Μαρία Λυσάνδρου
Ο Αντώνης Τσαπατάκης δεν χρειάζεται συστάσεις. Όχι πια. Και αυτό είναι ένα δικό του κατόρθωμα – αποκλειστικά δικό του. Η δύναμη ψυχής του, η μαχητικότητά του, η αεικινησία του, η έμπρακτη ενσυναίσθησή του, η αμείωτη διάθεσή του για προσφορά δεν σου αφήνουν και πολλά περιθώρια – το να κερδίσει τον θαυμασμό σου είναι μονόδρομος. Το παραολυμπιακό μετάλλιο στο Παρίσι, η κορυφαία επιτυχία για έναν αθλητή, αποτελεί την επιβεβαίωση των όσων ο ίδιος πρεσβεύει όλα αυτά τα χρόνια. Τόσο απλά. Με αυτό το μετάλλιο, μας κλείνει το μάτι λέγοντάς μας “That’s how it’s done, παίδες”. Διότι ο Αντώνης αποτελεί πρότυπο πέρα και πάνω από μετάλλια. Και η τεράστια αυτή αργυρή κατάκτηση (και, μάλιστα, ένα σκαλί πιο πάνω από το χάλκινο παραολυμπιακό μετάλλιο στο Τόκιο) είναι η απόλυτη απόδειξη.
Με τον Αντώνη Τσαπατάκη είχαμε κάνει μια ωραία κουβέντα στο “Plan Be” μερικά χρόνια πριν. Ορίστε, λοιπόν, μερικά αποσπάσματα – για να εμπνευστούμε, για να πάρουμε δύναμη, για να προβληματιστούμε, για να παραδειγματιστούμε, για να νιώσουμε ακόμα πιο περήφανοι. Αντώνη, σ’ ευχαριστούμε. Για όλα.
Εσύ είσαι γενικώς ένας άνθρωπος που προσπαθεί να κινητοποιήσει τους άλλους. Μιλάς δημόσια για το ότι δεν πρέπει κανείς να σταματάει να αγωνίζεται, δεν πρέπει να σταματάει να ονειρεύεται, παρά τις αναποδιές ή τα εμπόδια που μπορεί να συναντήσει. Πώς σου έχει γεννηθεί αυτή η ανάγκη για ευαισθητοποίηση των ανθρώπων, ΑμεΑ και μη, και ποιες αντιδράσεις συναντάς από τους ανθρώπους με τους οποίους μιλάς, ιδιαίτερα από τα παιδιά;
Οι αντιδράσεις είναι αυτές που με έκαναν να θέλω να κινητοποιηθώ ως προς αυτό το κομμάτι και να μιλάω σε ανθρώπους. Αυτές οι αντιδράσεις που είχαμε τον πρώτο καιρό που άρχισα να κάνω τις πρώτες μου νίκες, όταν έβγαινα έξω το βράδυ και ερχόταν ο διπλανός, μεγαλύτερος ή ίδιας ηλικίας, με έπιανε χωρίς να γνωριζόμαστε, μου έσφιγγε το χέρι και μου έλεγε “Μπράβο σου, μου δίνεις δύναμη!”.
Όλο αυτό το πράγμα, λοιπόν, με έκανε να αντιληφθώ ότι έχω “κάτι”, κάνω κάτι καλό, προσφέρω στο κοινωνικό σύνολο. Εφόσον, λοιπόν, αντιλήφθηκα αυτό το πράγμα, είπα να κάνω κάτι σε μεγαλύτερο εύρος, να περάσει το μήνυμά μου, να περάσει αυτή τη δύναμη που μου έδωσαν κι εμένα οι άνθρωποι να ξανασταθώ στα πόδια μου.
Βλέπεις να πιάνει τόπο; Έρχονται τώρα άνθρωποι να σου πουν τώρα “ρε παιδί μου, σε άκουσα και άλλαξε η κοσμοθεωρία μου”;
Βέβαια… Εντάξει, τα πρώτα χρόνια ούτε το όνομά μου δεν ξέρανε. Τώρα που με έχουν μάθει λίγο, λαμβάνω μηνύματα, βλέπω ανθρώπους στον δρόμο να μου μιλούν, να μου λένε ότι χάρη σ’ εμένα ξεκίνησαν να ασχολούνται με τον αθλητισμό ενώ ήταν ανάπηροι και πριν δεν είχαν τι να κάνουν. Μου λένε “εσένα είδαμε και προσπαθήσαμε να ξανασταθούμε στα πόδια μας”. Αλλιώς δεν θα συνέχιζα να το κάνω μέχρι τώρα.
Στην ουσία, δεν πάω εγώ να πω “Ελάτε να σας μιλήσω”. Έρχονται άλλοι και μου κάνουν προτάσεις. Αυτό μάλλον σημαίνει ότι ο λόγος μου έχει ένα βάρος και ένα θετικό αντίκτυπο… Αυτό είναι το σημαντικότερο στη ζωή για μένα. Ούτε τα μετάλλια, ούτε τα λεφτά, ούτε η δουλειά. Να ενδιαφέρεσαι για το κοινό καλό, για να κάνεις τον κόσμο καλύτερο.
