Ιστορίες επιβίωσης σε ένα σύμπαν με ίντριγκες, καρύδες και τον Γιώργο Αγγελόπουλο…
Γράφει η Κική Κρικρή
2003: Το Mega προβάλλει για πρώτη φορά στην ελληνική τηλεόραση το Survivor, ένα reality επιβίωσης, τα γυρίσματα του οποίου πραγματοποιήθηκαν στη Μαλαισία. Κάνει αμέσως τη διαφορά στα νούμερα τηλεθέασης, σημειώνει τεράστια επιτυχία και γίνεται θέμα συζήτησης. Τότε μιλούσαμε για την Ορθούλα, την Ευαγγελία και τον Ηλία Βαλάση, τις ίντριγκες, τα λάθη και τα πάθη τους, και το Mega απολάμβανε την επιτυχία του. Τα επόμενα χρόνια προβλήθηκαν και άλλοι κύκλοι του συγκεκριμένου reality, χωρίς όμως να έχουν την ίδια απήχηση.
2017: 14 χρόνια μετά, το Survivor επιστρέφει. Και δεν επιστρέφει απλώς, αλλά επισκιάζει οποιοδήποτε πρόγραμμα προβάλλεται την ίδια ώρα στους άλλους τηλεοπτικούς σταθμούς. Ακόμα και το κανάλι που το παρουσιάζει, o ΣΚΑΪ, αιφνιδιάζει και εκπλήσσει, αφού στη συνείδηση των τηλεθεατών ήταν πάντα το κανάλι της ενημέρωσης και των δελτίων ειδήσεων. Κι όμως, με το Survivor ο ΣΚΑΪ φαίνεται πως έχει κάνει τη μεγαλύτερη κίνηση-ματ της μέχρι τώρα πορείας του, αν κρίνουμε από το αποτέλεσμα και τα νούμερα τηλεθέασης.
Μια ιστορία επιτυχίας
Το Survivor πλέον έχει εξελιχθεί και οι υπεύθυνοι γνωρίζουν καλά πώς πρέπει να κινηθούν. Oπότε, αυτή τη φορά, επιλέγονται ως παίκτες όχι μόνο καθημερινοί άνθρωποι που επιθυμούν να ζήσουν την εμπειρία της επιβίωσης (και φυσικά να διεκδικήσουν το χρηματικό έπαθλο) σε ένα εξωτικό, τροπικό περιβάλλον, αλλά και αναγνωρίσιμες προσωπικότητες, παιδιά της εγχώριας showbiz! Έτσι, προκύπτουν δύο ομάδες παικτών: Οι Διάσημοι (δεν χρειάζονται πια συστάσεις) και οι Μαχητές (δεν τους ξέραμε, αλλά τώρα πλέον τείνουν να γίνουν πιο διάσημοι και από τους Διάσημους). Φυσικά, μεγάλη συζήτηση έχει προκύψει για το αν είναι πραγματικά τόσο διάσημοι οι Διάσημοι και σε τι επίπεδο διάσημότητας διάγουν τον βίο τους. Αλλά αυτό θα παραμείνει ένα φιλοσοφικό ερώτημα και μάλλον δεν έχει πλέον καμία σημασία, καθώς μετά το Survivor θα είναι πιο διάσημοι από ποτέ.
Στον Άγιο Δομίνικο, λοιπόν, προσγειώθηκαν οι δύο ομάδες και οι συμμετέχοντες παρουσιάστηκαν ωραίοι, νέοι και χορτασμένοι, έτοιμοι για περιπέτεια και ίντριγκα. Εκεί, σε μία ωραία εξωτική παραλία, κάτω από τον καυτό ήλιο (και ενίοτε τις τροπικές καταιγίδες), τους υποδέχτηκε το new entry της ελληνικής τηλεόρασης, ο παρουσιαστής Σάκης Τανιμανίδης.
