Μυρωδιά από θυμάρι, τρεχούμενα νερά και μια πλανεύτρα φύση που μας προτρέπει να ερωτευτούμε χωρίς αναστολές τα πάντα, την ίδια τη ζωή. Στην Αρκαδία, το “χαιρέτα μου τον Πλάτανο” έχει τη δική του, υπέροχη σημασία…
της Έλενας Κιουρκτσή
Όλα τα ορεινά μέρη στην Αρκαδία αποπνέουν μια μαγική, σχεδόν υπνωτιστική ομορφιά. Ίσως να είναι η πυκνή βλάστηση που μοιάζει να δίνει πνοή σε πλάσματα αέρινα και απόκοσμα, το νερό που ολοζώντανο ακούγεται να διηγείται ιστορίες ψιθυριστά, ακόμα και κάτω από τη γη, ή η αίσθηση ότι η πραγματικότητα που γνωρίζουμε υπάρχει μόνο πέρα από τους ορεινούς όγκους που κυκλώνουν τα μικρά χωριά.
Ο Πλάτανος Αρκαδίας απλά επιβεβαιώνει όλα τα παραπάνω.
Χτισμένος αμφιθεατρικά στο μαγευτικό όρος “Πάρνωνας” (ή “Μαλεβός”), στη βάση μιας καταπράσινης ρεματιάς σε υψόμετρο 440 μέτρων, δικαίως έχει ανακηρυχθεί ως παραδοσιακός οικισμός και περιβάλλεται από ένα παρθένο φυσικό περιβάλλον γεμάτο πλατάνια, καστανιές και κωνοφόρα δέντρα. Tο ιδιαίτερο μικροκλίμα της περιοχής, τα νερά και η μορφολογία του εδάφους επιτρέπουν τη συνύπαρξη βλάστησης που σπάνια συναντάται στην Ελλάδα: η ελιά και η δρυς, το αμπέλι και το πεύκο, η καστανιά, ο έλατος και τα βότανα κάθε είδους.
Μπαίνοντας στο χωριό, ένα πλατύ άνοιγμα μέσα από λιθόστρωτο οδηγεί στις Χαρές, τον καταρράκτη όπου σε άλλες εποχές έπλεναν τα προικιά τα κορίτσια πριν από τον γάμο τους (εξ ου και η ονομασία του).
Και από πάνω, η νεροτριβή του χωριού, που ακόμα λειτουργεί.
Ευθεία, στέκει η Αγία Άννα, προστάτιδα του χωριού, με τη μικρή πλατεία της που την κοσμεί ένα και μοναδικό ψηλό κυπαρίσσι.
Είτε πάμε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω, σαν διάφανο φίδι τον δρόμο δείχνει ένα αυλάκι με τρεχούμενο πεντακάθαρο νερό να το πιεις… στις χούφτες. Τα σπίτια είναι πέτρινα και κεραμοσκέπαστα, με μικρές αυλές και, ακολουθώντας το νερό, θα συναντήσουμε βάθρες (μικρές λιμνούλες με πολύ παγωμένο νερό) με ονειρικές λιβελούλες και ένα πέτρινο μονότοξο γεφύρι. Και όπου και αν σταθείς και βρεθείς, τα πουλιά, τα δένδρα και το φλύαρο νερό είναι βέβαιο πως σου κάνουν μάγια και ξεχνάς οτιδήποτε άχαρο, άσχημο και οδυνηρό σε κατατρέχει.
Για πες εσύ που ξέρεις…
“Το μέρος αυτό το αισθάνεσαι, το νιώθεις, το μυρίζεις. Δεν μοιάζει με κανένα άλλο. Διαθέτει μια ενέργεια τόσο πρωτόγνωρη, που όποιος βρεθεί έστω και μια φορά εδώ, πάντα επιστρέφει…”.
Αυτά τα λόγια μας είχε πει η Άννα πριν πέντε χρόνια, την ώρα που με το γιο της Γιάννη μάς σέρβιραν πρωινό, το οποίο συμπεριλάμβανε μια πεντανόστιμη στραπατσάδα.
Υφαίνοντας με τα χαμογελαστά μάτια τους και την καλή τους διάθεση τις πλέον όμορφες αναμνήσεις μας από εκείνο το καλοκαίρι, παρέμειναν στον τόπο τους και εμείς φύγαμε κυριολεκτικά σε άλλη γη, σε άλλα μέρη. Πολλά μεσολάβησαν από τότε στις ζωές όλων μας.
