Στον 21ο αιώνα, δεν θα ήταν δυνατόν τα ρομπότ να απέχουν από την Oδοντιατρική, καθώς η ακρίβεια, αλλά και οι δυνατότητες που προσφέρονται μέσα από τις υποβοηθούμενες επεμβάσεις προσθετικής της Ρομποτικής Οδοντιατρικής είναι άπειρες. Στην Ελλάδα, τον δρόμο άνοιξε την τελευταία δεκαπενταετία ο πρωτοπόρος επιστήμονας Ιάκωβος Δημητρίου, ο οποίος από νωρίς αντιλήφθηκε τις δυνατότητες που προσφέρουν τα ρομπότ στη σύγχρονη Οδοντιατρική, σε έναν δρόμο που κάθε άλλο παρά… με ροδοπέταλα ήταν στρωμένος.
του Γιάννη Μούτσου
Ένας επιστήμονας με λαμπρή καριέρα, που ξεκίνησε το 1991 από την Στρατιωτική Oδοντιατρική Σχολή του ΝΑΤΟ, στη Θεσσαλονίκη, και συνέχισε στην Πολεμική Αεροπορία, υπηρετώντας στο 251 ΓΝΑ. Το ένα πτυχίο έφερε το άλλο, οδηγώντας στην Αεροπορική Ιατρική, με εξειδίκευση στους ιπτάμενους. Από την Πτέρυγα Μάχης της Τανάγρας, ο Ιάκωβος Δημητρίου άνοιξε το δικό του ιατρείο, ενώ παράλληλα ασκούσε την Αεροπορική Ιατρική στην 332 Μοίρα.
Το έναυσμα για ενασχόληση με τη Ρομποτική Οδοντιατρική δόθηκε όταν ταξίδεψε στην Αγγλία το 1999, για ειδικότητα. Από το Bristol και την κινητή προσθετική, βρέθηκε στο Sheffield, για να ειδικευθεί στην κινητή προσθετική, την αισθητική και τη ρομποτική οδοντιατρική. Με συνεχείς μετακινήσεις μεταξύ Manchester και Εδιμβούργου, πήρε την ειδικότητα στην προσθετική και τα εμφυτεύματα, ενώ αργότερα εργάστηκε σε πολλά καταξιωμένα ιατρικά κέντρα του Λονδίνου. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα, ανέλαβε τη θέση της Προσθετικής Οδοντιατρικής στο 251 ΓΝΑ, ενώ λίγο αργότερα ίδρυσε το δικό του Κέντρο Ρομποτικής Προσθετικής Οδοντιατρικής. Πάνε πλέον 15 χρόνια, από τότε που ο Ιάκωβος Δημητρίου ξεκίνησε να προσφέρει ρομποτικά… χαμόγελα χαράς.
Ο ίδιος θυμάται περιπτώσεις επώνυμων ασθενών, όσο ο ίδιος εργαζόταν σε πασίγνωστα κέντρα ρομποτικής αισθητικής οδοντιατρικής στο Λονδίνο, καθώς αυτοί συνέρρεαν για να υποβληθούν αποκλειστικά σε ρομποτική προθετική οδοντιατρική. “Έφταναν στην ταράτσα του ιατρείου με το ελικόπτερό τους, για να φτιάξουν τα δόντια τους ινκόγκνιτο και να φύγουν χωρίς να γίνουν αντιληπτοί”, σχολιάζει.
Με μεταπτυχιακά στη ρομποτική οδοντιατρική, έριξε όλο το βάρος του στην πρωτοποριακή αυτή επιστήμη και ταξίδεψε πολλές φορές στην Ελβετία, όπου και καθιερώθηκε στον χώρο, κατακτώντας την επίσημη θέση εκπαιδευτή στην Παγκόσμια Ομοσπονδία. Το 2004, η αγάπη του για τη ρομποτική ιατρική οδήγησε στη χρήση για πρώτη φορά στην Ελλάδα του ρομπότ προσθετικής οδοντιατρικής.
Σήμερα, ο Ιάκωβος Δημητρίου είναι ιδρυτής και πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας Ψηφιακής Υπολογιστικής Οδοντιατρικής, σκοπός της οποίας είναι η εκπαίδευση, αλλά και η εξάπλωση της γνώσης τόσο στους οδοντιάτρους, όσο και στο ευρύ κοινό.