Και από εκείνη τη στιγμή, τα πάντα άλλαξαν στο τηλεοπτικό τοπίο και στη ζωή των τηλεθεατών: εκπομπές άλλων τηλεοπτικών σταθμών απέκτησαν στήλη “σχολιάζω Survivor γιατί μου φέρνει νούμερα”, παρουσιαστές εκφράζουν τον προβληματισμό τους για το τι θα απογίνουν οι υπόλοιπες τηλεοπτικές εκπομπές, ηθοποιοί και καλλιτέχνες αναρωτιούνται για το αν του χρόνου θα μας κατακλύσουν τα realities επιβίωσης και αν αυτό θα έχει αντίκτυπο και στις άλλες μορφές ψυχαγωγίας, οι λέξεις “ομάδα”, “ομαδικότητα” και “ψυχολογία” απέκτησαν άλλη διάσταση, o Γιώργος -Ντάνος- Αγγελόπουλος έγινε το απόλυτα ποθητό, λαϊκό, αρσενικό είδωλο, ενώ συγχρόνως σκεφτόμαστε πως είναι κρίμα που δεν ξέρουμε να ανοίξουμε μια καρύδα…
Το Survivor έχει σημειώσει τεράστια επιτυχία στα νούμερα τηλεθέασης, με ποσοστά ρεκόρ που κυμαίνονται μεταξύ 40% και 75% και εξοστρακίζει από τους πίνακες τηλεθέασης οποιοδήποτε άλλο πρόγραμμα τολμά να σταθεί απέναντί του. Οι κόντρες Διασήμων-Μαχητών και οι αγώνες για τα έπαθλα φαγητού και τις ασυλίες καθηλώνουν τους τηλεθεατές. Κάθε φορά που προβάλλεται το τρίωρο επεισόδιο γίνεται trending topic στα social media, το twitter ζει έναν μεγάλο θρίαμβο με σχόλια που αποθεώνουν ή καταποντίζουν τους παίκτες και τις πράξεις τους, ενώ στις παρέες, στα γραφεία, στα σπίτια, στα εστιατόρια, στα μπαρ, το θέμα που μονοπωλεί τη συζήτηση είναι το Survivor και κυρίως η αγωνιστικότητα του Ντάνου, η γκρίνια του Βασάλου, η “κλίκα” του Χανταμπάκη!
Γιατί όλοι μιλάνε για το Survivor;
Κανείς δεν ασχολείται πλέον με τις αλλαγές στο ασφαλιστικό ή με το χρέος και την αξιολόγηση, όλοι όμως συζητούν για τις εντάσεις στην ομάδα των Μαχητών και για τις ίντριγκες στην ομάδα των Διασήμων, για να μη συζητήσουμε για τον μίνι εθνικό διχασμό που προέκυψε για το αν τελικά ο Ντάνος είναι το καλύτερο παιδί ή απλώς ένας υποκριτής. Ακόμα και εκείνοι, οι ελάχιστοι, που είχαν αντισταθεί και δεν παρακολουθούσαν το Survivor, τελικά ενέδωσαν, έστω και αν δεν είναι σε καθημερινή βάση, έστω και αν τους παρέσυρε το μαζικό κύμα λατρείας και οι συζητήσεις των άλλων, των μυημένων, που δεν τολμούν να χάσουν επεισόδιο και που τις περισσότερες φορές οργανώνουν έτσι το πρόγραμμά τους, προκειμένου να μη χάσουν το αγαπημένο τους παιχνίδι!
