Άποψη, μόδα, ανάγκη ή ένας συνδυασμός όλων; Η ανταλλαγή και η αγορά ρούχων από δεύτερο χέρι δείχνει να έχει αγαπηθεί στην Ελλάδα με πάθος ανάλογο εκείνου των μητροπόλεων του εξωτερικού.
του Βισάπ Αγαμπατιάν
Όταν πριν από πολλά χρόνια μπήκα για πρώτη φορά σε ένα μαγαζί που πουλούσε μεταχειρισμένα ρούχα στο Βερολίνο, μου ήρθε στο μυαλό ο στίχος από την παλιά επιτυχία του Χρήστου Δάντη “Το παλιό μου παλτό το χαρίζω σε σένα / να προσέχεις μικρή μου, γιατί μοιάζεις σ’ εμένα”.
Έκτοτε, αυτό το μουσικό χαλί με συντρόφευε κάθε φορά που επισκεπτόμουν ένα second hand “ναό”. Και αυτό, διότι όντως τα ρούχα που φοράμε, συνδέονται με πρόσωπα, χαμόγελα, δάκρυα, μυρωδιές και διακριτικές φθορές από τις συνήθειές μας. Ένα πολύ προσωπικό άγγιγμα, που ελευθερώνεται όταν κάποιος άγνωστος θα επιλέξει το ρούχο που κάποτε φορούσαμε και, με τη σειρά του, θα το εμπλουτίσει με μια καινούργια ιστορία.
_ Αχ, αυτές οι ξενόφερτες ιδέες!
Εδώ και αρκετές δεκαετίες, η Νέα Υόρκη, το Παρίσι, το Λονδίνο, το Άμστερνταμ, αλλά και πολλές άλλες μητροπόλεις του κόσμου, διαθέτουν μία πληθώρα second hand καταστημάτων που περιλαμβάνουν, εκτός από ρούχα για ενήλικες, και παιδικά, αλλά και βρεφικά. Κι όμως, αν μερικά χρόνια πριν ρωτούσαμε κάποιον στην Ελλάδα αν θα αγόρασε ρούχα από δεύτερο χέρι, το πιο πιθανό είναι η απάντηση να συνοψιζόταν σε ένα κατηγορηματικό “όχι” ή σε κάτι πιο ενοχλημένο, του τύπου “Για ποιον με πέρασες;”.
Για χρόνια επικρατούσε η εσφαλμένη εντύπωση πως μόνο οι άποροι θα ενδιαφέρονταν για ρούχα πολυφορεμένα, ταλαιπωρημένα και αμφιβόλου υγιεινής – παρότι όλα κυκλοφορούν στην αγορά, αφού πρώτα μπουν σε κλίβανο και αποστειρωθούν.
Οι καιροί, όμως, αλλάζουν. Έτσι, όπως πλέον δεν είναι ταμπού η αγορά μεταχειρισμένων βιβλίων, αυτοκινήτων ή κινητών, έτσι και στο κομμάτι των ειδών ένδυσης, οι νέοι και ψαγμένοι (και όχι μόνο), επηρεασμένοι από τις διεθνείς τάσεις, έχουν ανακαλύψει τον συναρπαστικό κόσμο του “thrifting” ή, αλλιώς, των μεταχειρισμένων ειδών.
_ Η παλιά ιστορία του “μεταχειρισμένου”
Μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, τα μεταχειρισμένα ρούχα ήταν μια πολύ καλή ευκαιρία για να επανδρώσει ή και να εμπλουτίσει κάποιος την γκαρνταρόμπα του. Με την εκβιομηχάνιση, τη μαζική παραγωγή και την άνοδο του βιοτικού επιπέδου, το “δεύτερο χέρι” θεωρήθηκε… παρακατιανό για όποιον ήθελε να δείχνει σικ και κοινωνικά καταξιωμένος, χάνοντας έτσι την “αίγλη” του.
Στα χρόνια της αποικιοκρατίας, εμφανίστηκαν και τα πρώτα φιλανθρωπικά καταστήματα ρούχων για την ένδυση και υπόδηση των οικονομικά ασθενέστερων – κάτι σαν τις σύγχρονες δημοτικές/κοινοτικές ιματιοθήκες. Από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το εμπόριο μεταχειρισμένων ρούχων παρουσίασε εκρηκτική ζήτηση, με κορύφωση τις πρόσφατες δεκαετίες κατά τις οποίες, εκτός από την οικονομική κρίση σε διάφορες χώρες του Νότου, ρόλο έπαιξε και η ανάγκη για την προστασία του περιβάλλοντος.
