Μαρία Λυσάνδρου
Ο Τάκης Φύσσας, πρόεδρος των Legends 2004, συζητά μαζί μας για τους λόγους που οι πρωταθλητές Ευρώπης του 2004 αποφάσισαν να γίνουν πρεσβευτές της εκστρατείας ενημέρωσης της ΕΛΛΟΚ «Ο πιο σπουδαίος αγώνας είναι ο δικός σου» σχετικά με τον καρκίνο του προστάτη, για τους κυριότερους λόγους που εμποδίζουν έναν άνδρα να εξεταστεί για τον προστάτη του, αλλά και για την ανάγκη περαιτέρω καλλιέργειας της κουλτούρας της πρόληψης στη χώρα μας. Διότι, αν υπάρχουν κάποιοι που γνωρίζουν καλά από «σπουδαίους αγώνες» και πώς να τους κερδίσεις, αυτοί είναι σίγουρα οι Legends.
Ας μιλήσουμε λίγο για την αξία του αθλητισμού σε θέματα ενημέρωσης/ευαισθητοποίησης της κοινωνίας. Οι αθλητές με σημαντικά επιτεύγματα, οι οποίοι λειτουργούν ως πρότυπα, έχουν και ένα είδος κοινωνικής ευθύνης απέναντι στον κόσμο που τους παρακολουθεί;
Εγώ θα το έλεγα «υποχρέωση», αλλά νομίζω ότι μ’ αρέσει περισσότερο το «ευθύνη». Εμείς, η ομάδα του 2004 που πήρε το EURO 21 χρόνια πριν, αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε μία μη κερδοσκοπική ΑΜΚΕ, η οποία θα έχει ακριβώς αυτή την ευθύνη: να μεταδώσει τις αξίες του αθλητισμού και τις εμπειρίες του καθενός μας στις νέες γενιές, κυρίως στα παιδιά, αλλά και σε κοινωνικές ομάδες που έχουν ανάγκη.
Αυτή την «ατομική ευθύνη» που μάθαμε όλοι την περίοδο του COVID, εμείς τη νιώθαμε πολύ πιο πριν και θέλαμε να τη μεταδώσουμε στο ευρύ κοινό. Και νομίζω ότι, μέσα από αυτή την ΑΜΚΕ, τους Legends 2004, έχουμε καταφέρει αρκετά. Οι αθλητές έχουμε μια δύναμη, είμαστε κοντά στα κοινωνικά φαινόμενα – και ειδικά τώρα, με τα social media. Οπότε, θεωρώ ότι μπορούμε να επηρεάσουμε πολλούς. Είναι σημαντικό, λοιπόν, ο αθλητικός τρόπος ζωής να υιοθετηθεί από όσο το δυνατό περισσότερους ανθρώπους, γιατί έτσι αποφεύγεις και πολλά άλλα, ιδιαίτερα στην υγεία σου.
Η συνεργασία με την ΕΛΛΟΚ (Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου) για την εκστρατεία περί καρκίνου του προστάτη πώς προέκυψε;
Οι υπεύθυνοι της εκστρατείας ήρθαν σε επαφή μαζί μας και μας επισκέφθηκαν και στα γραφεία μας για να συζητήσουμε. Θεωρούσαν ότι είμαστε τα πλέον αποδεκτά πρότυπα για τη συγκεκριμένη περίπτωση – ως άνδρες, αλλά και ως πρωταθλητές Ευρώπης, πίστευαν ότι θα ήμασταν οι καλύτεροι πρεσβευτές γι’ αυτό το εγχείρημα.
Να σου πω την αλήθεια, νομίζω ότι κι εμείς είχαμε την ανάγκη να το κάνουμε, γιατί βρισκόμαστε όλοι στην ηλικία που θα πρέπει να κάνουμε τη συγκεκριμένη εξέταση. Άρα, τροφοδοτούμε μεν τον κόσμο με τη συγκεκριμένη πληροφορία και, παράλληλα, κινητοποιούμαστε κι εμείς! Κακά τα ψέματα, όλοι οι άνδρες αυτής της ηλικίας, λίγο πριν και λίγο μετά τα 50, πρέπει ν’ αρχίσουμε να κοιτάμε το κομμάτι αυτό. Τα χρόνια περνάνε και, για να είμαστε και ειλικρινείς, δεν είναι πάντα εύκολο για έναν άνδρα να αποφασίσει να κάνει τη συγκεκριμένη εξέταση για τον προστάτη…
Πριν πάμε εκεί, όμως, θέλω να μου πεις: Αν και αθλητές που, εκ των πραγμάτων, ήσασταν πιο εξοικειωμένοι με τη διατήρηση μιας καλής φυσικής κατάστασης και υγείας, εσείς γνωρίζατε πληροφορίες για το θέμα του προστάτη, πριν εμπλακείτε σ’ αυτή την εκστρατεία;
Όχι, οι περισσότεροι από εμάς δεν γνωρίζαμε. Ξέρεις, οι γυναίκες είναι πιο ενεργές και πιο τυπικές στο θέμα των ιατρικών εξετάσεων. Με τους άνδρες είναι άλλη ιστορία. Δεν ακούς εύκολα π.χ. έναν άνδρα να πηγαίνει προληπτικά σε έναν ανδρολόγο, όπως μια γυναίκα πηγαίνει στον γυναικολόγο.