Βρισκόμαστε μπροστά σε έναν νέο τύπο εθισμού; Έχει πάθει πραγματικά εξάρτηση το τηλεοπτικό κοινό; Μία γρήγορη απάντηση είναι πως ναι. Ειδικά όταν ακούς τόσους ανθρώπους να λένε ότι τους λείπει όταν δεν βλέπουν Survivor, περιμένουν την επόμενη προβολή του με αγωνία, ενώ τις ημέρες που δεν το βλέπουν σκέφτονται τι να γίνεται στο νησί και τι να κάνουν τα παιδιά…
Επιπλέον, παρατηρείται μια παθιασμένη και φανατική συμπεριφορά, στα όρια της μαζικής υστερίας, αφού ειδικά στα επεισόδια στα οποία ο Γιώργος -Ντάνος- Αγγελόπουλος, ο μοναδικός μη διάσημος στην ομάδα των Διασήμων, έζησε την αδικία, την απονιά και την απόρριψη από τους υπόλοιπους της ομάδας του (και ειδικά από τις Ευριδίκη Βαλαβάνη και Σόφη Πασχάλη και τα κοτσιδάκια τους), το κοινό εξαγριώθηκε. Η οργή αυτή εκφράστηκε, φυσικά, μέσω των social media και ένα κύμα απέχθειας δημιουργήθηκε για τη fit αθλητικογράφο και τη δασκάλα της yoga, οι οποίες μέχρι τότε μιλούσαν για αγάπη και ηρεμία στις ψυχές τους αλλά, όταν ήρθε η ώρα η δύσκολη της ψηφοφορίας, ξέχασαν και την αγάπη και τη θετική ενέργεια και μίλησαν άσχημα για τον Ντάνο της καρδιάς μας! Το twitter σείστηκε και εκφράσεις απείρου κάλλους “στόλισαν” τα δύο κορίτσια και όποιον είχε τολμήσει να είναι υπέρ τους. Και, φυσικά, τα πράγματα ηρέμησαν μόνο όταν αποχώρησε η Σόφη, ενώ ο Ντάνος με την Ευρυδίκη έκαναν ανακωχή και μια αγκαλιά θετικής ενέργειας.
Survivor-mania: Τι μας συμβαίνει;
Όμως ο απόηχος από αυτές τις αντιδράσεις είναι έντονος και προβληματίζει. Τι μας συμβαίνει; Γιατί ζούμε για να βλέπουμε Survivor και γιατί αισθανόμαστε την ανάγκη να αντιδρούμε έτσι; Είναι γεγονός ότι το reality αυτό, όπως και άλλα realities που προβάλλονται αυτή τη στιγμή στην ελληνική τηλεόραση, καθώς σημειώνεται ξανά μια άνθηση του είδους, προσφέρει στον τηλεθεατή έναν ανέξοδο, εύκολο και γρήγορο τρόπο διαφυγής από την καθημερινότητα και τα προβλήματα που έχει δημιουργήσει η οικονομική και κοινωνική κρίση στη χώρα τα τελευταία χρόνια.
Φυσικά, το ότι το συγκεκριμένο reality προβάλλεται και από ένα κανάλι, του οποίου η ταυτότητα μέχρι τώρα ήταν ενημερωτική, άρα είναι αυτομάτως καταγεγραμμένο στη συνείδηση του τηλεθεατή ως έγκυρο και σοβαρό, είναι ένα συν και για το συγκεκριμένο πρόγραμμα, αλλά και για ένα μεγάλο ποσοστό του κοινού που το παρακολουθεί. Και αυτό γιατί δημιουργεί μία αίσθηση ότι το προϊόν που βλέπουν υποστηρίζεται από ένα πλαίσιο ποιοτικό και καθόλου “κίτρινο”, άρα δεν πρέπει να νιώθουν ένοχοι που το παρακολουθούν και τους αρέσει.
Υπάρχει, όμως, και μία άλλη προσέγγιση του θέματος, που λέει ότι το κοινό έχει την ανάγκη να ανήκει κάπου, ακόμα και αν αυτό το “κάπου” είναι ένα μεγάλο σύνολο ανθρώπων που παρακολουθεί ένα reality. Και όσο μεγαλύτερο είναι το σύνολο, τόσο μεγαλύτερη γίνεται και η αποδοχή. Το Survivor (και κάθε τέτοιου είδους reality) είναι, όμως, και ένας αρκετά αξιόπιστος καθρέφτης της κοινωνίας –εξάλλου ένας μικρόκοσμος είναι και αυτός εκεί στον Άγιο Δομίνικο, γνώριμος σε μεγάλο βαθμό. Και αυτό μας κάνει να αισθανόμαστε οικεία, γιατί μάλλον μας μοιάζει, οι παίκτες είναι κάποιοι από εμάς. Απλώς εκείνοι εκτίθενται και εμείς τους παρακολουθούμε από την ασφάλεια του σπιτιού μας.
