Η έβδομη μεγαλύτερη πόλη στην Βρετανία και ο δεύτερος δημοφιλέστερος προορισμός μετά το Λονδίνο, δικαιώνει τη συγγραφέα Σαρλότ Μπροντέ που εύστοχα είχε πει: “Το Εδιμβούργο σε σχέση με το Λονδίνο είναι όπως η ποίηση σε σχέση με την πρόζα”.
της Έλενας Κιουρκτσή
Πρωτεύουσα της Σκωτίας από το 1437, είναι χτισμένη όπως η Ρώμη, πάνω σε επτά λόφους, ανάμεσα στους οποίους “έρπει” ο ποταμός Leith.
Το ιστορικό κέντρο της πόλης, χωρισμένο στο παλιό (μεσαιωνικό) και στο νέο (το γεωργιανό, που οικοδομήθηκε μεταξύ 1767 και 1830 λόγω υπερπληθυσμού), διατηρεί αναλλοίωτη την παλιά αίγλη του με περισσότερα από 4.500 κτίρια να έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα, ενώ δικαίως περιλαμβάνεται από το 1995 στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco.
Σε άλλες εποχές το Εδιμβούργο αποτέλεσε το σημαντικότερο κέντρο του Σκωτσέζικου Διαφωτισμού, οπότε απέκτησε το προσωνύμιο “Μοντέρνα Αθήνα”. Όμως, πριν από περίπου 100 χρόνια, είχε το υποτιμητικό παρατσούκλι “Auld Reekie” (παλιό βρομερό) που στιγμάτιζε την πόλη, εξαιτίας του ανθυγιεινού πέπλου από τις αναθυμιάσεις κάρβουνου και άνθρακα που ξερνούσαν οι αναρίθμητες καμινάδες.
Σήμερα, επιβλητικό και πολύπλευρο, ξεπροβάλλει από την πυκνή ομίχλη της τοπικής παράδοσης και ιστορίας με αρχιτεκτονικά μνημεία, πάρκα και κήπους που εναλλάσσονται με λόφους και βράχια και εκλεπτυσμένη σύγχρονη φινέτσα.
Έχοντας βρεθεί τόσες πολλές φορές εκεί, προσωπικά θεωρώ πως αξίζει να το “συναντήσουμε” ακόμα και τις κρύες, υγρές μέρες του χειμώνα. Άλλωστε, η ομίχλη και η καταχνιά προσδίδουν μια διαφορετική, πιο απόκοσμη όψη στην ιδιαίτερη αυτή πόλη.
Από το Κάστρο στο Βασιλικό Μίλι
Το πιο γοητευτικό κομμάτι της σκωτσέζικης μητρόπολης είναι ο παλιός μεσαιωνικός τομέας, που απλώνεται στις παρυφές ενός βράχου, στην κορυφή του οποίου δεσπόζει το μεγαλοπρεπές Κάστρο της πόλης του 12ου αιώνα. Εδώ, εκτός από το Μουσείο National War Museum και το μικρό παρεκκλήσι St. Margaret’s, μπορούμε να επισκεφτούμε το Θησαυροφυλάκιο, όπου φυλάσσονται τα εμβλήματα του σκοτσέζικου θρόνου. Κατηφορίζοντας από το κάστρο, συναντάμε το Βασιλικό Μίλι (Royal Mile), τον δημοφιλέστερο δρόμο/πεζόδρομο του Εδιμβούργου που χωρίζεται στα Castlehill, Lawnmarket, High Street και Canon Gate και όπου συνήθως ντυμένοι ντόπιοι με κιλτ (σκωτσέζικη φούστα) παίζουν γκάιντα. Εδώ -κάντε το εικόνα- ο Sean Connery στα μικράτα του μοίραζε γάλα με το άλογό του στους δρόμους πριν γίνει διάσημος.
Διασχίζοντας τον πεζόδρομο από την αρχή έως το τέλος, υπάρχουν παντού μεσαιωνικές κατοικίες, γραφικά μικρομάγαζα, γοτθικές εκκλησίες (Καθεδρικός ναός St. Giles) και ενδιαφέροντα μουσεία.
Όμως, το πιο αξιόλογο είναι το National Museums Scotland που βρίσκεται στα όρια της Παλιάς Πόλης (έχει δωρεάν είσοδο, όπως όλα τα δημόσια μουσεία της πόλης) και σχεδόν επιβάλλεται να το επισκεφτούμε (www.nms.ac.uk/national-museum-of-scotland/) .
Νότια του Royal Mile εκτείνεται η πλατεία Grassmarket που κάποτε ήταν τόπος εκτελέσεων (15ος αιώνας). Εκεί οι διαβόητοι δολοφόνοι Burke και Hare σκότωναν ανυποψίαστους περαστικούς και πωλούσαν τα πτώματα στην Ιατρική Σχολή της πόλης. Ευτυχώς σήμερα σφύζει από ζωή με προσεγμένα εστιατόρια, καφέ και παμπ.
Περιπλάνηση στη Νέα Πόλη
Ανηφορίζοντας έως την κορυφή του λόφου Carlton Hill -του δεύτερου σημαντικότερου του Εδιμβούργου- το βλέμμα μας θα απολαύσει μια πανοραμική θέα της πόλης έως τη θάλασσα, δικαιώνοντας τον Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον, συγγραφέα του “Dr Jekyll and Mr Hyde”, ο οποίος έγραφε: “Κι όμως δεν είναι σκηνικό θεάτρου, είναι μια πραγματική πόλη”. Στη βορινή πλευρά του λόφου υπάρχει το μνημείο Nelson Monument εις ανάμνηση της νίκης των Άγγλων το 1807 στη ναυμαχία του Tραφάλγκαρ, ενώ στην κορυφή ορθώνεται το National Monument, ένας ημιτελής ναός με 12 κολόνες που επρόκειτο να γίνει πιστό αντίγραφο του Παρθενώνα.
