Λίλα Σταμπούλογλου
Η εθελοντική αιμοδοσία είναι κάτι δεδομένο για τους ανθρώπους. Μια πράξη αγάπης, που μπορεί να αποβεί σωτήρια για όποιον έχει ανάγκη. Εξίσου μεγάλη ανάγκη για αίμα, όμως, έχουν και τα ζώα. Γι’ αυτό και η πρωτοβουλία για τη δημιουργία μιας Τράπεζας Αίματος γι’ αυτά, της πρώτης στην Ελλάδα, είναι σημαντική.
Η ιδρύτρια της πρώτης Τράπεζας Αίματος Ζώων, η οποία επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία της, υπήρξε και η ίδια εθελόντρια αίματος και αιμοπεταλίων για πάνω από είκοσι χρόνια. Ως κηδεμόνας σκύλων, αλλά και ιδρυτικό μέλος φιλοζωικής ομάδας, είχε συναντήσει πολλές φορές περιστατικά ανάγκης για αδέσποτα που εξυπηρετήθηκαν από ιδιόκτητα ζώα μεταξύ των μελών της ομάδας. Κάπως έτσι γεννήθηκε μέσα της η ιδέα της δημιουργίας μιας τράπεζας αίματος για ζώα.
Τα κοινωνικά δίκτυα έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην πραγματοποίηση της ιδέας της. Μέσω αυτών, έγινε αντιληπτό το υφιστάμενο κενό για αιμοδοσία των τετράποδων ασθενών, κυρίως μέσα από τις απεγνωσμένες, όπως λέει η ίδια, αγγελίες και εκκλήσεις που κατά περιόδους διακινούνται μεταξύ των φιλόζωων. Τον Ιούλιο του 2013 δημιουργήθηκε η σελίδα της Τράπεζας Αίματος Ζώων στο Facebook και το εγχείρημα έγινε γνωστό.
«Την πρώτη πενταετία υπήρξε αρκετό ενδιαφέρον και ανταπόκριση από κηδεμόνες, δυστυχώς μόνο σκύλων, κυρίως από τον νομό Αττικής. Δυστυχώς και πάλι, οι περισσότεροι από τους ενδιαφερόμενους διέθεταν σκυλάκια που, κυρίως λόγω μεγέθους, δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις για να γίνουν εθελοντές. Γατοεθελοντές δεν παρουσιάστηκαν ποτέ», μου λέει η ιδρύτρια της Τράπεζας.
Η νοοτροπία του εθελοντισμού δεν φαίνεται να έχει περάσει μέσα μας, είμαστε κάπως αδιάφοροι ή και δύσπιστοι ως προς την παροχή προσωπικών μας στοιχείων, κι αυτό διαπιστώνει και η ίδια: «Με την πάροδο των ετών, οι ελάχιστοι εθελοντές μας είτε γέρασαν, είτε απεβίωσαν, είτε ασθένησαν με νοσήματα που απαγορεύουν τη δωρεά βιολογικού υλικού. Ο κόσμος δεν αποφασίζει να δηλώσει εκ των προτέρων τα υγιή ζώα του ως εθελοντές, κυρίως γιατί δεν έχει την παιδεία του εθελοντισμού και, δευτερευόντως, επειδή δεν επιθυμούν να δηλώσουν τα απαραίτητα στοιχεία επικοινωνίας προκειμένου οι έχοντες ανάγκη να μπορούν να τους προσεγγίσουν άμεσα, χωρίς την παρέμβαση της διαχείρισης της σελίδας».
Ευτυχώς, μέσω της «επιλεκτικής ευαισθητοποίησης» κάποιων ανθρώπων, οι οποίοι αναπαράγουν τις αγγελίες που αναρτώνται στην ιστοσελίδα αναζητώντας αίμα, βρίσκονται τελικώς οι κατάλληλοι εθελοντές και σώζονται οι ζωές κάποιων ασθενών κατοικιδίων.