Επιπλέον, τα reality αυτού του τύπου στηρίζονται και στην ενστικτώδη επιθυμία του ανθρώπου να παρακολουθεί στιγμές από τη ζωή των άλλων, να σχολιάζει και να κρίνει, με αποτέλεσμα να αισθάνεται, ίσως, καλύτερα με τη δική του ζωή. Τόσο, που να μπορεί να ανέχεται –ακόμα και να απολαμβάνει– να βλέπει ανθρώπους να πεινούν, να ταλαιπωρούνται, να μιλούν άσχημα ο ένας για τον άλλον, να δημιουργούν μικρές συνωμοσίες και να στήνουν παγίδες “εξόντωσης” του αντιπάλου.
Μήπως, τελικά, το Survivor είναι η εικόνα μας;
Η γνώμη των ειδικών
Φανατισμός, ακραίες αντιδράσεις και λεκτικές επιθέσεις στα social media…
- Ταυτιζόμαστε με τους πρωταγωνιστές. Όπως ταυτιζόμαστε σε κάθε είδους ταινία λίγο-πολύ με τα πρόσωπα, έτσι κι εδώ.
- Ξεχνιόμαστε από ό,τι μας απασχολεί. Το Survivor μπορεί να κάνει κατάληψη στο μυαλό μας για 3 ώρες, τις οποίες θα ασχοληθούμε με την ευχαρίστηση που μας προκαλεί η ίντριγκα των απέναντι!
- Δίνει την ευκαιρία για επικοινωνία. Μαζευόμαστε με φίλους και βρίσκουμε θέμα συζήτησης. Τρώμε παρέα. Ανταλλάσσουμε απόψεις.
- Δίνει την αίσθηση του ανήκειν και της επίδρασης στα υποκείμενα. Ο άνθρωπος βλέπει αυτό που υπάρχει στο DNA του, την έννοια της ομάδας. Εκ φύσεως είμαστε κοινωνικά όντα, δεν μπορούμε να ζήσουμε εκτός ομάδας.
Αλλά ας αναρωτηθούμε εάν και με ποιον τρόπο όλα αυτά υπήρχαν στη ζωή μας πριν το Survivor; Μήπως αξίζει τον κόπο να ικανοποιήσουμε τις παραπάνω ανάγκες μας έξω, στη ζωή;
Η ταύτιση με ένα reality επιβίωσης στα χρόνια της κρίσης
Οι Διάσημοι γίνονται τρωτοί, με ελαττώματα, κι ευτυχώς καταλαβαίνουμε ότι δεν είμαστε μόνοι στη μιζέρια μας.
Οι Μαχητές αποτελούν για εμάς πιο οικεία ιδέα. Χωρίς αναγνώριση, με λιγότερα χρήματα, μάχονται απέναντι στη “λαμπερή” αντίπαλη ομάδα.
Κι εμείς αποκτάμε την αίσθηση του ανήκειν, που τόσο έχουμε ανάγκη για να βρούμε τη χαμένη μας ταυτότητα, κάπου ανάμεσα στον Αγγελόπουλο και στον Τσανγκ.
Υπάρχουν θετικά μηνύματα;
Πάντα το ζήτημα έγκειται μεταξύ πομπού και δέκτη. Στο ενδιάμεσο αυτών των δύο υπάρχουν τα φίλτρα, μέσα από τα οποία περνά το ερέθισμα και αναλόγως το ερμηνεύουμε. Άρα, λοιπόν, το τι εκλαμβάνει ο καθένας ως θετικό είναι υποκειμενικό.