– Στην Ελλάδα, όταν ακούμε τον όρο “αισθητική οδοντιατρική”, η πρώτη εικόνα που μας έρχεται στο μυαλό είναι το “χαμόγελο του Χόλιγουντ”. Σε ποιες άλλες περιπτώσεις μπορεί να αξιοποιηθεί η αισθητική οδοντιατρική;
Εκτός από ένα όμορφο χαμόγελο, θα πρέπει να υπάρχει υγεία και λειτουργικότητα, κάτι που αποτελεί προτεραιότητα για εμάς όταν επιδιώκουμε ένα όμορφο, αισθητικό, λειτουργικό και αρμονικό χαμόγελο, με τα χαρακτηριστικά, την ψυχολογία, την προσωπικότητα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ενός ατόμου. Το “χαμόγελο του Χόλιγουντ” δεν είναι αυτοσκοπός! Να σου λέει κάποιος “έχεις ομορφύνει” και να μην καταλαβαίνει γιατί.
Ωστόσο, υπάρχουν πολλά προβλήματα ασθενών με δυσαρμονίες, είτε στο πρόσωπο, είτε από ατυχήματα, είτε από καρκίνο και γενετικές ανωμαλίες, όπου η προσθετική και η ρομποτική μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο, με τη συμβολή της πλαστικής οδοντιατρικής. Πρώτα επιλύουμε βασικά ζητήματα επιβίωσης του ατόμου και, έπειτα, προχωρούμε στο αισθητικό σκέλος. Πλέον μπορούμε πιο οικονομικά, φιλικά και γρήγορα, και με τον σχεδιασμό χαμόγελου του ατόμου, να προσομοιάσουμε το πρόσωπο όπως ήταν κατά την γέννησή του και να βοηθήσουμε τον ασθενή.
Θυμάμαι χαρακτηριστικά, πριν από δυο χρόνια, μια ηλικιωμένη ασθενή που έχασε το μισό της πρόσωπο από καρκίνο. Της φτιάξαμε μισό πρόσωπο με γνάθους και, πάνω σε αυτές, τοποθετήσαμε εμφυτεύματα. Τα συναισθήματα τόσο της ίδιας, όσο και τα δικά μας, ήταν απερίγραπτα!
– Σε τι διαφέρει η κλασική από τη ρομποτική προσθετική οδοντιατρική;
Θα σας δώσω ένα πραγματικό παράδειγμα: Επώνυμο μοντέλο επρόκειτο να ταξιδέψει για τη Φρανκφούρτη το απόγευμα και ήρθε στο ιατρείο με δυο σπασμένα μπροστινά δόντια. Η επιλογή ήταν ή να ακυρώσει την επίδειξη μόδας στην οποία θα συμμετείχε ή να αποκαταστήσει τη βλάβη άμεσα αποτελεσματικά και άκρως αισθητικά. Καταφέραμε να αποκαταστήσουμε και να αναδομήσουμε τα σπασμένα δόντια μέσα σε 2 ώρες, χάρη στη ρομποτική προσθετική οδοντιατρική. Το ίδιο βράδυ βγήκε κατευθείαν στην πασαρέλα!
Αρχικά φωτογραφίσαμε με μία ψηφιακή κάμερα την οδοντοστοιχία της και, μέσω ενός ηλεκτρονικού προγράμματος, ο υπολογιστής-ρομπότ σχεδίασε τα δόντια της, όπως αυτά ήταν πριν συμβεί το ατύχημα. Το δεύτερο κομμάτι της ρομποτικής τεχνολογίας αποτελούν ρομποτικά χέρια-διαμάντια, τα οποία ανέλαβαν να μετατρέψουν με απόλυτη ακρίβεια τα προκατασκευασμένα κιβωτίδια, που μοιάζουν με γομολάστιχα, σε δύο ψεύτικα δοντάκια (κεραμικά, χωρίς μέταλλο, υψηλής αισθητικής), τα οποία, στη συνέχεια, με μία ελάχιστη λείανση, τα κολλήσαμε στα σπασμένα δόντια. Έτσι, μέσα σε δυο ώρες, το μοντέλο πήγε στην επίδειξη!
Εάν κάποιος έχει σπάσει ή χάσει 3 ή 4 δόντια, με τη νέα μέθοδο τοποθετούνται εμφυτεύματα σε 2 ώρες, γίνεται έπειτα η αποτύπωση με το ρομπότ και τοποθετείται μια πρόχειρη στεφάνη, ώστε να γίνει μια πλήρης οστική αναγέννηση.