Δηλαδή, εάν ήταν να βάλεις σε μια ζυγαριά τα μετάλλιά σου και τις μέχρι τώρα επιτυχίες σου (που είναι και μεγάλες, και πολλές), μαζί με το κοινωνικό έργο που επιτελείς, μου λες ότι αυτό βαραίνει περισσότερο για σένα;
Αυτά ούτε καν “ζυγίζονται”. Μιλάμε για άλλη μονάδα μέτρησης. Μπορείς να “ζυγίσεις” το πόσο ελεύθερος είσαι; Όχι! Ή είσαι ελεύθερος ή δεν είσαι ελεύθερος! Επομένως, δεν μπορείς να πεις ότι τα μετάλλια έχουν βάρος στη ζυγαριά. Έχουν ένα βάρος, το οποίο μετράει ως δείκτης της προσπάθειάς σου. Αυτό το μετάλλιο μπορεί να δώσει δύναμη. Αλλά για να τη δώσει, πρέπει κι εσύ να είσαι κάτι.
Άρα, λες ότι τα μετάλλια υπήρξαν για σένα ένα σκαλοπάτι για να δώσεις δύναμη και σε άλλους…
Πρέπει να είσαι πρωταθλητής ζωής, για να δώσουν τα μετάλλιά σου δύναμη. Δεν έχουν σημασία από μόνα τους τα χρυσά μετάλλια ως μετάλλια. Έχει σημασία το ότι αθλείσαι για τη ζωή και ότι προσπαθείς. Επομένως, έχουμε να κάνουμε με διαφορετική μονάδα μέτρησης. Μεγαλύτερη είναι η δύναμη του λόγου, το μετάλλιο μπορεί απλά να σε κάνει ματαιόδοξο…
Τι να σου πει το χρυσό, τι να σου πουν οι παγκόσμιες διακρίσεις, όταν έχεις δέκα ανθρώπους δίπλα σου να σου λένε: “Φίλε, ήμουν ν’ αυτοκτονήσω πριν ένα χρόνο και, βλέποντας εσένα, ξαναστάθηκα στα πόδια μου”;
Πρέπει να είσαι πρωταθλητής ζωής, για να δώσουν τα μετάλλιά σου δύναμη.
Ως αστυνομικός, για δώσε μια λεκτική κλήση σε όλους αυτούς που παρκάρουν στις ράμπες και δυσκολεύουν τη μετακίνηση των ανθρώπων με αναπηρία. Μίλησέ μου λίγο γι’ αυτό το θέμα…
Και πιστεύεις ότι θα έπρεπε να είμαι αστυνομικός για να μιλήσω γι’ αυτό;
Πρόσφατα μίλησα σε έναν παιδικό σταθμό στη Θεσσαλονίκη. Μπορείς να καταλάβεις ότι τα παιδιά δεν ήταν μεγάλης ηλικίας, αλλά ήταν ικανά να καταλάβουν το πρόβλημα με τις ράμπες, γιατί και αυτά είναι συνεπιβάτες στο αυτοκίνητο του πατέρα τους. Μου είπαν, λοιπόν, δυο-τρία παιδάκια που είχαν παρακολουθήσει τον πατέρα τους να παρκάρει ότι του έλεγαν: “Όχι εδώ! Από εδώ περνούν τα αμαξίδια!”.
Ένα παιδί 5 χρόνων είναι ικανότερο να καταλάβει το πρόβλημα, από αυτόν που είναι 40. Καταλαβαίνει αν θα πρέπει να παρκάρει εκεί ή όχι. Πιστεύω ότι αυτό και μόνο τα λέει όλα. Και με εξέπληξε, γιατί δεν περίμενα να το ακούσω από παιδάκια 5 ή 4 χρόνων…
Πολύ απλά, τα παιδιά έχουν καταλάβει κάτι που δεν έχουν καταλάβει ο ενήλικος, ο μεσήλικας και ο υπερήλικας: ότι όλοι είμαστε εν δυνάμει ανάπηροι. Αύριο μπορεί να μας χτυπήσει ένα αυτοκίνητο και να μην μπορούμε να μετακινηθούμε με τα πόδια πια, αλλά μόνο με αμαξίδιο, και να έχουμε να αντιμετωπίσουμε έναν άλλον οδηγό που, στην ουσία, ήμασταν εμείς την προηγούμενη μέρα.
