«Θα ήμουν πολύ χαρούμενος αν κατάφερναν να την δουν πολλοί νέοι άνθρωποι, αλλά πολύ φοβάμαι ότι θα “μπουκάρουν” αστυνομικοί και στο Vault, όπως στον Τζόκερ, και θα τρέχουμε!»…
Ο Δημήτρης Καρατζιάς κατάφερε μαζί με τον Μάνο Αντωνιάδη, να καθιερώσουν τον Πολυχώρο Vault ως ένα από τα πιο αξιόλογα καλλιτεχνικά στέκια της Αθήνας. Με προσεχτικά επιλεγμένες παραστάσεις, με έργα και δημιουργούς που έχουν πάντα κάτι να πουν και να δώσουν στο κοινό, έρχονται και φέτος να δώσουν μια ολοκληρωμένη πρόταση που περιλαμβάνει 22 (!) παραστάσεις. Ο Δημήτρης πρωταγωνιστεί στον «Άνθρωπο Ελέφαντα», που θυμίζει ένα σκοτεινό παραμύθι, μια τραγωδία που έρχεται να ταρακουνήσει τον… «κανονικό» μας εαυτό…
Συνέντευξη στον Θεόδουλο Παπαβασιλείου
Δημήτρη, τι σκέφτεσαι, πώς νιώθεις για όλα αυτά που ετοιμάσατε τη φετινή σεζόν του Vault;
Κάθε νέα σεζόν υπάρχει η αγωνία της προσμονής και η χαρά της δημιουργίας. Μετά από δεκάδες ραντεβού και πολλές συζητήσεις, καταλήξαμε μαζί με τον Μάνο Αντωνιάδη σε 22 παραστάσεις που θα περιλαμβάνει στο φετινό του πρόγραμμα ο Πολυχώρος Vault. 4 παραστάσεις που ξεχώρισαν, από κοινό και κριτικούς, την περασμένη σεζόν («Η Ψιλικατζού», «Αγγέλικα Νίκλη Σολωμού η Διάφανη», «Αλάσκα», «Την λένε Εύα») και 18 νέες παραγωγές. Ένα πρόγραμμα πολύ ενδιαφέρον, κατά τη γνώμη μας, πολυσυλλεκτικό, που εστιάζει στο νεοελληνικό κείμενο και σε έργα ξένων συγγραφέων που ανεβαίνουν πρώτη φορά σε ελληνική σκηνή. 22 έργα βαθιά πολιτικοποιημένα και πολύ επίκαιρα. Έτσι, 18 σκηνοθέτες (Βίκη Αδάμου, Κοραής Δαμάτης (με 2 παραστάσεις), Χρήστος Δήμας, Στέλιος Καλαϊτζής, Μάνος Κανναβός, Δημήτρης Καρατζιάς (με 3 παραστάσεις), Γιάννης Κεντρωτάς, Βαγγέλης Λάσκαρης, Χρήστος Λύγκας, Περικλής Μοσχολιδάκης, Αντώνης Μποσκοίτης, Ζωή Ξανθοπούλου (με 2 παραστάσεις), Γιάννης Οικονομίδης, Λεωνίδας Παπαδόπουλος, Δημήτρης Πλαβούκος, Κατερίνα Πολυχρονοπούλου, Ένκε Φεζολλάρι, Απόστολος Ψαρρός), θα παρουσιάσουν τις παραστάσεις τους τη φετινή θεατρική χρονιά στις δύο σκηνές του Πολυχώρου. Βέβαια, πάντα υπάρχουν ανατροπές κι εκπλήξεις κατά τη διάρκεια της σεζόν…
Υπάρχει κάποια παράσταση που ξεχωρίζεις, που αγαπάς περισσότερο για κάποιο λόγο;
Θα ήταν υποκριτικό αν δεν ανέφερα τις δύο παραστάσεις που εμπλέκομαι φέτος, τη μία σαν σκηνοθέτης, την «Ψιλικατζού», και την άλλη σαν ηθοποιός, τον «Άνθρωπο Ελέφαντα». Αλλά περιμένω με ιδιαίτερη ανυπομονησία και αγάπη και όλες τις άλλες. Εξάλλου, είναι αδύνατο, όταν ζεις τις αγωνίες όλων αυτών των ανθρώπων που εργάζονται για να ανέβουν οι παραστάσεις τους στον χώρο σου, να είσαι συναισθηματικά αμέτοχος. Είναι σαν να ανοίγεις το σπίτι σου να καλείς τους φίλους σου και να μην ασχολείσαι μαζί τους, να μην αγωνιάς να μάθεις τα νέα τους, να μην μοιράζεσαι τα προβλήματά τους. Απλά δεν γίνεται. Και όλο αυτό το “μοίρασμα”, το “δέσιμο” είναι που μένει στη δουλειά μας. Οι παραστάσεις έρχονται και φεύγουν. Γεννιούνται στις πρόβες, ενηλικιώνονται στην πρεμιέρα και πεθαίνουν στην τελευταία τους παράσταση. Οι άνθρωποι όμως μένουν. Και οι στιγμές που μοιράστηκες μαζί τους είναι μοναδικές.