Κατά τη γνώμη μου, μας προσφέρει ένα ανθυγιεινό οφθαλμόλουτρο: ωραίες εικόνες της φύσης, ενώ εμείς καθόμαστε στον βουλιαγμένο μας καναπέ, καθώς και την όψη γυμνασμένων σωμάτων και όμορφων προσώπων, καθώς εμείς τρώμε τη δεύτερη πίτσα… Είναι και μεγάλο το επεισόδιο!
Παιδιά και Survivor
Κατά τη διάρκεια της ζωής γινόμαστε δέκτες πληθώρας μηνυμάτων που, όμως, μόνο μερικά από αυτά έχουμε εκπαιδευτεί να κατανοούμε και μας είναι γνώριμα, οικεία και, κατ’ επέκταση, αποδεκτά.
Αυτό που μαθαίνουμε ακόμα και σήμερα στα σχολεία είναι να είμαστε “καλοί μαθητές”, κι όταν θα συναντήσει η μαμά τη γειτόνισσα, θα ανταλλάξουν απόψεις σχετικά με τους βαθμούς και τη διαγωγή μας. Εκπαιδευόμαστε με έναν καπιταλιστικό τρόπο, όπου κυρίαρχα στοιχεία είναι:
Η πάλη των τάξεων (μαθαίνουμε ότι αξίζουμε όταν είμαστε καλύτεροι από τους άλλους, σε ανόμοιες συγκρίσεις), το κέρδος (τα χρήματα είναι σκοπός), ο εσωτερικός ανταγωνισμός (ο πανούργος της ομάδας κυριαρχεί), ο εξωτερικός ανταγωνισμός (η ομάδα πρέπει να είναι ανταγωνιστική), η τελειοθηρία (αν κάνουμε λάθη δεν αξίζουμε).
Ακριβώς τέτοιο είναι και το προϊόν “Survivor”. Διότι, εάν υπήρχε ένα σχολείο που μας εκπαίδευε σύμφωνα με τη θεωρία πολλαπλής νοημοσύνης, τα παιδιά θα είχαν περισσότερα όπλα και οι γονείς λιγότερο άγχος απέναντι στις “σφαλιάρες του Σπαλιάρα”. Ας πάρουμε το κάθε Survivor, λοιπόν, ως αφορμή, ώστε:
- να μάθουμε να αγαπάμε τη φύση (κι όχι το μαύρισμα),
- να μάθουμε να έχουμε αυτοεκτίμηση (όχι να πρέπει να είναι ο άλλος πιο “κάτω” για να έχουμε αξία),
- να μάθουμε τη γλώσσα μας, γιατί αυτή είναι η ρίζα μας (κι όχι τα greeklish),
- να μάθουμε συνιστώσες του εαυτού μας, όπως πειθαρχία, επιμονή, κίνητρο, αποφασιστικότητα, υπευθυνότητα και συνέπεια,
- τέλος, να μάθουμε να κάνουμε πρόληψη=εκπαίδευση, ώστε να μην έχουμε ανάγκη την απαγόρευση.
Ροζίνα Παλαιολόγου, Ψυχολόγος
Γνωσιακής Συμπεριφοριστικής Ψυχοθεραπείας
Διεύθυνση: Κηφισίας 118Β, Αθήνα
Τηλ.: 697-9682586
www.rozinapalaiologou.gr
Φανατισμός, ακραίες αντιδράσεις και λεκτικές επιθέσεις στα social media…
Η διαδικασία της κοινωνικοποίησης ξεκινάει από τη σχέση με τη μητέρα, την οικογένεια και συνεχίζεται στο παιχνίδι, το σχολείο και σε όλες τις δραστηριότητες. Ουσιαστικά, το παιδί ωθείται από το περιβάλλον, ώστε να εγκαταλείψει πρωτόγονες ψυχικές διαδικασίες, όπως είναι η άμεση εκπλήρωση κάθε επιθυμίας και η επιθετικότητα όταν ματαιώνονται αυτές οι επιθυμίες, με σκοπό την ένταξή του στην κοινότητα ή σε ομάδες, γιατί αυτό συμφέρει ψυχικά και βιολογικά. Αυτές οι πρωταρχικές επιθυμίες δεν εξαφανίζονται, αλλά απωθούνται ή παραμένουν ανενεργές, με έντονο όμως συναισθηματικό φορτίο, έναντι των κοινωνικών επιταγών και των νόμων.