– Υπάρχουν περιορισμοί στη ρομποτική οδοντιατρική;
Ένα άτομο που υποβάλλεται σε χημειοθεραπεία, καπνίζει 3-4 πακέτα τσιγάρα την ημέρα ή είναι εξαρτημένο από ουσίες, ή παρουσιάζει ψυχικές διαταραχές, δεν μπορούμε να το αναλάβουμε. Σε κάθε άλλη περίπτωση, από τη ρομποτική οδοντιατρική μπορεί να επωφεληθεί από ένα μωρό μικρής ηλικίας που έχει έλλειψη οστού (μπορούμε να δημιουργήσουμε μικρές μασέλες για να είναι δυνατός ο θηλασμός), έως και ένας ηλικιωμένος 95 ετών, που επιθυμεί να ζήσει τα τελευταία του χρόνια με ένα αισθητικό χαμόγελο. Μέσω αυτής της πρακτικής, μπορεί να αποκατασταθεί η μυοσκελετική νευρική λειτουργία του προσώπου του.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση μητέρας υπουργού, η οποία έλεγε στον γιο της “δεν μπορώ να αλέθω την τροφή, να βγαίνω έξω χωρίς δόντια, να βλέπω τα εγγόνια μου και εκείνα να τρομάζουν…”. Σήμερα η γιαγιά αυτή ζει και χαίρεται μια καλή ποιότητα ζωής.
– Ποια είναι η διάρκεια ζωής των εμφυτευμάτων;
Τα εμφυτεύματα έχουν ιστορία τουλάχιστον 70 ετών. Η πλειονότητα των ποιοτικών εμφυτευμάτων έχουν βιωσιμότητα 98%, ενώ η προσθετική με το ρομπότ είναι υψηλής αποτελεσματικότητας, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει κατάλληλος γιατρός και επιτελείο, ώστε να υποστηρίζει την επέμβαση.
Με τη ρομποτική μπορεί να επιτευχθεί μια καθοδηγούμενη χειρουργική επέμβαση, η οποία έρχεται σε αντίθεση με το κατεστημένο (δηλαδή, πρώτα ο σχεδιασμός της θεραπείας, ακολουθούμενος από την επέμβαση και τέλος το συνολικό –αμφιλεγόμενο– αποτέλεσμα). Με λίγα λόγια, εμείς ξεκινάμε από το τέλος, δείχνοντας στον ασθενή ποιο θα είναι το τελικό αποτέλεσμα, όπως για παράδειγμα πώς θα δείχνει ένα καμένο πρόσωπο μετά την επέμβαση.
Αφού πρώτα σχεδιαστεί η οδοντοστοιχία και αρέσει στον ασθενή, η όλη διαδικασία ξεκινά αντίστροφα, φτιάχνοντας κάποια προπλάσματα (δηλαδή μασελάκια), τα οποία μπαίνουν στο πρόσωπο του ασθενούς, στη γνάθο, επιτρέποντας στον χειρουργό να οδηγήσει τα εργαλεία του με μεγάλη ακρίβεια, δημιουργώντας τους χώρους για την αποκατάσταση και επιτυγχάνοντας ένα αποτέλεσμα ίδιο με την αρχική εικόνα που έχει δει ο ασθενής.
Συνεπώς, υπάρχει ασφάλεια και ακρίβεια, ενώ ο χρόνος επούλωσης και αποθεραπείας είναι πολύ περιορισμένος. Πλέον, σήμερα, μπορείς να αποκτήσεις ένα δόντι σε μια ώρα ή και ολόκληρη την οδοντοστοιχία σου σε μερικές μόνο ώρες!
– Πόσο εξοικειωμένοι είναι οι Έλληνες με την προσθετική οδοντιατρική;
Στην Ελλάδα έχουν εξοικειωθεί τόσο οι γιατροί, όσο και οι ασθενείς. Η ρομποτική οδοντιατρική μόλις τα τελευταία δυο χρόνια έγινε γνωστή και αποδεκτή από την ιατρική κοινότητα! Κατέβαλα μεγάλη προσπάθεια, αλλά πλέον ρομποτικά συστήματα διάφορων εταιρειών έχουν κατακλύσει την ελληνική αγορά.