Πόσο εύκολο είναι να συνυπάρχουν τόσοι πολλοί άνθρωποι, τόσοι ηθοποιοί και δημιουργοί σε έναν χώρο την ίδια σεζόν;
Δύσκολος είναι μόνο ο συντονισμός των προβών. Αλλά κι αυτό, με κατανόηση και υποχωρήσεις από όλους μας, το καταφέρνουμε. Όλο το άλλο είναι χαρά. Δημιουργία. Όνειρα, αγωνίες, σκέψεις πάνε κι έρχονται για μήνες. Ποικίλα σχέδια, πολλές και ενδιαφέρουσες συζητήσεις, νέες συνεργασίες πέφτουν στο τραπέζι, παλιοί φίλοι που επιστρέφουν, καινούργιοι που πρωτοέρχονται… σαν μια “σειρά” που το σενάριο σου έρχεται καθημερινά χωρίς να ξέρεις το τέλος. Κάτι σαν την ίδια τη ζωή.
Πάντα στο ρεπερτόριο του Vault υπάρχουν παραστάσεις πρωτότυπες, δύσκολες, πολλές φορές και προκλητικές για μια μερίδα του κοινού. Με ποια κριτήρια τις επιλέγετε;
Σε μια Αθήνα των 1.700 παραστάσεων (τόσες έφτασαν την περσινή σεζόν, αν δεν κάνω λάθος), πρέπει να σκεφτείς πολύ καλά τι θα ανεβάσεις στο θέατρο. Πόσο θα αφορά η παράστασή σου τον θεατή σήμερα και γιατί να σηκωθεί να έρθει να σε δει όταν έχει τόσες πολλές πια επιλογές. Σαφώς και ο στόχος μας δεν είναι ούτε οι δύσκολες, ούτε οι προκλητικές παραστάσεις, γιατί το ρίσκο είναι μεγάλο και το ποσοστό εισπρακτικής αποτυχίας ακόμη μεγαλύτερο. Και, καλώς ή κακώς, θέατρο χωρίς θεατές δεν υπάρχει. Πρωτότυπες, όμως, καλύτερα πρωτοποριακές παραστάσεις σαφώς και θέλουμε στο ρεπερτόριό μας. Με σύγχρονα έργα, κοινωνικοπολιτικά, με κοινή θεματική που μας απασχολεί και που θεωρούμε ότι αφορούν και μια μεγάλη μερίδα του κοινού πια. Σαφώς δεν είναι ένα εύκολο εμπορικό ρεπερτόριο, αλλά δεν έχει και νόημα να κάνεις τέτοιες παραστάσεις, “εύκολες” σε έναν χώρο σαν το Vault. Από την άλλη, τα 7 χρόνια λειτουργίας του Vault έχουν αποδείξει πάρα πολλές φορές ότι και αυτές οι “ζόρικες” παραστάσεις μπορούν να γίνουν πολύ, μα πολύ εμπορικές.
Έχεις ζήσει κάποιες ακραίες αντιδράσεις θεατών κατά τη διάρκεια τέτοιων παραστάσεων;
Και αποχωρήσεις υπήρξαν, και λιποθυμίες υπήρξαν, και διαμαρτυρίες, αλλά όλα αυτά τα περιστατικά ήταν τόσο μεμονωμένα και τόσο ελάχιστα, μπροστά σε όλον αυτόν τον κόσμο που έχει περάσει όλα αυτά τα χρόνια από το Vault, που τα θεωρώ αμελητέα. Και θα ήταν και παράξενο αν δεν υπήρχαν σε κάποιες από τις παραστάσεις που ανεβάζουμε… Πολύ παράξενο όμως…
Πιστεύεις ότι το ελληνικό κοινό είναι έτοιμο να τα δεχτεί όλα;
Το μόνο σίγουρο που δεν μπορεί να ανεχτεί πια το κοινό είναι να χάσει τον χρόνο του και τα χρήματά του με μια κακή παράσταση, όταν έχει τόσες πολλές και αξιόλογες επιλογές. Αυτό θα τους κάνει έξαλλους. Και δεν υπάρχει χειρότερη διαφήμιση από το στόμα με στόμα… Μπορεί να συγχωρέσει μια μέτρια παράσταση με καλές προθέσεις, με αστοχίες, με λάθη. Την κακή παράσταση, όμως, πια πολύ δύσκολα!!