Αλλά η Άννα είχε δίκιο. Έτσι ξαναβρεθήκαμε πάλι σαν να μην κύλησε από τότε ούτε δευτερόλεπτο, να λέμε τα δικά μας και να πίνουμε καφέ και τσίπουρα στην ισόγεια βεράντα του ξενώνα που φέρει το όνομά της.
Χειμαρρώδης και οργανωτική, υπήρξε από τους ελάχιστους που άφησε την πρωτεύουσα και επέστρεψε στο χωριό στο οποίο μεγάλωσε, όχι μόνο για να μείνει αλλά και για να το “διαφημίσει” και στον υπόλοιπο κόσμο.
Ωστόσο, ο ξενώνας ήταν ιδέα του άντρα της, του Θανάση -του “πολυτεχνίτη νεραϊδοπαρμένου”- ο οποίος τον έχτισε πέτρα-πέτρα με πολύ μεράκι, δυσκολίες, αναποδιές, τρικλοποδιές και δημιουργικό πείσμα.
“Η γοητεία του χωριού βασίζεται στα τρεχούμενα νερά, στην ανεπανάληπτη φύση με τους μοναδικούς χρωματικούς κυματισμούς και τα αρώματα από κάθε εποχή του χρόνου, συντροφιά με τα κελαηδίσματα των πουλιών” αναφέρει η Άννα.
Ο 29χρονος γιος της, Γιάννης, απόφοιτος κοινωνικής θεολογίας, όταν εγκαταστάθηκε εκεί, δεν το έκανε από επιλογή αλλά γιατί οι γονείς του χρειάζονταν τη συμβολή του σε δουλειές που απαιτούσαν πολλές ώρες εργασίας.
“Στην αρχή μου φαινόταν παράξενο να παραμένω στο χωριό περισσότερο καιρό από ό,τι στην Αθήνα όπου μεγάλωσα, αλλά σταδιακά βρήκα τις ισορροπίες μου. Αισθάνομαι “γεμάτος” με τον κόσμο που μας επισκέπτεται και πραγματικά χαίρομαι να τους ενημερώνω για το τι μπορούν να δουν και ποιες πεζοπορικές διαδρομές να ακολουθήσουν. Είναι ο τρόπος μου να δείξω την αγάπη μου για αυτό το ξεχωριστό μέρος όπου πλέον είναι επιλογή μου να ζω”.
Και επειδή το κέφι και το καλό φαΐ ανήκουν στις απαραίτητες απολαύσεις της ζωής, η “εναλλακτική” αυτή οικογένεια διοργανώνει κάποιες βραδιές με ντόπιους οργανοπαίκτες που παίζουν βιολί και λαούτο. Τότε η Άννα ανασκουμπώνεται στην κουζίνα -για μια ακόμα φορά- και ετοιμάζει την παραδοσιακή σπεσιαλιτέ: κατσικομακαρονάδα.
“Όποιος έρθει στα μέρη μας μην παραλείψει να θαυμάσει τον παλιό νερόμυλο, να πάει ως τις βάθρες, να περπατήσει στα εξωκκλήσια και να γνωρίσει τον καινούργιο φίλο μας τον Περικλή -το γαϊδουράκι μας που μας βοηθά και άμα είναι σας πάει και βόλτα. Και αν γνωριστείτε με τον Πρόεδρο του χωριού -ο Θανάσης είναι- και αισθάνεστε ότι σας… κούρασε η πολλή χαλάρωση, του προσφέρετε ένα χεράκι στις κοινωφελείς εργασίες, όπως ασπρίσματα, κόψιμο χορταριών και, φυσικά, διοργάνωση γιορτών” καταλήγει η ακούραστη οικοδέσποινά μας.