Δεν σου κρύβω ότι ούτε κι εγώ έχω πάει να εξεταστώ, και πρέπει τώρα να το κάνω.
Κατ’ αρχάς, στην καμπάνια πρωταγωνιστείς στο σωστό βίντεο! Σ’ αυτό που θίγει το «ζόρι» που μπορεί να νιώσει ένας άνδρας πηγαίνοντας να εξεταστεί…
Πολύ θα ήθελα, πάντως, να πάω σ’ εκείνο τον κύριο του βίντεο να με εξετάσει. (γέλια)
Νομίζω ότι ο κυριότερος παράγοντας που ένας άνδρας δεν πάει να εξεταστεί είναι η ανασφάλεια του αποτελέσματος.
…που ήταν και τόσο πρόσχαρος! (γέλια) Πάντως, μερικά βασικά στοιχεία να ξέρεις για τον καρκίνο του προστάτη, αρκούν για να μπεις στη διαδικασία εξέτασης: Το γεγονός, ας πούμε, ότι είναι ο Νο1 καρκίνος σε συχνότητα στους άνδρες άνω των 50 ετών…
Κι αυτό που λες έρχεται σε πλήρη συγχρονισμό με το μήνυμα που θέλει να στείλει αυτή η εκστρατεία: Ναι μεν είναι ο πρώτος καρκίνος σε συχνότητα στους άνδρες άνω των 50, ναι μεν εξελίσσεται αργά και μπορεί να μη δώσει γρήγορα συμπτώματα, αλλά αν φροντίσεις να εξετάζεσαι προληπτικά, μπορείς να τον εντοπίσεις νωρίς και να τον αντιμετωπίσεις. Γιατί είναι σημαντικό να πούμε ότι, αν εντοπιστεί νωρίς, μπορεί να θεραπευτεί πλήρως! Τι σου κοστίζει, λοιπόν, να πας να την κάνεις αυτή την εξέταση;
Εγώ, βέβαια, είμαι γενικά αυτής της λογικής. Αν κρίνω ότι πρέπει να πάω για ένα θέμα στον γιατρό, θα πάω· θέλω να μάθω. Από το οικογενειακό μου περιβάλλον, ας πούμε, οι περισσότεροι δεν αποφασίζουν εύκολα να πάνε στον γιατρό.
Πολλοί φοβούνται, δεν θέλουν να μάθουν «το κακό» και τ’ αφήνουν. Αυτό εμένα με τρελαίνει… Ωραία, το άφησες. Είναι καλύτερα, δηλαδή, να το μάθεις όταν πια δεν θα μπορείς να κάνεις τίποτα;
Τώρα θέτεις και μια άλλη παράμετρο, εξίσου ουσιαστική: το θέμα της επίδρασης του οικογενειακού περιβάλλοντος. Το πόσο σημαντικό είναι, ας πούμε, να δίνεις με τη στάση σου το καλό παράδειγμα. Η κουλτούρα της πρόληψης μπορεί να καλλιεργηθεί και μέσα από την οικογένεια.
Ακριβώς. Είτε έχεις αγόρια, είτε έχεις κορίτσια. Αν σε βλέπουν τα παιδιά να είσαι τακτικός με τις εξετάσεις σου, θα μάθουν να λειτουργούν έτσι και εκείνα.