Εσύ, πριν το ατύχημα, ήσουν καθόλου ενήμερος γι’ αυτά τα θέματα; Θυμάσαι;
Όχι, δεν ήμουν ενήμερος. Και όπου το άκουγα, γύριζα από την άλλη και έφευγα. Φοβόμουν, πίστευα ότι δε θα μπορούσα να αντιμετωπίσω κάτι τέτοιο, αν μου τύχαινε. Το δυστύχημα το έπαθα σε μια εποχή που δεν οδηγούσα αμάξι πολύ καιρό, αλλά δεν υπήρχαν τότε και πολλές ράμπες για να μετακινηθούν τα άτομα με αναπηρία στον δρόμο. Προφανώς, όταν δεν βλέπεις πολλές ράμπες, τότε δεν σκέφτεσαι και αυτούς τους ανθρώπους…
Δεν μιλάω απαραίτητα για τις ράμπες. Γενικά ήσουν ευαισθητοποιημένος ως προς το θέμα των ατόμων με αναπηρία;
Στο σχολείο μάς μιλούσαν για άλλα πράγματα, για πράγματα του παρελθόντος, για πράγματα “προϊστορικά”, τα οποία δεν ωφελούν πουθενά στην κοινωνία…
Αν είχα τη δυνατότητα, όπως αυτά τα παιδάκια, να μου μιλήσει κι εμένα κάποιος τότε, υπήρχε μία πιθανότητα, έστω και μικρή, να μην είχα πάθει αυτό που έπαθα. Βέβαια, πιθανολογούμε αυτή τη στιγμή…
Γι’ αυτό πηγαίνω στα σχολεία και μιλάω στα παιδιά, γενικά μιλάω σε εκδηλώσεις – για να αποκαταστήσω αυτό το κενό που υπήρχε. Γιατί δεν υπήρχε κάποιος σαν εμένα να έρθει και να μου μιλήσει στο σχολείο, να μου εκθέσει το πρόβλημα ξεκάθαρα. Κάνα βίντεο μας έδειχναν, αλλά με το βίντεο τι συναισθήματα να λάβεις… Αν όμως το έχεις μπροστά σου, απτό, το συγκεκριμένο θέμα, τότε ίσως να το συνειδητοποιήσεις περισσότερο.
Σε τέτοιους ζόρικους καιρούς, το κολύμπι θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ένα είδος ψυχοθεραπείας;
Θα μπορούσε να είναι μια ψυχολογική διέξοδος. Όχι απαραίτητα το κολύμπι σε πισίνα. Βουτώντας στη θάλασσα και ξεκινώντας να κολυμπάς, να απομακρύνεσαι και να σκέφτεσαι, είναι σα να έχεις έναν άνθρωπο δίπλα σου που σε ακούει στωικά και παράλληλα σε βοηθάει. Γιατί, τελικά, τα λες στον εαυτό σου. Και, επειδή πάντα οι απαντήσεις υπάρχουν μέσα μας, τελικά βρίσκεις τη λύση σ’ αυτό που σε απασχολεί.
Όχι, δεν υπάρχει διαφορετικότητα στον Τσαπατάκη, ούτε στον «Παπαδόπουλο». Είναι όλοι το ίδιο.
Άρα, μέσα στη θάλασσα ηρεμείς και βρίσκεις λύσεις…
Ψάχνεις συνειρμούς και νομίζεις ότι μιλάς σε κάποιον. Στην πραγματικότητα, όμως, έχεις έρθει σε μια επαφή με τη λογική σου και παίρνεις τις απαντήσεις από τον ίδιο σου τον εαυτό, ενώ εσύ νομίζεις ότι σου τις δίνει το κολύμπι, το ότι ξέφυγες. Όχι. Απλά συγκεντρώθηκες σε αυτό που ήθελες να λύσεις.
Αν κάποιος θέλει να αθληθεί, γιατί να προτιμήσει το κολύμπι;
Οποιοσδήποτε γιατρός, ειδικά σε περιπτώσεις ορθοπεδικών προβλημάτων, επιβάλλει την άσκηση μέσα σε νερό. Έχει να κάνει με τη βαρύτητα, την άνωση, και αποτελεί το καλύτερο άθλημα ως προς την επούλωση γενικά τραυματισμών ορθοπεδικού χαρακτήρα.
Πισίνα ή θάλασσα;
Εντάξει, δεν το συζητάμε τώρα… Η θάλασσα είναι κλάσεις ανώτερη. Η πισίνα είναι περιορισμένος χώρος. Η θάλασσα δεν έχει περιορισμούς. Αυτό και μόνο αυτό…
Για πες μου, λοιπόν… Τι χρειάζεται να κάνει κάποιος για να γίνει “Τσαπατάκης” στον τρόπο αντιμετώπισης της ζωής;
Όλοι είμαστε Τσαπατάκης, Λυσάνδρου, Παπαδόπουλος, Παπαδάκης…
Εσύ βλέπεις μια διαφορετικότητα σε μένα. Όχι, δεν υπάρχει διαφορετικότητα στον Τσαπατάκη, ούτε στον Παπαδόπουλο. Είναι όλοι το ίδιο. Πρέπει απλά να αγαπάς αυτό που θες! Αν αγαπάς αυτό που θες και αυτό που είσαι, τότε εκεί τελειώνουν όλα, έχεις επιτύχει. Τότε θα έχεις βρει τον στόχο σου, ανεξαρτήτως αποτελέσματος. Γιατί θα προσπαθήσεις. Και όταν προσπαθείς, τότε είσαι δυνατός.