Και εδώ τριγύρω, τι παίζει;
Τα πιο κοντινά χωριά (μισή ώρα απόσταση με το αυτοκίνητο από τον Πλάτανο) είναι η Σίταινα, με υπέροχα πετρόχτιστα σπίτια και στεφανωμένη από πυκνό πευκοδάσος και η Καστάνιτσα με ολόλευκα κτίσματα και στέγες από πλάκες σχιστόλιθου του Μαλεβού, με έντονα χρώματα στα παράθυρα και λουλουδιασμένες αυλές, ζωσμένη από δάση με καστανιές, έλατα και πλατάνια. Αν θέλουμε να προχωρήσουμε λίγο περισσότερο, υπάρχει ο Πραστός, ένα γραφικότατο χωριό που γοητεύει με τα πυργόσπιτα και τις εκκλησίες του. Και τα τρία αυτά χωριά, εκτός από το ότι έχουν ανακηρυχθεί παραδοσιακοί οικισμοί, θεωρούνται Τσακωνοχώρια, δηλαδή σε αυτά μιλάνε Τσακώνικα, διάλεκτο από τα αρχαία Δωρικά και όχι από την Ιωνική από όπου προέρχονται τα Νεοελληνικά. Πολύ ενδιαφέρον -αν και κάπως μακρύτερα- έχουν τα χωριά Χάραδρος, Ορεινή και ο Άη Γιάννης με τα υπεραιωνόβια πλατάνια και τα τρεχούμενα νερά. Από εκεί αξίζει να βρεθούμε στον Άγιο Πέτρο (στο κεφαλοχώρι, όχι ενώπιον του κλειδοκράτορα του Παραδείσου, εκτός και αν πατάμε γκάζι στις στροφές).
Απλώνεται σε μια καταπράσινη πλαγιά του Πάρνωνα και φημίζεται για τα γραφικά σοκάκια του, την πλατεία του με την εκκλησία των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, καθώς και για τον πύργο του Τρικαλίτη (πυργόσπιτο του 18ου αιώνα). Πέντε χιλιόμετρα από τον Άγιο Πέτρο, στο δρόμο που οδηγεί στο Άστρος και σε υψόμετρο 950 μέτρων, δεσπόζει το ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας της Μαλεβής. Περιβάλλεται από δάσος της σπάνιας και προστατευμένης ποικιλίας του δενδρόκεδρου, που και μόνο μια ανάσα από τη… θέα του θα μας αναζωογονήσει. Σε απόσταση 25 χιλιομέτρων από τον Άγιο Πέτρο υπάρχει ορειβατικό καταφύγιο που προσφέρει δυνατότητα διανυκτέρευσης.
Χρήσιμες πληροφορίες
Πώς θα πάμε:
Με αυτοκίνητο: Φτάνοντας στην πλατεία του Άστρος ακολουθούμε την πινακίδα που γράφει “Προς Πλάτανο-Σίταινα-Καστάνιτσα” και σε 20΄ λεπτά είμαστε στον Πλάτανο. Στην είσοδο του χωριού υπάρχει υπαίθριο πλακόστρωτο parking.
Με λεωφορείο: Γραμμή Αθήνα-Λεωνίδιο (ΚΤΕΛ Κηφισού): Στάση στο Άστρος. Από εκεί μπορούμε να πάμε στον Πλάτανο
- είτε με ταξί από την πλατεία της πόλης
- είτε με λεωφορείο, κάθε Παρασκευή (αναχωρήσεις 6.00 π.μ. και 15.00 μ.μ.)
Πού θα μείνω:
Ξενώνας “Άννα”. Διαθέτει τέσσερα δίκλινα δωμάτια με μπαλκόνι και δυο με μονά κρεβάτια και υμιυπαίθριο χώρο. Στον ξενώνα λειτουργεί café-bar και ταβέρνα.
Τηλ.: 27550 51 768 , Κιν.: 6976 62 30 99 – 6974 81 73 79
Πεζοπορικές διαδρομές: Μια καλή πρόταση είναι το ποτάμι και τα τρία παρεκκλήσια του χωριού, προκειμένου να ανακαλύψουμε από κοντά τη φυσική ομορφιά της ορεινής περιοχής. Ενδιαφέρουσα πεζοπορική διαδρομή είναι το φαράγγι της Λεπίδας (δυο χιλιόμετρα από τον Πλάτανο). Δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλο, αλλά διαθέτει υπέροχη φυσική ομορφιά (δύο εντυπωσιακούς καταρράκτες 70 και 45 μέτρων, πολλά είδη χλωρίδας και πανίδας -που έτσι και αλλιώς αφθονούν στον Πάρνωνα).
