Τι κάνει τα φυτά μας ωφέλιμα, εκτός από το να ομορφαίνουν τον κήπο ή το μπαλκόνι μας; Κι όμως: και στις δύο περιπτώσεις, μπορεί να προστατεύουν τη σωματική και ψυχική μας υγεία!
της Έλενας Κιουρκτσή
H κηπουρική είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να συντονίσουμε το σώμα μας με τις εποχικές διακυμάνσεις στο περιβάλλον μας. Η ενασχόληση με τους πράσινους φίλους μας φέρεται να συμβάλλει στη μείωση του κινδύνου των καρδιακών παθήσεων και της οστεοπόρωσης, του άγχους και των περιττών κιλών. Άλλωστε, η κηπουρική είναι ένα από τα πιο κοινά χόμπι ανάμεσα στους μακροβιότερους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.
Σύμφωνα με σουηδική μελέτη από το πανεπιστημιακό νοσοκομείο Καρολίνσκα, η οποία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό έντυπο “British Journal of Sports Medicine”, οι ηλικιωμένοι που δεν έχουν δραστήρια καθημερινότητα μπορούν να προστατευτούν από καρδιαγγειακά προβλήματα και να κερδίσουν ποιοτικά χρόνια ζωής, ασχολούμενοι με τον κήπο ή τα φυτά στο μπαλκόνι τους.
Για τους κινδύνους της καθιστικής ζωής στην τρίτη ηλικία και για τα οφέλη από την ενασχόληση με την κηπουρική, μιλήσαμε με τον Δρ. Δημήτρη Α. Γουρλή MD, EHS, ειδικό παθολόγο – υπερτασιολόγο.
– Τι προβλήματα προκαλεί η καθιστική ζωή στους ηλικιωμένους;
Η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας οδηγεί σε αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο, θρομβοεμβολικό κίνδυνο, αρτηριακή υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, οστεοπόρωση, παχυσαρκία, άγχος, κατάθλιψη και μείωση των νοητικών λειτουργιών. Αντιθέτως, η δραστήρια καθημερινότητα, όπως π.χ. η ενασχόληση με την κηπουρική, φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού και καρδιακού επεισοδίου κατά 27% και θανάτου από οποιοδήποτε αίτιο κατά 30%.
“Αν είμαστε ενεργοί κηπουροί, τότε μάλλον συμπληρώνουμε περισσότερα από τα συνιστώμενα 150 λεπτά άσκησης την εβδομάδα.”
– Ποια είναι τα οφέλη από την ενασχόληση με την κηπουρική;
Για τους ηλικιωμένους, τα οφέλη της φυσικής δραστηριότητας, συμπεριλαμβανομένων της μειωμένης θνησιμότητας και λειτουργικής ανεξαρτησίας, παρατηρούνται με την έναρξη και διατήρηση της άσκησης. Η απόφαση τού να ξεκινήσουν ακόμα και απλές δραστηριότητες, όπως η ενασχόληση με τον κήπο ή το μπαλκόνι, το πλύσιμο του αυτοκινήτου ή οι μικροί περίπατοι, σχετίζεται με μείωση της περιφέρειας μέσης, βελτίωση της HDL (“καλής” χοληστερίνης) και τριγλυκεριδίων, μείωση των επιπέδων ινσουλίνης, γλυκόζης και ινωδογόνου, παράγοντες που εμπλέκονται στο μεταβολικό σύνδρομο. Με άλλα λόγια, πολλές σωματικές δραστηριότητες που αποτελούν καθημερινή ρουτίνα (συμπεριλαμβανομένων των σχετικών με την κηπουρική κινήσεων) συνιστούν πολύ καλή άσκηση που μπορεί να βοηθήσει και να ενισχύσει το ανοσοποιητικό μας σύστημα, μειώνοντας παράλληλα την ευαισθησία σε μια σειρά από παθήσεις (όπως π.χ. ο διαβήτης).
Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί πως μια μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Arkansas, όπου συμμετείχαν 3.310 γυναίκες, έδειξε ότι όσες δήλωσαν ότι ασχολούνταν με την κηπουρική ή με άλλες εργασίες στην αυλή, εμφάνισαν χαμηλότερα ποσοστά οστεοπόρωσης από εκείνες που έτρεχαν, κολυμπούσαν ή έκαναν αερόμπικ.
– Υπάρχουν επιπλέον τομείς, στους οποίους μπορούμε να επωφεληθούμε από την κηπουρική;
Υπάρχουν πολλοί τρόποι να επωφεληθούμε, παρότι η κηπουρική απαιτεί πειθαρχία και, ως εκ τούτου, προϋποθέτει υπομονή και μεθοδικότητα για να αποφέρει καρπούς (κυριολεκτικά και μεταφορικά).
