Το “Poor Things” του Γιώργου Λάνθιμου συζητήθηκε, μεταξύ άλλων, και για τις τολμηρές σκηνές του. Κάποιοι ίσως και να ένιωσαν αμήχανα, παρακολουθώντας στην οθόνη τη σεξουαλικότητα της ηρωίδας Μπέλλα Μπάξτερ να ξεχειλίζει χωρίς φίλτρο, καθώς η ίδια ανακαλύπτει την απόλαυση της ηδονής. Αμήχανα δεν αποκλείεται να ένιωσε και η ίδια, όταν γύριζε αυτές τις σκηνές. Ένα είναι σίγουρο: H Elle McAlpine είχε πολλή δουλειά σ’ αυτά τα γυρίσματα ως συντονίστρια οικειότητας – μια ειδικότητα, στην οποία η βιομηχανία του κινηματογράφου έχει στηριχτεί, για να κάνει τους ηθοποιούς να νιώθουν πιο άνετα όταν πρέπει να γυρίσουν πιο προσωπικές σκηνές.
Μιλώντας στη βρετανική Guardian, η McAlpine έδωσε πολλές παρασκηνιακές πληροφορίες για το πώς η παρουσία της βοήθησε στη συγκεκριμένη ταινία. Αρχικά, ούτε ο Γιώργος Λάνθιμος, ούτε η Έμα Στόουν ήταν σίγουροι ότι χρειάζονταν συντονιστή οικειότητας, αλλά έπειτα συμφώνησαν, συνειδητοποιώντας ότι όλοι θα επωφελούνταν απ’ αυτήν. Κάτι που βγήκε αληθινό.
Τα συνεχόμενα γυρίσματα ερωτικής φύσης δημιουργούν πάντα μια ένταση και μια ενέργεια στο γύρισμα, που δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμη. Χαρακτηριστικά, η σκηνή του οργίου, στην οποία συμμετείχαν 120 χορευτές και πήρε δύο μέρες να γυριστεί, χρειάστηκε συνολικά τέσσερις συντονιστές οικειότητας, που ο καθένας είχε αναλάβει να συντονίσει μια ομάδα των τριάντα ατόμων.
Η Elle McAlpine ανακάλυψε τη συγκεκριμένη ειδικότητα παρακολουθώντας ένα σεμινάριο της Ita O’Brien, η οποία θεωρείται από τους πρώτους που την εξάσκησαν, βοηθώντας το Χόλυγουντ να καταλάβει τη χρησιμότητά της. Πολύ απλά, γιατί δεν έχουν όλοι οι σκηνοθέτες το χάρισμα να κάνουν τους ηθοποιούς να νιώθουν άνετα, ούτε να συζητούν διεξοδικά τις σεξουαλικές σκηνές πριν τις γυρίσουν.
Στην ουσία, ένας συντονιστής οικειότητας, δουλεύει σαν δραματουργός και σκηνοθέτης μαζί τον χαρακτήρα του ήρωα, περνώντας μέσα από την ιδιωτική του ζωή και τις πιο προσωπικές στιγμές του: «Αν κάνει κάποιος μια συζήτηση για τη σεξουαλική έκφραση ενός χαρακτήρα, τότε οι ηθοποιοί θα δώσουν την πιο εκπληκτική ερμηνεία, επειδή τότε θα δουν τη δημιουργική πλευρά γι’ αυτή την πτυχή του ρόλου», αναφέρει η Elle McAlpine.
Εκτός, όμως, από αυτή τη δημιουργική ανάλυση, ένας συντονιστής οικειότητας έχει να λύσει πολλά πρακτικά προβλήματα κατά το γύρισμα. Όπως τι να κάνει, αν ένας ηθοποιός πρέπει να φανεί γυμνός, αλλά δεν θέλει να το κάνει. Πρέπει, λοιπόν, να λύσει ένα πρόβλημα που προκύπτει επιτόπου. Όπως λέει η McAlpine, όταν γυρίζονταν οι σκηνές σεξ στο « It’s a Sin», στο οποίο δούλεψε, ήταν κρυμμένη πίσω από το κρεβάτι ή μέσα στη ντουλάπα, έτοιμη να επέμβει.
Οι συντονιστές οικειότητας έχουν μαζί τους «τσάντες έκτακτης βοήθειας». Εκεί μέσα μπορεί να βρει κανείς εσώρουχα στην απόχρωση του δέρματος που βοηθούν, ώστε να μη φαίνονται όσα δεν θέλει κάποιος ηθοποιός να φανούν, ακόμα και καραμέλες και σπρέι για φρέσκια αναπνοή ή σπρέι με μεταλλικό νερό και γλυκερίνη, που όταν το ψεκάζεις σε γυμνό δέρμα φαίνεται σαν ιδρώτας. Αλλά και θερμικά μαξιλάρια που κρατούν ζεστούς τους ηθοποιούς μεταξύ σκηνών, μιας και για 15 δευτερόλεπτα κινηματογραφικού σεξ, χρειάζονται περίπου 6 ώρες γυρισμάτων.