Σε δύσκολες καταστάσεις, όπως στην ανάγκη επιβίωσης, αυτές οι επιθυμίες και ορμές ενεργοποιούνται και κυριαρχούν στην προσωπικότητα, εξαιτίας της ανάγκης αντιμετώπισης ενός μεγάλου κινδύνου. Λόγω της καταπίεσής τους από τους κοινωνικούς θεσμούς, οι ορμές αυτές τείνουν να ασκούν μια ιδιαίτερη γοητεία όταν τις βλέπουμε σε άλλα άτομα. Ταυτιζόμαστε με αυτούς τους χαρακτήρες, γιατί έχουν ικανότητες ή τους προσδίδουμε ικανότητες που θα θέλαμε να είχαμε.
Όσο πιο κοινωνικοποιημένα είναι, βέβαια, τα άτομα, τόσο πιο δύσκολα έρχονται σε μια τέτοια κατάσταση, που την ονομάζουμε “παλινδρόμηση”. Αντίθετα, άτομα που δεν έχουν κοινωνικοποιηθεί επαρκώς για διάφορους λόγους, εύκολα παλινδρομούν σε αυτή την πρωτόγονη κατάσταση.
Το Survivor, λοιπόν, έχει τα χαρακτηριστικά μιας επικίνδυνης ή πιεστικής κατάστασης, όπου στερήσεις, όπως η πείνα, ο ύπνος, οι διαγωνισμοί και μια καθοριστική μεταβλητή που είναι το βραβείο για ένα νικητή, ωθούν τους διαγωνιζόμενους να παλινδρομήσουν σε πιο πρωτόγονες ψυχικές διαδικασίες και τους θεατές να ταυτιστούν μαζί τους. Η ταύτιση είναι η πιο πρώιμη εκδήλωση συναισθηματικού δεσμού με ένα άλλο πρόσωπο – η φυσική ανάγκη να γίνει κάποιος σαν το πρόσωπο το οποίο θαυμάζει, να αποκτήσει έναν ιδανικό εαυτό. Με τον ίδιο τρόπο, τα άτομα ταυτίζονται και με μια ομάδα ή κοινότητα, βιώνοντας έναν αμοιβαίο συναισθηματικό δεσμό. Αυτό εξηγεί και τους υπερβολικούς θαυμαστές με τις έντονες αντιπαραθέσεις.
Αυτή η ψυχική διαδικασία αντανακλάται και σε βιολογικό-σωματικό επίπεδο: Οι εκκρίσεις της αδρεναλίνης, της ορμόνης που ετοιμάζει ψυχικά και σωματικά τον οργανισμό για να δώσει μάχη, της ντοπαμίνης και των ενδορφινών, προσφέρουν έντονα συναισθήματα ψυχικής έντασης, απόλαυσης και ανακούφισης.
Ταυτόχρονα, ο θεατής, έχοντας μια απόσταση από τα δρώμενα, νιώθει ασφαλής και χωρίς ευθύνες. Η δυνατότητα, δε, να καθορίζει το παιχνίδι με τη συμμετοχή του στην επιλογή του ποιος θα μείνει ζωντανός και ποιος θα πεθάνει, συμβολικά βέβαια, μέσω της αποχώρησης παικτών, του δίνει την αίσθηση και μιας εξουσίας, ενός παντοδύναμου ελέγχου, χωρίς κόστος.