Τη ρωτάω τι είναι αυτό που χρειάζεται μια Τράπεζα Αίματος Ζώων για να λειτουργεί όπως πρέπει: «Το ιδανικό θα ήταν η ύπαρξη τουλάχιστον μίας φυσικής τράπεζας αίματος και αιμοπεταλίων στη χώρα μας», μου απαντά. «Με ψυγεία, γεμάτους ασκούς, διαρκώς επικαιροποιημένο κατάλογο εθελοντών, μηχανήματα για τις απαραίτητες εξετάσεις των υποψήφιων εθελοντών, μηχανήματα για λήψη και συντήρηση του σχετικού βιολογικού υλικού κ.λπ.».
Η ίδια σημειώνει ότι, το 2022, έγινε μια προσπάθεια υλοποίησης μίας φυσικής τράπεζας αίματος ζώων από ιδιώτη Έλληνα νομικό, ο οποίος έχασε το αγαπημένο του κατοικίδιο διότι δεν βρέθηκε εγκαίρως εθελοντής αιμοδότης: «Πρόκειται για μία ασύλληπτη προσπάθεια, πλήρως συγκροτημένη, που περιλάμβανε πλήθος επικοινωνιών με εταιρείες που κατασκευάζουν, συντηρούν, πωλούν όλο τον απαραίτητο εξοπλισμό, τα αναλώσιμα κ.λπ.. Αυτό θα γινόταν στο πλαίσιο δημιουργίας, λειτουργίας και διαχείρισης από κάποιο σωματείο που θα συστηνόταν αυστηρά και μόνο ως μη κερδοσκοπικό, και το οποίο δεν θα ζητούσε κανενός τύπου κρατική χρηματοδότηση, δεδομένου ότι ο προαναφερθείς κύριος είχε καταφέρει να εξασφαλίσει (από φιλόζωους εύπορους πελάτες του) και την απαιτούμενη χρηματοδότηση», σημειώνει η ιδρύτρια της τράπεζας αίματος ζώων.
Δυστυχώς, το εγχείρημα δεν ευοδώθηκε ελλείψει ενδιαφέροντος και ευαισθησίας από καίριους αρμόδιους φορείς, η συμμετοχή των οποίων σε κάποια στάδια ήταν άκρως απαραίτητη, από νομική και πρακτική άποψη.
Τα βήματα για να κάνεις το τετράποδό σου εθελοντή αιμοδότη
Η δημιουργός του εγχειρήματος εξηγεί τη διαδικασία: «Υπάρχουν ιδιωτικές κλινικές που ισχυρίζονται ότι διαθέτουν η κάθε μία τη δική της “τράπεζα αίματος”. Ωστόσο, πρακτικώς, από όσο έχει υποπέσει στην αντίληψή μας, κάθε φορά που καλούνται να αντιμετωπίσουν περιστατικό που χρειάζεται αιμοδοσία, ζητούν από τους ίδιους τους κηδεμόνες των ασθενών να ψάξουν να βρουν εθελοντές, αντί να εξυπηρετήσουν από τη δική τους “δεξαμενή” καταγεγραμμένων εθελοντών ή τακτικών πελατών τους. Ή, ακόμη χειρότερα, τους υποδεικνύουν να επικοινωνήσουν με τη δική μας σελίδα. Διαφορετικά πρωτόκολλα εφαρμόζονται ανάλογα τις κλινικές ή τους γιατρούς, αλλά η συνηθέστερη πρακτική που ακολουθείται είναι να προηγείται ηρέμηση/νάρκωση του δότη για τη λιγότερη ταλαιπωρία του και την ασφάλεια της διαδικασίας».
Αν κάποιος επιθυμεί να δηλώσει ως εθελοντή το κατοικίδιό του στη σελίδα της Τράπεζας Αίματος Ζώων Ελλάδας, πρέπει να ορίζει ρητά ότι ο κτηνίατρος του ζώου ενημερώθηκε και δεν έχει αντίρρηση. Επίσης, πρέπει να στείλει φωτογραφία του ζώου-υποψήφιου εθελοντή, να καθορίσει τη γεωγραφική περιοχή που μπορεί να καλύψει, να δώσει συγκεκριμένα στοιχεία επικοινωνίας επιλέγοντας ποια θα δημοσιευθούν, όπως και να δεχτεί ρητά να δώσουν οι διαχειριστές της Τράπεζας τα μη επιθυμητά προς δημοσίευση στοιχεία επικοινωνίας σε κτηνιάτρους ή/και κηδεμόνες ασθενών ζώων που ψάχνουν για αίμα.