Θα σε ρωτήσω, λοιπόν, ως άνδρα και όχι ως “Legend”, γιατί ως “Legend” μάλλον έχεις υπερδυνάμεις… (γέλια) Το ταμπού σχετικά με την εξέταση για τον προστάτη, πόσο μεγάλο πρόβλημα μπορεί να είναι για έναν άνδρα; Πόσο ανασταλτικά μπορεί να λειτουργήσει;
Σ’ αυτό δεν έχεις άδικο… Θεωρώ ότι για τον μέσο άνδρα είναι πολύ δυσκολότερο, σε σχέση με μία γυναίκα, η οποία μπορεί επίσης να νιώσει «εκτεθειμένη» σε κάποια εξέταση. Εσείς μπαίνετε στη διαδικασία των εξετάσεων από μικρές. Κακά τα ψέματα, στο συγκεκριμένο σημείο ο άνδρας έχει τεράστιο εγωισμό. Είναι δύσκολο να πάει τόσο άνετος να εξεταστεί. Ο νοών νοείτω…
Η δική μας ομάδα, των αθλητών, ίσως δεν έχει τόσο έντονα το πρόβλημα, γιατί έχουμε συνηθίσει ο ένας τον άλλον μέσα από την καθημερινότητά μας – στις προπονήσεις, στα αποδυτήρια, στα ντους… Είμαστε πιο εξοικειωμένοι με το ανδρικό σώμα. Οι περισσότεροι άνδρες, φαντάζομαι, δεν έχουν συνηθίσει να νιώθουν τέτοια άνεση με το σώμα τους όταν βρίσκονται και άλλοι εκεί. Άρα, για εμάς ίσως δεν είναι τόσο έντονη η αίσθηση της έκθεσης· πας ευκολότερα στον γιατρό και εξετάζεσαι.
Πιστεύεις ότι, από ηλικία σε ηλικία, αυτή η μη-άνεση μπορεί να παρουσιάζει διαφορές;
Οι νεότεροι, φαντάζομαι, έχουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Ε, τώρα, και για τους μεγαλύτερους… μετρημένα κουκιά είναι! Αυτή είναι η εξέταση, τι να κάνουμε;
Πέρα, όμως, από τη χαλαρή κουβέντα που κάνουμε τώρα, θα πρέπει να συμφωνήσουμε στο ότι αυτό το άβολο συναίσθημα δεν είναι αρκετός λόγος για να μην πάει κάποιος να εξεταστεί. Δεν μπορεί αυτό να είναι εμπόδιο σε κάτι τόσο σημαντικό για την υγεία σου. Όποιες άμυνες κι αν έχεις, πρέπει να τις ξεπεράσεις και να πας. Αν γνωρίζεις ότι η ασθένεια μπορεί να είναι 100% ιάσιμη και δεν πας, θα είναι καθαρά προσωπική αμέλεια. Ε, αυτό είναι ανεπίτρεπτο…
Πάντως, το πρόβλημα είναι γενικότερο, δεν εξαντλείται μόνο στον καρκίνο του προστάτη. Στην Ελλάδα δεν έχουμε ιδιαίτερα ανεπτυγμένη την κουλτούρα της πρόληψης…
Γίνονται κάποιες προσπάθειες τα τελευταία χρόνια. Νομίζω ότι, σε σχέση με παλαιότερα, είναι κάπως καλύτερα τα πράγματα, άρχισε και η κυβέρνηση να εφαρμόζει αυτά τα Προγράμματα Προσυμπτωματικού Ελέγχου… Αρχίζουν να ακούγονται περισσότερο και τα μηνύματα για τον καρκίνο του μαστού – κάτι πάει να γίνει σε ορισμένους τομείς. Υπάρχουν, βέβαια, πολύ μεγάλα περιθώρια βελτίωσης, αλλά έγιναν τουλάχιστον κάποια πρώτα βήματα.
Στο σχετικό βίντεο της καμπάνιας, λες στον Γιάννη Γκούμα, τον οποίο συναντάς στον γιατρό, «η γυναίκα μου μ’ έστειλε!». Και, πράγματι, συνήθως οι γυναίκες είναι εκείνες που προγραμματίζουν τις εξετάσεις των συντρόφων τους. Θα έλεγες, λοιπόν, ότι τα μηνύματα της εκστρατείας αυτής αφορούν και τις γυναίκες;
Σίγουρα, σε ένα σπίτι, η γυναίκα είναι συνήθως εκείνη που προνοεί για τους πάντες. Μη σου πω ότι, πολλές φορές, φροντίζει όλους τους υπόλοιπους και όχι τον εαυτό της… Όντως, η γυναίκα μου θα το έκανε αυτό, θα μου έλεγε «Πήγαινε κοιτάξου».