Στην Ελλάδα, οι πωλήσεις από δεύτερο χέρι υπήρχαν από τη δεκαετία του 1990 με τη μορφή “vintage” μαγαζιών που, με την πάροδο των χρόνων, αποδείχτηκαν ολοένα και πιο επιτυχημένα. Πλέον είναι πολλές οι γωνιές στην πρωτεύουσα (και όχι μόνο) που φιλοξενούν καταστήματα με μεταχειρισμένα ή μεταποιημένα ρούχα, έπιπλα, αντικείμενα ή υφάσματα. Και, μάλιστα, τέτοιου είδους μαγαζιά έχουν ανοίξει και σε παραδοσιακά “πρωτοκλασάτες” αγορές, όπως το Χαλάνδρι, το Κολωνάκι και η Γλυφάδα.
_ Το τέλος της Μαντάμ Σουσού
Στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, είδη ένδυσης, παπούτσια και αξεσουάρ ανταλλάσσονται ή πωλούνται σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές και προτιμώνται από εκείνα “του κουτιού”, όχι μόνο επειδή είναι φθηνά, αλλά και για οικολογικούς ή και ιδεολογικούς λόγους, όπως το φρένο στον υπερκαταναλωτισμό.
Εκτός τού ότι τα είδη αυτά είναι σαν καινούργια, η επαναχρησιμοποίησή τους συμβάλλει στο να μειωθεί η εκτεταμένη χρήση πόρων και ενέργειας που απαιτείται για να παραχθούν αφόρετες “γκαρνταρόμπες”. Στιλιστικά, δε, επιτρέπουν ποικίλους ενδυματολογικούς συνδυασμούς, ενώ –μην το γελάτε καθόλου– δεν κινδυνεύουν να μαζέψουν στο πλύσιμο. Παράλληλα, η προσοχή που επιδεικνύουν οι καταστηματάρχες, επιλέγοντας ρούχα προσεγμένα και σε καλή κατάσταση, κάμπτει τις όποιες αναστολές ενός υποψήφιου αγοραστή προς τα second hand προϊόντα.
Όμως το highlight είναι ότι στα μαγαζιά second hand μπορούμε να ανακαλύψουμε, εκτός από vintage “εξοπλισμό” για κάθε περίσταση, φινετσάτα κομμάτια, αλλά και ρούχα επώνυμων οίκων μόδας, ενώ παράλληλα βάζουμε και μια τάξη στην ντουλάπα μας, χαρίζοντας ή και πωλώντας ρούχα που καταλαμβάνουν άσκοπα χώρο.
Πάλι Gucci φοράς, Μαρίτσα μου
Η αγορά με ρούχα, παπούτσια και αξεσουάρ διεθνών οίκων, με ανεπαίσθητες κατασκευαστικές αστοχίες ή από δεύτερο χέρι, αναπτύσσεται τελευταία και στη χώρα μας με εντυπωσιακή επιτυχία. Με άλλα λόγια, second hand ρούχα Yves Saint Laurent, Chanel, Gucci, Louis Vuitton κ.ά. κυκλοφορούν… ανάμεσά μας και δεν διαφέρουν σε τίποτα από τα αφόρετα των επώνυμων οίκων, εκτός από τις τιμές τους, που είναι άκρως προσιτές!
_ H υπερκατανάλωση ρούχων βλάπτει το περιβάλλον
Η παγκόσμια παραγωγή ρούχων έχει διπλασιαστεί την τελευταία 15ετία, και ο υπερκαταναλωτισμός αποτυπώνεται στο γεγονός ότι αγοράζουμε 60% περισσότερα ρούχα από ό,τι πριν από μια εικοσαετία και κρατάμε ένα κομμάτι (χρονικά) δύο φορές λιγότερο από ό,τι στο παρελθόν.
Ωστόσο, η αυξημένη παραγωγή λόγω της “υπερκατανάλωσης” Louis Vuitton ειδών ένδυσης συνιστά βραδυφλεγή βόμβα για τη ζωή στον πλανήτη: χημική ρύπανση από τα εργοστάσια ή από τα μικροβιοκτόνα στα βαμβακοχώραφα, εντατική χρήση νερού και πηγών ενέργειας, που συμβάλλουν στην αλλαγή του κλίματος και στην υπερθέρμανση. Και όχι μόνο.