Φέτος πρωταγωνιστείς και σε μια ιδιαίτερη παράσταση με πολύ δυνατά μηνύματα. Τι σου κίνησε το ενδιαφέρον στον «Άνθρωπο ελέφαντα», ως έργο αρχικά;
Η ίδια η ιστορία του John Merrick. Το υπέροχο αυτό πλάσμα που είχε μια άκρως ενδιαφέρουσα “μυθιστορηματική” ζωή. Σαν ένα σκοτεινό παραμύθι. Σαν τραγωδία. Ένας άνθρωπος βαθιά παραμορφωμένος που κάτω από το “άσχημο” παρουσιαστικό του, έκρυβε τόση ομορφιά. Τόση κατανόηση, τόση πίστη, τόση αγάπη για τον συνάνθρωπό του, τόση δίψα για ζωή, για δημιουργία, για μάθηση, για επαφή, για αποδοχή, για αγάπη. Πράγματα που εμείς οι “κανονικοί” θεωρούμε αυτονόητα. Πράγματα που για κάποιους, ιδιαίτερα ευνοημένους από τη φύση με μια εξαιρετική εξωτερική εμφάνιση, έρχονται τόσο εύκολα, χωρίς καν να προσπαθήσουν. Γιατί η ομορφιά είναι ένα δώρο που, αν δεν το έχεις, πρέπει να προσπαθήσεις τόσο πολύ για να τα καταφέρεις στη ζωή σου. Ιδιαίτερα στις μέρες μας που η εικόνα είναι τόσο σημαντική. Το φαίνεσθαι. Όχι ότι δεν ήταν πάντα… Τόσο άδικο. Αλλά ποιος είπε ότι η ζωή είναι δίκαια!!
Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση, δυσκολία του ρόλου που υποδύεσαι;
Ο John Merrick έπασχε από το σύνδρομο του Πρωτέα, ήταν εντελώς παραμορφωμένος, με ένα στόμα στραβό, που του δυσκόλευε την άρθρωση και την ομιλία του, και μιλούσε σε ψηλές νότες, μια και έπασχε και από χρόνια βαριά βρογχίτιδα, οπότε ανέπνεε με μεγάλη δυσκολία, ιδιαίτερα όταν ήταν σε έξαρση ή αγχωνόταν. Επίσης, είχε ένα τεράστιο χέρι, σχεδόν ανάπηρο, και ήταν κουτσός από το ένα του πόδι. Κυκλοφορούσε πάντα με μπαστούνι. Πέρα όμως από όλα αυτά τα εξωτερικά του γνωρίσματα, η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν να κάνεις ανάγλυφο τον ψυχικό του κόσμο. Να συνδέσεις όλα αυτά τα κομμάτια αυτού του υπέροχου ανθρώπου και να καταφέρεις να τον φέρεις πάνω στη σκηνή. Ό,τι δυσκολότερο έχω κάνει μέχρι σήμερα στο θέατρο.
Η εκμετάλλευση, ο ρατσισμός, ο καιροσκοπισμός που περιγράφεται στο έργο, στο Λονδίνο του 1880, είναι, θεωρείς, χαρακτηριστικά που “επιβιώνουν” και στην εποχή μας;
Δυστυχώς όχι μόνο εξακολουθούν να επιβιώνουν, αλλά βρίσκονται και σε μεγάλη άνθηση. Θα μπορούσα να καταγράψω δεκάδες παραδείγματα, αλλά είμαι σίγουρος ότι και ο καθένας μας, εκτός αν είναι ερημίτης ή αποκομμένος από κάθε ανθρώπινη επαφή, θα μπορούσε με πάμπολλα επιχειρήματα και άλλα τόσα παραδείγματα να ισχυριστεί το ίδιο.
Ποιοι πρέπει να δουν και ποιοι, ενδεχομένως, δεν πρέπει να δουν αυτή την παράσταση;
Θα ήμουν πολύ χαρούμενος αν κατάφερναν να την δουν πολλοί νέοι άνθρωποι, αλλά πολύ φοβάμαι ότι θα “μπουκάρουν” αστυνομικοί και στο Vault, όπως στον Τζόκερ, και θα τρέχουμε!!!
Δείτε περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση «Ο Άνθρωπος Ελέφαντας» εδώ
Κεντρική φωτογραφία: Θοδωρής Μαργαρίτης
Φωτογραφίες από την παράσταση: Χριστίνα Φυλακτοπούλου
