού, οι οποίες δημιουργούνται εξαιτίας της σωματικής και νοητικής αδυναμίας, στην οποία μπορεί να βρεθεί ένα άτομο με διαβήτη λόγω της υπο- ή και υπερ- γλυκαιμίας.
- Άσχημες αντιδράσεις όταν πρόκειται να ζητηθεί επιπλέον χρόνος για λήψη τροφής σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές ή ακόμη και για αντιμετώπιση ειδικών καταστάσεων ή για την πραγματοποίηση μετρήσεων.
- Τρομερά εμπόδια όταν πρόκειται να χρειαστούμε έκτακτη άδεια για πραγματοποίηση ιατρικών εξετάσεων ή επισκέψεων σε θεράποντα ιατρό.
Στην Ελλάδα σε τι επίπεδο βρισκόμαστε από πλευράς συμπερίληψης, αλλά και διευκόλυνσης των ασθενών κατά τη διαχείριση της πάθησής τους στο εργασιακό περιβάλλον; Αν δούμε τη μεγάλη εικόνα της κατάστασης, είναι φιλικά τα εργασιακά περιβάλλοντα προς τα άτομα με διαβήτη;
Τα εργασιακά περιβάλλοντα, για να χαρακτηριστούν ως «φιλικά» προς ένα άτομο με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 ή/και 2, πρέπει αρχικά να έχουν ιατρό εργασίας, αλλά και ειδικά διαμορφωμένο χώρο για παροχή και λήψη των απαραίτητων ενεργειών στις οποίες πρέπει να προβεί ένα άτομο με σακχαρώδη διαβήτη. Η χώρα μας, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα, απέχει τουλάχιστον έναν αιώνα από μια τέτοια υποστήριξη.
Για να μην είμαι άδικος, αρκετές ιδιωτικές επιχειρήσεις τηρούν τη μία από τις δύο ανάγκες. Ελάχιστες και τις δύο ταυτόχρονα.
Σχετικά με τον όρο «συμπερίληψη», αυτός θυμίζει δωμάτιο με καθρέπτες. Όποιον και να τοποθετήσω μέσα σε αυτό το δωμάτιο, θα δει την κατάσταση με ένα μοναδικό δικό του τρόπο. Συνεπώς, εκφράζοντας τη δική μου θέση για τον σακχαρώδη διαβήτη, όχι, δεν υπάρχει συμπερίληψη.
Τι ενέργειες θα μπορούσαν να γίνουν σ’ αυτόν τον τομέα, προκειμένου να βελτιωθούν οι συνθήκες εργασίας για τα άτομα με διαβήτη;
Το ζητούμενο για κάθε άνθρωπο με σακχαρώδη διαβήτη είναι η συμμετοχή μας σε κάθε κοινωνικό σύνολο. Η αναγκαιότητα ό,τι κάνω να μη φαντάζει διαφορετικό.
Εξαιτίας των ιδιαιτεροτήτων του διαβήτη, αυτός αποτελεί ακόμη και σήμερα ένα κοινωνικό στίγμα, οδηγώντας πολλές φορές στη συναισθηματική, αλλά και κοινωνική απομόνωση, στο κοινωνικό και εργασιακό “bullying”.
Όλα αυτά αποδεικνύουν περίτρανα την έλλειψη γνώσης και πληροφόρησης, όπως επίσης και την έλλειψη κανόνων στη λειτουργία των δημόσιων και ιδιωτικών επιχειρήσεων – κανόνων συμπερίληψης, προσβασιμότητας, αλλά και αλληλεγγύης.
Για την αντιμετώπιση αυτών των θεμάτων, είναι σημαντική η δημιουργία ενιαίων κανόνων, για τη δημόσια και ιδιωτική εργασία. Κανόνων, οι οποίοι θα δημιουργηθούν με την παρουσία μας στις προεργασίες τους, αλλά και κατά την εφαρμογή τους. Επιπλέον, απαιτείται και επαγγελματική δια βίου επιμόρφωση του εργατικού δυναμικού σε ζητήματα που αφορούν τη γενική υγεία, τη συμπεριφορά, αλλά και τη σφαιρική γνώση για το επαγγελματικό αντικείμενο στο οποίο ενεργούν οι εργαζόμενοι.
Το θέμα των αναλωσίμων του διαβήτη είναι διαχρονικά φλέγον για τους ασθενείς. Πόσο επαρκής είναι σήμερα η πρόσβαση των ασθενών σε τεχνολογίες απαραίτητες για την αποτελεσματική διαχείριση του σακχαρώδη διαβήτη, όπως οι αισθητήρες συνεχούς καταγραφής γλυκόζης ή οι αντλίες ινσουλίνης στη χώρα μας;
Αρχικά να τονίσουμε πως η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων – Συλλόγων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη (ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ), από το 2024, είναι ο μοναδικός φορέας που μίλησε για αποζημίωση των συστημάτων καταγραφής γλυκόζης (CGMs) και στους ανθρώπους με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (Σ.Δ.τ.2), ώστε να μπει επιτέλους φρένο στη μόνιμη κατάσταση «ασθενείς δύο ταχυτήτων στον διαβήτη».