Τι θα λέγατε στον ιδιοκτήτη ζώου που δυσπιστεί απέναντι στη διαδικασία;
Στη σελίδα της τράπεζας υπάρχουν χρήσιμες συμβουλές, οι οποίες μπορεί να δώσουν απαντήσεις στους προβληματισμούς σας:
- Πριν από οτιδήποτε άλλο, απαιτήστε να είστε παρόντες στη διαδικασία.
- Αν ο προηγούμενος όρος γίνει δεκτός, απαιτήστε να ζυγιστεί το κατοικίδιο – δωρητής αίματος μπροστά σας και μπροστά στο άτομο που θα του χορηγήσει νάρκωση.
- Μετά το ζύγισμα και πριν ξεκινήσει η αιμοδοσία, ζητήστε να έχετε γραπτώς αποτελέσματα αιματοκρίτη του ζώου σας. Το ίδιο και μετά τη διαδικασία.
- Ενημερώστε τον γιατρό που θα κάνει τη νάρκωση για το πότε ακριβώς έφαγε και ήπιε οτιδήποτε το ζώο σας.
- Όταν και αν ολοκληρωθεί η διαδικασία της αιμοδοσίας, το κατοικίδιό σας θα σας παραδοθεί αφότου έχει πια ξυπνήσει. Μη βιαστείτε να φύγετε. Ζητήστε να το ακροαστούν στην καρδιά, να σας βεβαιώσουν ότι όλα είναι καλά και αναμένετε τουλάχιστον δεκαπέντε λεπτά.
- Μη φορέσετε στο ζώο σας το περιλαίμιό του, μέχρι την επόμενη μέρα.
Η αιμοδοσία είναι η υπέρτατη πράξη αγάπης και αλληλεγγύης. Φτάνοντας κάποιος, άνθρωπος ή ζωάκι, σε σημείο να χρειάζεται αίμα, σημαίνει ότι η ζωή του βρίσκεται σε κίνδυνο – και ο καθένας από εμάς μπορεί να το αλλάξει αυτό, μέσω μιας τέτοιας αλτρουιστικής χειρονομίας. «Εκ βάθους καρδίας σας ευχόμαστε ούτε το κατοικίδιό σας, ούτε εσείς ή συγγενής σας να χρειαστείτε ποτέ αίμα και να μη βρίσκετε», λέει η ιδρύτρια της Τράπεζας Αίματος Ζώων.
Μια ιστορία που θα θυμάται πάντα ήταν η περίπτωση ενός ασθενή με ηλικιωμένους κηδεμόνες: «Ήταν τόσο απόλυτοι ως προς το να ανταποδώσουν την εξυπηρέτηση που τους έγινε, που στο ραντεβού για την αιμοδοσία παρουσιάστηκαν στο κτηνιατρείο κουβαλώντας μια σακούλα γεμάτη με dental sticks και λιχουδιές για τον εθελοντή, όταν κατηγορηματικώς τους δηλώθηκε από την κηδεμόνα του δότη ότι δεν επρόκειτο να δεχθεί χρήματα για το αίμα που θα έδινε εθελοντικώς ο σκύλος της».
Οι περισσότεροι κηδεμόνες ζώων που βρίσκουν αίμα θέλουν να ανταποδώσουν. Για όλους αυτούς, η ιδρύτρια της τράπεζας αίματος ζώων έχει μια απάντηση: «Πείστε τον άνθρωπο που σας δώρισε το αίμα του κατοικίδιου του να εγγραφεί στη σελίδα μας ως δυνητικός εθελοντής».
Παρόλο που οι απαντήσεις ήταν πάντα θετικές, κανένας νέος εθελοντής δεν εγγράφηκε στις λίστες. Μήπως ήρθε η ώρα να το αλλάξουμε;
Περισσότερες πληροφορίες εδώ: Τράπεζα Αίματος Ζώων στην Ελλάδα – Animal Blood Bank in Greece