Μελέτες σε άτομα που έπασχαν από άγχος ή άνοια απέδειξαν ότι η κηπουρική βοηθά στην ηρεμία και τη βελτίωση της ποιότητας του ύπνου. Επιπρόσθετα, ερευνητές από το Texas A & M University ανακάλυψαν, μέσω συνεντεύξεων, ότι τα άτομα που ασχολούνταν με την κηπουρική είχαν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα αισιοδοξίας και χαράς για τη ζωή, σε σχέση με άλλους συμμετέχοντες.
Τέλος, αν καλλιεργούμε φρούτα και λαχανικά, έχουμε ένα ακόμη επιπλέον όφελος, καθώς τα φρέσκα τρόφιμα που παράγουμε, βοηθούν σε μια υγιεινή διατροφή.
– Από πού να ξεκινήσουμε, αν είμαστε αρχάριοι κηπουροί;
Κατ’ αρχάς από το να αποφασίσουμε να φτιάξουμε ένα μικρό κήπο στην αυλή ή στο μπαλκόνι μας. Εκεί μπορούμε να βάλουμε διάφορα όμορφα και ευεργετικά φυτά. Για παράδειγμα, βασιλικό που αγαπά τον ήλιο και καλλιεργείται εδώ και χιλιάδες χρόνια στην Ασία. Χρησιμοποιείται και ως φάρμακο για ασθένειες του αναπνευστικού συστήματος, για να διευκολύνει την πέψη και να μειώσει το άγχος.
Καλέντουλα (ή κατιφέ), που χρησιμοποιείται για τις αντιβακτηριακές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές της από τον 12ο αιώνα και δρα ενάντια σε πυρετό και φλεγμονές, ενώ βοηθά στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και στην επούλωση μικρών, δερματικών λοιμώξεων. Ο άνηθος μπορεί να καλλιεργηθεί σε μια γλάστρα στο σπίτι ή στο μπαλκόνι μας, ή και σε κήπο, και καταναλώνεται νωπός σε σαλάτες, μαγειρευτός σε σάλτσες ή ακόμη και ως ρόφημα. Επιπλέον, συμβάλλει ευεργετικά στη δυσπεψία, στο φούσκωμα, στις λοιμώξεις και στην έλλειψη ενέργειας.
Αλλά και το δεντρολίβανο είναι μια καλή πρόταση που αντέχει στο κρύο, αλλά του αρέσει το φως και ο ήλιος. Τα φύλλα του χρησιμοποιούνται στη φαρμακοποιία, την αρωματοποιία και τη σαπωνοποιία.
– Πόσο χρόνο θα ήταν ωφέλιμο να αφιερώνουμε στη κηπουρική;
Αν είμαστε ενεργοί κηπουροί, τότε μάλλον συμπληρώνουμε περισσότερα από τα συνιστώμενα 150 λεπτά άσκησης την εβδομάδα, για να παραμείνουμε υγιείς και σε φόρμα. Αν πάλι είμαστε ερασιτέχνες, ο χρόνος που αφιερώνουμε στην κηπουρική είναι και πάλι ευεργετικός για την υγεία μας, καθώς οι καθημερινές δραστηριότητες που έχουν να κάνουν με τα φυτά μας συμβάλλουν στη μείωση της γλυκόζης στο αίμα.
– Τι να προσέχουν οι ηλικιωμένοι που ασχολούνται με τον κήπο ή το μπαλκόνι τους;
Πρώτα θα πρέπει να συζητήσουν με τον θεράποντα ιατρό τους και να αποφασίσουν με τι ασχολίες θα μπορούσαν ή δεν ενδείκνυται να καταπιαστούν, με τι ένταση και σε τι ρυθμό. Καλό είναι π.χ. να προσέχουν μη γλιστρήσουν στο μπαλκόνι όταν έχουν πρόβλημα στήριξης ή, αν έχουν αρρυθμία, να αποφύγουν την ορθοστασία σε περιβάλλον με ήλιο και ζέστη.
– Η ενασχόληση με την κηπουρική με τι μπορεί να συνδυαστεί;
Η αερόβιος άσκηση (π.χ. βάδισμα, χορός, κολύμβηση) προσφέρει οφέλη στην υγεία και μακροζωία. Οπότε, συνδυαστικά με την κηπουρική –και πάντα σε συνεννόηση με τον γιατρό μας–, θα μπορούσε να λειτουργήσει συμπληρωματικά.
Εάν το άτομο αντιμετωπίζει χρόνιες παθολογικές καταστάσεις, το καθάρισμα του σπιτιού, του αυτοκινήτου, του μπαλκονιού, καθώς και η έξοδος για ψώνια, επενεργούν θετικά τόσο στη σωματική, όσο και στην ψυχική του υγεία.
Κάνοντας μια μικρή έρευνα στον χώρο της επιστήμης και της τεχνολογίας, διαπιστώνει κανείς πως τα τελευταία χρόνια αρκετοί ερευνητές έχουν δημιουργήσει ένα νέο όρο, τη “ρομποτοθεραπεία”, για να περιγράψουν τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα κοινωνικά ρομπότ για να βοηθήσουν τους ανθρώπους που το έχουν ανάγκη.