Αυτή η νέα τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει κατά πολύ τους πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, στους οποίους η πάθηση εξελίσσεται. Ξεκινούν με τη λήψη χαπιών από το στόμα, όπου η διαχείριση της πάθησης είναι «περίπου» και καταλήγουν, αφού εμφανίσουν μια με δύο επιπλοκές, στην αγωγή με ινσουλίνη, έχοντας περάσει διάφορα ενδιάμεσα στάδια με φαρμακευτικούς συνδυασμούς.
Όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποζημιώνουν στους ανθρώπους με Σ.Δ.τ.2 τα CGMs. Μόνο οι Βόρειες Χώρες δεν τους τα αποζημιώνουν, διότι εκεί τα νούμερα είναι αντεστραμμένα, δηλαδή από το σύνολο των ατόμων με διαβήτη, οι περισσότεροι είναι άτομα με Σ.Δ.τ.1.
Στη χώρα μας, ο Υπουργός Υγείας Άδωνης Γεωργιάδης, παρουσία της Διοικήτριας του ΕΟΠΥΥ, κας Καρποδίνη, δεσμεύτηκε τον Ιούλιο 2024 πως θα τα αποζημιώσει. Στη συνέχεια, σε κάθε φυσική παρουσία του μέχρι και τον Οκτώβριο του 2025, λέει ακριβώς το ίδιο: ότι, όπου να ’ναι, θα τα εντάξουμε στο σύστημα αποζημίωσης. Το «πότε» δεν το ξέρει κανείς! Ίσως αφού μας εξοντώσουν όλους πρώτα!
Ο διαβήτης αποτελεί ακόµη και σήµερα ένα κοινωνικό στίγµα, οδηγώντας πολλές φορές σε κοινωνικό και εργασιακό “bullying”.
Η ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ κατήγγειλε τις νέες προβλέψεις του ΕΚΠΥ που περιλαμβάνονται στο πρόσφατο ΦΕΚ Β’5395/09-10-2025, σχετικά με τα αναλώσιμα διαβητολογικά υλικά. Ποια είναι η βασική αλλαγή που σας ανησυχεί περισσότερο;
Με το ΦΕΚ Β’5395/09-10-2025, η Διοικήτρια του ΕΟΠΥΥ αποφάσισε να σταματήσει την αποζημίωση του ενός κουτιού ταινιών μέτρησης γλυκόζης αίματος, το οποίο δινόταν μηνιαίως μαζί με τα CGMs. Τα CGMs δεν μετρούν τη γλυκόζη αίματος, αλλά τη γλυκόζη σε άλλο σημείο του σώματος. Αυτό προκαλεί χρονική απόκλιση από την πραγματική τιμή τουλάχιστον 15 λεπτών, κάτι το οποίο μπορεί να αποβεί μοιραίο, αν το άτομο πρέπει να χορηγήσει ινσουλίνη εξαιτίας της λανθασμένης τιμής που βλέπει στην οθόνη του CGM.
Επιπλέον, κάποια από τα CGMs χρειάζονται βαθμονόμηση για να λειτουργήσουν, και αυτή γίνεται μόνο με την κλασική μέθοδο, δηλαδή με μέτρηση από σταγόνα αίματος από το δάχτυλο.
Πόσα ακόμη πρέπει να πληρώσουμε παραπάνω από τις ασφαλιστικές μας εισφορές, ώστε να λάβουμε τα απαραίτητα για την υγεία μας;
Η ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ έκανε λόγο για «απόφαση χωρίς ουσιαστικό διάλογο» με τους ασθενείς και τους γιατρούς. Δεδομένου του σταθερού αιτήματος των ασθενών να λαμβάνουν μέρος στη λήψη αποφάσεων που έχουν άμεσο αντίκτυπο στην υγεία τους, σε ποιο σημείο θα λέγατε ότι βρισκόμαστε σήμερα στο θέμα αυτό;
Δεν υπάρχει καμία απολύτως ανταπόκριση από την πολιτική ηγεσία της Υγείας. Μας αγνοούν!
Ποια είναι τα επόμενα βήματα από πλευράς της Ομοσπονδίας αναφορικά με τις τελευταίες εξελίξεις;
Η δική μας δύναμη είναι η φωνή μας και, για τον λόγο αυτό, μετά την τελευταία έγγραφη επιστολή μας στο Υπουργείο Υγείας και τον ΕΟΠΥΥ στις 3 Νοεμβρίου, θα κινηθούμε αρχικά με συλλογή υπογραφών και, στη συνέχεια, θα προχωρήσουμε σε αλλεπάλληλες μαζικές παραστάσεις, αν δεν λυθεί το σύνολο των αιτημάτων μας.