Η λεύκανση και η βαφή των υφασμάτων έχουν ως αποτέλεσμα μεγάλες ποσότητες λυμάτων να μολύνουν το έδαφος και το νερό, καταστρέφοντας την υδρόβια ζωή. Η ραγδαία αύξηση των συνθετικών ρούχων είναι ιδιαίτερα επιβαρυντική για το οικοσύστημα, εξαιτίας κυρίως του πολυεστέρα, που εκπέμπει περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα από ό,τι το βαμβάκι και αποσυντίθεται δυσκολότερα. Μπορεί, ακόμα, να περιλαμβάνει μικροΐνες από πλαστικό, γεγονός που ισοδυναμεί με θανατηφόρο κοκτέιλ για τους ωκεανούς.
Εκτιμάται, δε, ότι μισό εκατομμύριο πλαστικές μικροΐνες, που βρίσκονται στην πρώτη ύλη ρούχων από πολυέστερ, νάιλον ή ακρυλικό, καταλήγουν ετησίως στις θάλασσες από τις αποχετεύσεις των νοικοκυριών και, μέσα από την τροφική αλυσίδα, καταλήγουν στο στομάχι μας.
_ Είναι να βγαίνεις από τα ρούχα σου!
Κι έτσι, για να… τσιτώσουμε ακόμα περισσότερο, 98 εκατομμύρια τόνοι μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ανάμεσά τους και το πετρέλαιο) καταναλώνονται ετησίως για τις ανάγκες της βιομηχανίας ρούχων. Αν συνεχίσουν με αυτούς τους ρυθμούς, μέχρι το 2050 θα έχουν φτάσει τους 300 εκατομμύρια τόνους. Και ενώ κάποιοι λένε το νερό… νεράκι, κάθε χρόνο για τον ίδιο σκοπό χρησιμοποιούνται περίπου 93 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού (στο ποσό αυτό συνυπολογίζεται η χρήση νερού για τις καλλιέργειες βαμβακιού).
Η ανακύκλωση των ρούχων είναι στα “σπάργανα”, καθώς δεν έχει ακόμη τελειοποιηθεί τεχνικά, ούτε και εμπορικά. Οπότε, προς το παρόν, η μόνη πρακτική –και ηθική– λύση είναι η “κυκλική οικονομία”, με την επαναχρησιμοποίηση, τη μεταποίηση, τη δωρεά ρούχων και τις αγορές με γνώμονα τις πραγματικές μας ανάγκες.
Ενδεικτικές ιστοσελίδες με μεταχειρισμένα ρούχα, ηλεκτρικά, έπιπλα, παιχνίδια κ.λπ.: www.umarket.gr, www.mama365.gr, www.tospitakimou.gr, www.ebw.gr, www.agoramou.gr, www.eshopkos.gr, www.forfree.gr, www.cleverspending.gr, www.metaxirismeno.gr
Μην ξεχνάμε και τις κοινωνικές ιματιοθήκες των Δήμων, όπου μπορούμε να χαρίσουμε, αλλά και να προμηθευτούμε, είδη ένδυσης και αξεσουάρ εντελώς δωρεάν. Ξεχωρίσαμε εκείνη του Δήμου Νέας Σμύρνης (Αδριανουπόλεως 18), μια πραγματικά κουκλίστικη μπουτίκ μεταχειρισμένου βρεφικού, παιδικού και εφηβικού ρούχου.
Ένδυση από “δεύτερο χέρι”
Yesterday’s Bread: (Καλλιδρομίου 87-89, Εξάρχεια)
Troc: (Δημ. Σούτσου 39, Πλατεία Μαβίλη)
Γουαδελούπη: (Πρωτογένους 11, Ψυρρή)
Like yesterday’s vintage : (Πρωτογένους 16, Ψυρρή)
Kilo-Shop: (Ερμού 120, Μοναστηράκι)
Νέα Σύγχρονη Αμερικάνικη Αγορά: (Αθηνάς 30, Μοναστηράκι)
Le Streghe Son Tornate: (Χάριτος 9, Κολωνάκι)
Αμερικανική Αγορά : (Σοφοκλέους 19, Στοά Αθανάτων)
Υours: (Λαοδίκης 40, Γλυφάδα)
Doolapa: (Κοραή 19, Ηράκλειο Κρήτης)