Ανάμεσα στους περίπου εξήντα ανθρώπους που κάνουν αυτή τη δουλειά προς το παρόν, είναι και η Jessica Steinrock. Όπως σημείωσε σε συνέντευξή της, η ύπαρξη της συγκεκριμένης ειδικότητας μπορεί όχι μόνο να βοηθήσει τους ηθοποιούς, αλλά και τους θεατές να καταλάβουν πώς πρέπει να είναι οι μεταξύ τους επαφές. Δεν είναι η μόνη που το προσπαθεί. Η ρεαλιστική απόδοση μιας προσωπικής στιγμής είναι κάτι στο οποίο στοχεύουν οι συντονιστές οικειότητας, πιστεύοντας ότι ο κινηματογράφος, υπό την καθοδήγησή τους, μπορεί να γίνει ένα όχημα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, βοηθώντας παράλληλα να εδραιωθεί ένα πιο υγιές πρότυπο σεξουαλικών σχέσεων από αυτό που έχει δημιουργήσει το πορνό.
Κάποιοι προτιµούν να µένουν… ασυντόνιστοι
Δεν έχουν, βέβαια, όλοι μια θετική γνώμη για την ειδικότητα αυτή. Ο Michael Caine, για παράδειγμα, αμφισβητεί την αξία της και τη θεωρεί ένα παρατράγουδο της επικράτησης μιας άκαμπτης πολιτικής ορθότητας στη βιομηχανία θεάματος: «Δεν το είχαμε ποτέ αυτό στην εποχή μου. Δόξα τω Θεώ που είμαι ενενήντα και δεν παίζω πια τον ρόλο του εραστή. Στην εποχή μου κάναμε απλώς την ερωτική σκηνή και συνεχίζαμε τα γυρίσματα χωρίς να παρεμβαίνει κανείς. Όλα έχουν αλλάξει», έχει πει σε συνέντευξή του.
Ο Sean Bean, ο οποίος υποδύθηκε τον Ned Stark στο “Game of Thrones”, θεωρεί ότι οι συντονιστές καταστρέφουν τον αυθορμητισμό: «Ο φυσικός τρόπος που συμπεριφέρονται οι εραστές θα καταστρεφόταν, αν είχες κάποιον που θα έλεγε “κάνε αυτό” ή “βάλε τα χέρια σου εκεί”».
Η Jennifer Aniston, πάλι, περιγράφοντας την εμπειρία της κατά το γύρισμα της ερωτικής σκηνής στην τρίτη σεζόν της σειράς «The Morning Show», ανέφερε: « Μας ρώτησαν αν θέλαμε έναν συντονιστή οικειότητας. Είμαι από τις παλιές στον χώρο, οπότε ρώτησα τι είναι αυτό. Μου είπαν ότι είναι κάποιος που σε ρωτάει αν είσαι καλά. Κι εγώ απάντησα, σε παρακαλώ, είναι ήδη αρκετά άβολο! Είμαστε έμπειροι, μπορούμε να το καταλάβουμε αυτό».
Ο ρόλος του #MeToo
Ασφαλώς, το #MeToo έπαιξε τον ρόλο του στην εδραίωση της ειδικότητας στα μεγάλα κινηματογραφικά πλατό. Με το ξέσπασμα του κινήματος, έγινε κοινός τόπος η ανάγκη οι ηθοποιοί να νιώθουν προστατευμένοι, να μην τους καταβάλλει η νευρικότητα και, το βασικότερο, να υπάρχει συναίνεση σε όσα καλούνται να κάνουν, προλαμβάνοντας κακοποιητικές συμπεριφορές. Κάποτε, το γύρισμα μια σκηνής σεξ αντιμετωπιζόταν σαν ένα ακόμα γύρισμα μέσα σ’ όλα. Το πολύ-πολύ, να μείωναν τον αριθμό του συνεργείου ή να έκρυβαν τα επίμαχα σημεία με ταινίες και ύφασμα.
Αλλά υπήρξαν περιπτώσεις που οι ηθοποιοί πέρασαν από επώδυνες και ψυχοφθόρες διαδικασίες, τις οποίες ενίοτε δεν μπορούσαν ή δεν ήξεραν πώς να διαχειριστούν. Η Maria Schneider έχει πει ότι, στο «Τελευταίο ταγκό στο Παρίσι», η σκηνή του βιασμού δεν υπήρχε στο σενάριο και ότι, αν είχε την εμπειρία ή τη γνώση, θα επικοινωνούσε με τον ατζέντη ή το δικηγόρο της για τα όσα υπέστη στο γύρισμα: «Ένιωσα πληγωμένη και, για να είμαι ειλικρινής, υπέστην ένα είδος βιασμού, τόσο από τον Μάρλον, όσο και από τον Μπερτολούτσι».
Ανάλογες εξομολογήσεις έχουν κάνει και άλλες ηθοποιοί. Η Sharon Stone έχει πει για την πρώτη της ταινία «Ασυμβίβαστες διαφορές»: «Είχα μια σκηνή, στην οποία ήμουν topless. Στο σετ βρίσκονταν ένα εκατομμύριο άνθρωποι. Και βγάζω την μπλούζα μου, κι ένας ηθοποιός ουρλιάζει “Θα φύγετε από τη μέση; Δεν μπορώ να δω το στήθος της!”». Και η Amanda Seyfried έχει εξομολογηθεί ότι, στα πρώτα χρόνια της καριέρας της, δέχτηκε να κάνει άβολα πράγματα στο γύρισμα, γιατί φοβόταν μη χάσει τη δουλειά της.
Ο ρόλος του συντονιστή οικειότητας αποτρέπει πλέον τέτοιου είδους εμπειρίες, σ’ ένα χώρο όπου τα όρια της ανοχής είναι συχνά θολά. Υπ’ αυτή την έννοια, η εδραίωση της ειδικότητας στον σύγχρονο κινηματογράφο είναι σημαντική, κι ας μην αρέσει σε όλους.