Οι πεζοπορικές διαδρομές και αναβάσεις σε αυτόν τον ευγενικό γίγαντα είναι θαυμαστές και αποκαλύπτουν τη μαγεία του βουνού. Εκτός από τα δάση μαυρόπευκου, ελάτου και καστανιάς, τα περήφανα πλατάνια και τις βελανιδιές, το πανέμορφο Οικολογικό Πάρκο του Πάρνωνα (www.fdparnonas.gr) φιλοξενεί και σπάνια είδη πουλιών και θηλαστικών. Είναι ιδανικός τόπος για περιήγηση, πεζοπορία και άλλες διαδρομές μέσα στη φύση.
Τοπικές νοστιμιές: Καθότι εκεί ο τόπος είναι ευλογημένος, εξαιρετικά είναι το μέλι, καθώς και το τσίπουρο με το ξεχωριστό άρωμα, αλλά και το κρασί της περιοχής με τη φρουτώδη γεύση, όπως και τα σύκα (φρέσκα ή αποξηραμένα), τα κάστανα, τα κεράσια, οι ελιές, η ρίγανη και το θρούμπι. Πολύ νόστιμα είναι και τα χειροποίητα ζυμαρικά (χυλοπίτες, τραχανάς και λαζάνια) με φρέσκα χωριάτικα αυγά. Για τους γλυκατζήδες, τα καλά νέα είναι ότι τα περισσότερα νοικοκυριά φτιάχνουν γλυκά του κουταλιού από τα προϊόντα που ευδοκιμούν κάθε εποχή. Τα καλύτερα από αυτά είναι το κυδώνι-βύσσινο-καρύδι (σε γλυκό κουταλιού και λικέρ) και το τριαντάφυλλο-κάστανο-ελιά (σε γλυκό του κουταλιού). Και για να μην αισθανθούμε σύνδρομο στέρησης όταν έρθει ο καιρός να φύγουμε, όλα αυτά -και πολλά άλλα- τοπικά προϊόντα μπορούμε να τα προμηθευτούμε… to go, από μαγαζιά της περιοχής.
Πανηγύρια και γιορτές
Το Πάσχα είναι ιδανική περίοδος για να βρεθούμε στον Πλάτανο. Ο επιτάφιος και η Ανάσταση διέπονται από ξεχωριστή κατάνυξη και μυσταγωγία. Όμως και τα Χριστούγεννα είναι μια καλή ευκαιρία να τον επισκεφτούμε. Αν, όμως, θέλουμε πανηγύρια, τότε η κατάλληλη εποχή είναι τον Μάιο που γίνεται η γιορτή “Κερασών”, όπου προφανώς τα κεράσια έχουν την τιμητική τους (αρχές Νοέμβρη αντίστοιχα γίνεται η γιορτή “Καστάνων).
Ο Πατριωτικός Σύλλογος του Χωριού σε συνεργασία με το Τοπικό Συμβούλιο του Χωριού θα διοργανώσουν και φέτος μια παραδοσιακή γιορτή, όπου μπορούμε να απολαύσουμε τα κεράσια… κατευθείαν από το δέντρο (ελπίζω όχι σκαρφαλώνοντας) ή σε ντόπιες συνταγές, όπως κεράσι γλυκό, κερασόπιτες και διάφορες άλλες κερασογεύσεις (όλα σπιτικά). Όμως εκτός από κερασοκατάσταση, θα υπάρχει και ψητό γουρουνόπουλο, άφθονο και γλυκόπιοτο κρασί, καθώς και αλλά “αμαρτωλά” εδέσματα που θα προσφερθούν στους επισκέπτες και φίλους του Πλατάνου.
Γλέντι επιφυλάσσει το χωριό και στις 25 Ιουλίου που γιορτάζει η εκκλησία της Αγίας Άννας. Και επειδή “Σαν του Πλατάνου το νερό, δε θα βρεις σ’ άλλα μέρη, με μια γουλιά δε θες γιατρό, με δύο βρίσκεις ταίρι” κάπου εκεί τον Αύγουστο, στη γέμιση του φεγγαριού, διοργανώνονται από τους κατοίκους του χωριού οι γιορτές των Nερών, των Φεγγαριών και των Eρώτων. Και ό,τι εικόνα γεννήσει η φαντασία μας, μέσα είμαστε… Άλλωστε, πριν από χρόνια, το ίδιο το χωριό αυτοανακηρύχθηκε Αυτόνομη Ερωτική Δημοκρατία Πλατάνου.
Περισσότερα: www.platanoskynourias.gr