Παράλληλα, εξυπηρετούνται και άλλες τάσεις: η σύγκριση του εαυτού με τους άλλους, η τάση για ηδονοβλεψία (με την έννοια της έντονης περιέργειας για την παρακολούθηση καταστάσεων και συμπεριφορών που κρύβουν οι άλλοι στα πλαίσια του κοινωνικού κομφορμισμού ή της ανάδειξης μιας ιδανικής εικόνας του εαυτού), αλλά και η επιθυμία για εκμάθηση νέων δεξιοτήτων, ενισχύουν την ανάγκη παρακολούθησης στον μέγιστο βαθμό, σε επίπεδα ψυχικού και σωματικού εθισμού.
Η ταύτιση με ένα reality επιβίωσης στα χρόνια της κρίσης
Σε περιόδους κρίσης, όπως αυτή που βιώνουμε σήμερα, όπου κυριαρχούν ο θυμός και η ανασφάλεια, διευκολύνεται και αυξάνεται ο βαθμός της προσοχής σε τέτοιου είδους reality, εξαιτίας της αίσθησης ότι οι θεατές βιώνουν παρόμοιες καταστάσεις με τους διαγωνιζόμενους. Η συναισθηματική σύνδεση με άτομα με πρωτόγονα χαρακτηριστικά και η αντικοινωνική συμπεριφορά υπερέχει σε πιο ανώριμα ψυχικά άτομα, ενώ η απογοήτευση και η ματαίωση από τη μη εκπλήρωση στόχων προκαλεί κατάθλιψη και απόσυρση στα πιο κοινωνικοποιημένα άτομα.
Υπάρχουν θετικά μηνύματα;
Αυτό που προσφέρει ένα τέτοιο πρόγραμμα είναι η ψυχαγωγία, με όλες τις απολαύσεις και τις εναλλαγές συναισθημάτων που διακινούνται από τις ταυτίσεις και τη σύγκριση και, επιπλέον, δίνει κάποιες πληροφορίες για τη ζωή σε δύσκολες συνθήκες. Αρκεί, βέβαια, να το παρακολουθεί κάποιος με ώριμη κριτική σκέψη και να μην αφήνει να επηρεάζονται άλλοι τομείς της ζωής, όπως η εργασία, η συντροφικότητα, οι κοινωνικές συναναστροφές, η ώριμη διαπαιδαγώγηση των παιδιών και η σεξουαλική ζωή.
Παιδιά και Survivor
Τα παιδιά δεν έχουν αναπτύξει ακόμη συμπαγείς ψυχικούς μηχανισμούς άμυνας, με αποτέλεσμα να είναι περισσότερο επιρρεπή σε ταυτίσεις και, κυρίως, σε μιμήσεις προσωπικοτήτων και συμπεριφορών. Γνωρίζοντας, λοιπόν, ότι στη μάχη για την επιβίωση αναδεικνύονται από κάποια άτομα περισσότερο πρωτόγονα, διασπαστικά και αντικοινωνικά ένστικτα έναντι των ομαδικών, κοινωνικών και ώριμων ατομικών συμπεριφορών, υπάρχει ο μεγάλος κίνδυνος τα παιδιά να υιοθετήσουν αυτές τις αρνητικές συμπεριφορές και να τις χρησιμοποιούν στην καθημερινότητά τους, ακόμα και αν οι συνθήκες βελτιωθούν. Τότε παρατηρούμε παραβατικές πράξεις, ανταγωνισμούς χωρίς κανόνες και όρια, έντονο θυμό και επιθετικότητα.
Σε κάθε περίπτωση, η δουλειά των παιδιών είναι η εκπαίδευση, το παιχνίδι, οι κοινωνικές συναναστροφές και η δυνατότητα περισσότερο υγιών ταυτίσεων που οδηγούν στην ευγενή άμιλλα, τη δημιουργικότητα και την ανάπτυξη της φαντασίας, που εμπεριέχουν αυτές οι δραστηριότητες.
Δημήτρης Σεφεριάδης
Ψυχολόγος – ψυχοθεραπευτής
Διεύθυνση: Λεωφ. Αλεξάνδρας 209, Αθήνα
Τηλ.: 210-6462030, 697-3537970
www.dimseferiadis.com