Παρόλα αυτά, δεν ξέρω αν είναι τόσο θέμα φύλου, όσο θέμα της νοοτροπίας που έχει ο καθένας σχετικά με την πρόληψη. Γιατί, ακόμα κι η γυναίκα σου να σου το πει, αν εσύ είσαι αγύριστο κεφάλι, θα πεις «Έλα μωρέ, μια χαρά είμαι…».
Γιατί οι άνδρες δεν πάνε εύκολα στον γιατρό; Φοβούνται περισσότερο; Είναι πιο αμελείς; Μήπως υποτιμούν λίγο το θέμα της υγείας;
Δεν νομίζω ότι υποτιμούν το θέμα της υγείας, σε ηλικίες όπως η δική μας τουλάχιστον. Νομίζω ότι ο κυριότερος παράγοντας είναι αυτή η ανασφάλεια του αποτελέσματος.
Πάντως, έτσι για να δούμε και τη χαλαρή πλευρά του πράγματος, πρέπει να πω ότι σας είδα όλους πολύ άνετους στα βίντεο. Φαίνεται ότι το κάνατε με χαρά.
Επειδή το 2024 συμπληρώσαμε και τα 20 χρόνια από την κατάκτηση του EURO, ήταν σημαντικό και πολύ σημαδιακό για μας να το κάνουμε τώρα. Επειδή ο περισσότερος κόσμος είχε κινητοποιηθεί τότε με τους Legends, θεωρήσαμε ότι, τώρα που η επέτειος των 20 χρόνων μάς έφερε και πάλι στην επικαιρότητα, ήταν μια καλή στιγμή να μεταδώσουμε το σημαντικό αυτό μήνυμα.
Ποιες είναι γενικότερα οι δράσεις των Legends 2004; Ξέρω ότι πάτε συχνά και μιλάτε σε σχολεία… Η νοοτροπία της πρόληψης, ας πούμε, δεν θα μπορούσε να αρχίσει να καλλιεργείται από το σχολείο;
Νομίζω ότι τα σχολεία έχουν αρχίσει και κινητοποιούνται, και στο θέμα της πρόληψης. Βλέπεις ότι τα παιδιά έρχονται σε επαφή με την καλλιέργεια ενός πιο αθλητικού τρόπου ζωής, μαθαίνουν πόσο επιβλαβές είναι το τσιγάρο, πόσο επιβλαβής είναι η κατάχρηση των social media…
Εμείς, επειδή λειτουργούμε κάτω από την ομπρέλα του Αθλητισμού, προσπαθούμε συνεχώς να μεταδίδουμε θετικά μηνύματα. Πάμε σε σχολεία, σε εταιρείες και σε πολυεθνικές, όπου μιλάμε για πολλά θέματα. Στις πολυεθνικές, για παράδειγμα, μπορείς να αποδείξεις ότι, με την ομαδική δουλειά και τη συνεργασία με τον διπλανό σου, ασχέτως του ανταγωνισμού που είναι λογικό να υπάρχει, μπορείς να καταφέρεις πολλά. Οι αντιστοιχίες με το ποδόσφαιρο είναι πολλές: Πώς εμείς καταφέραμε να βάλουμε το «Εμείς» πάνω από το «Εγώ»; Αν και, τελικά, αυτό που καταφέραμε ως ομάδα έφερε και στον καθένα ατομική καταξίωση.
Στα σχολεία μιλάμε στα παιδιά για τον αθλητισμό, για την υγιεινή διατροφή, γενικότερα για την καλή υγιεινή, για τον καλό προγραμματισμό που σου μαθαίνει ο αθλητισμός, αλλά και για το πώς να μάθεις να ακολουθείς κανόνες στη ζωή σου. Έτσι, μεγαλώνοντας, αποκτάς μια ανεξαρτησία και μπορείς πια να φροντίσεις τον εαυτό σου.
Επίσης, οργανώνουμε τα λεγόμενα Youth Camps, στα οποία μαθαίνουμε ποδόσφαιρο στα παιδιά υπό την αιγίδα του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, στην πορεία το κάναμε και με τον ΟΠΑΠ. Για εμάς, τεράστιος χορηγός είναι και η Aegean, γιατί έχουμε και πολλές μετακινήσεις – πάμε σε σχολεία σε όλη την Ελλάδα, έχοντας μαζί μας πάντα μια επιστημονική ομάδα, διατροφολόγους, ψυχολόγους, οι οποίοι μπορούν να μιλήσουν και στα παιδιά, και στους γονείς.
Πότε τα προλαβαίνετε όλα αυτά;
Ε, είμαστε είκοσι τρεις, ζωή να ‘χουμε…