Σε άλλα μέρη του κόσμου, κάθε επτά δευτερόλεπτα γίνεται μια ρομποτική αποκατάσταση στο στόμα ενός ασθενούς. Οι Αμερικανοί υποστηρίζουν ότι, στα επόμενα 20 χρόνια, τα πάντα στην ιατρική, και ειδικά την ρομποτική οδοντιατρική, θα είναι ψηφιακά.
– Πόση σημασία έχει ο παράγοντας “άνθρωπος” για την επιτυχή έκβαση μιας ρομποτικής προθετικής αποκατάστασης;
Γελάω όταν στα συνέδρια με ρωτάνε “Μα καλά, θα σχεδιάζουμε με ένα “ποντίκι” δόντια και χαμόγελα ανθρώπων;”. Αυτό που εξηγώ είναι ότι απαιτούνται βασικές αρχές αξιών και ηθικής, αλλά και υπόβαθρο, αλλιώς δεν μπορείς να προχωρήσεις. Αν δεν ξέρεις να βγάλεις ένα δόντι, να κάνεις μια ουλοπλαστική, πώς θα κάνεις ρομποτική οδοντιατρική; Πρέπει να είσαι ένας άνω του μετρίου επιστήμονας.
Ένας υπολογιστής δεν είναι από μόνος του “από μηχανής θεός”, για να σου λύσει όλα τα προβλήματα! Ο κάθε ασθενής είναι ιδιαίτερος και πρέπει να εξατομικεύσεις το εμφύτευμα.
– Ποια είναι τα πιο αξιοπερίεργα περιστατικά που έχετε αντιμετωπίσει;
Καθηγητής Οδοντιατρικής, ο οποίος είχε μεγάλες επιφυλάξεις για τη ρομποτική οδοντιατρική, ήρθε με τη σύζυγό του με δυο σπασμένα δόντια. Η πίεση του χρόνου ήταν μεγάλη, καθώς το ίδιο βράδυ ταξίδευαν για το εξωτερικό. “Έριξε τα μούτρα του”… και, μέσα σε δύο ώρες, έφυγαν με δύο καινούρια δόντια. Από τότε, ο καθηγητής αυτός έγινε από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές μου!
– Πόσο προσβάσιμη οικονομικά είναι η ρομποτική προσθετική οδοντιατρική για τον μέσο ασθενή;
Εξαρτάται από τον χρόνο που καταναλώνουν ασθενής και γιατρός, καθώς και το τελικό όφελος για τους δυο. Στην Ελλάδα, το κόστος είναι προσαυξημένο κατά 15% σε σχέση με την κλασική μέθοδο, ενώ για την ίδια επέμβαση το κόστος στο εξωτερικό μπορεί να αυξάνεται έως και 70%. Τα ασφαλιστικά ταμεία καλύπτουν μόνο ένα μέρος του κόστους.
– Τι θα συμβουλεύατε τους νέους επιστήμονες οδοντιάτρους;
Συμβουλεύω τα νέα παιδιά να ακολουθήσουν τη ρομποτική και τη βιολογία, καθώς αυτές οι δύο επιστήμες θα κυριαρχήσουν για τα επόμενα τουλάχιστον 100 χρόνια.
Όταν ξεκίνησα, πριν από 20 χρόνια, η ειδικότητα αυτή απαιτούσε πολλές ώρες διάβασμα και εκπαίδευση. Ωστόσο, σήμερα, ένας μέσος επιστήμονας που γνωρίζει τα βασικά για τη λειτουργία ενός υπολογιστή, μπορεί εύκολα να εξοικειωθεί με το ρομπότ του και να πραγματοποιεί μεγάλο φάσμα εργασιών.
Η ρομποτική τεχνολογία συμβαδίζει με την εξέλιξη των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Μάλιστα, σήμερα υπάρχει εμφύτευμα με το όνομα Ferrari. Αυτό προέκυψε από την τεχνολογία που εφαρμόζει η ομώνυμη εταιρεία στους τροχούς των αυτοκινήτων ταχύτητας, προκειμένου να συγκρατούνται στο αυτοκίνητο, ακόμη και σε περίπτωση καταστροφής κάποιας από τις βίδες. Έτσι δημιουργήθηκε ένα εμφύτευμα, το οποίο, αν σπάσει το προσθετικό κομμάτι (η στεφάνη που βιδώνει πάνω του), ο ασθενής μπορεί να ζήσει με αυτό για πολλά χρόνια, χωρίς κανένα πρόβλημα.