Από τις παρυφές του λόφου ξεκινά η Princess Street, ο κεντρικότερος εμπορικός δρόμος του Εδιμβούργου, όπου βρίσκεται το Scott Monument, ένας μαρμάρινος γοτθικός πυλώνας ύψους 55 μ. αφιερωμένος στο μεγάλο Σκωτσέζο συγγραφέα Sir Walter Scott.
Στα “σύνορα” της Νέας Πόλης, αξίζει μια στάση στο Georgian House, μια εξαιρετικά διατηρημένη κατοικία του 1796, στο Μουσείο Royal Museum of Scotland και στην Εθνική Πινακοθήκη (National Portrait Gallery) .
Περισσότερο Εδιμβούργο σημαίνει:
Christmas Market: Το εορταστικό Εδιμβούργο, όπως κάθε χρόνο, στολίζεται με φώτα και πολύχρωμες μπάλες και μας προσκαλεί στις δυο μεγάλες Χριστουγεννιάτικες υπαίθριες αγορές του:
Την European Christmas Market στην East Princes St. Gardens (19 Νοεμβρίου-7 Ιανουαρίου) και την Scottish Market στη George Street (26 Νοεμβρίου-24 Δεκεμβρίου, η οποία έχει ήδη κλείσει τον κύκλο της για φέτος) από τις 10.00 το πρωί έως τις 22.00 το βράδυ. Μπορούμε να βρούμε χειροποίητα στολίδια, μάλλινα, φουλάρια, κεραμικά, αρωματικά κεριά, παραδοσιακά γλυκίσματα, διεθνείς νοστιμιές (συμπεριλαμβάνεται και το ελληνικό σουβλάκι) .
One O’ Clock Gun: Εδώ και περίπου ενάμιση αιώνα, κάθε μέρα (εκτός Κυριακής) στις 13:00, ένα κανόνι του κάστρου πυροδοτείται και ολόκληρη η πόλη ταράζεται μ’ έναν κανονιοβολισμό. Οπότε ας μην ταραχτούμε άδικα…
The Real Mary King’s Close: Μια εμπειρία για το υπόγειο Εδιμβούργο που συγκλονίζει. Μας ξεναγεί στα 1600, τότε που η πόλη βούλιαζε από υπερπληθυσμό και οι κάτοικοί της βίωναν τριτοκοσμικές συνθήκες καθημερινότητας. Είναι ένα ιστορικό-κοινωνικό τουρ με θεατρικά στοιχεία και πραγματικούς χώρους (κάποιους… στοιχειωμένους σύμφωνα με τους ξεναγούς) και ιστορίες που όποιος ενδιαφέρεται να γνωρίσει την πόλη δεν θα πρέπει να χάσει. Διαρκεί μια ώρα και στο τέλος υπάρχει ενδιαφέρον gift shop. Ανήμερα των Χριστουγέννων θα είναι κλειστό.(2 Warriston’s Cl, High St., τηλ. +44 0131 225 0672, www.realmarykingsclose.com/about-mary-kings-close.aspx)
Το Μουσείο του Ουίσκι (The Scotch Whisky Experience): Μια συναρπαστική εμπειρία μέσα από ένα διαδραστικό τουρ διάρκειας μίας ώρας όπου θα παρακολουθήσουμε όλη τη διαδικασία παραγωγής ουίσκι και στο τέλος μπορούμε να κάνουμε whisky tasting. Το μουσείο φιλοξενεί τη μεγαλύτερη συλλογή διαφορετικών ετικετών ουίσκι παγκοσμίως (3.384), ενώ στον ίδιο χώρο στεγάζεται εστιατόριο, ενώ στο μπαρ του υπάρχουν περισσότερες από 300 φιάλες malt ουίσκι για να δοκιμάσουμε. (354 Castlehill, Royal Mile, www.scotchwhiskyexperience.co.uk/).
Royal Yacht Britannia: Στο κοντινό λιμάνι του Leith μπορούμε να επισκεφθούμε την -τέως βασιλική- θαλαμηγό Britannia, που είναι μόνιμα αγκυροβολημένη από το 1998, να μάθουμε για τη ζωή της βασιλικής οικογένειας εν πλω (αν μας… κόφτει) και να ξεναγηθούμε στους χώρους του διάσημου πλοίου (www.royalyachtbritannia.co.uk).
Διεθνές Φεστιβάλ Εδιμβούργου (Edinburgh International Festival): Παρότι λαμβάνει χώρα κάθε Αύγουστο αξίζει να το έχουμε στα υπόψη μας καθότι αποτελεί το μεγαλύτερο πολιτιστικό γεγονός της πόλης. Διοργανώθηκε για πρώτη φορά το 1947, για να εορταστεί η ειρήνη και η ενότητα στην Ευρώπη μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σταδιακά, η φήμη του ξεπέρασε τα σύνορα και πλέον προσελκύει περίπου 1.000.000 επισκέπτες. Στο Εδιμβούργο πραγματοποιούνται ακόμα άλλα 12 ετήσια φεστιβάλ (www.eif.co.uk/).
Χρήσιμες πληροφορίες
Διαμονή:
Novotel Edinburgh Centre: τηλ. +44 131 656 3500 (http://www.accorhotels.com/gb/hotel-3271-novotel-edinburgh-centre/index.shtml), The Balmoral, τηλ. +44 131 556 2414
(www.roccofortehotels.com/hotels-and-resorts/the-balmoral-hotel/),
Apex City Hotel: τηλ. +44 131 243 3456(www.apexhotels.co.uk)
Για καφέ και σνακ
Black Medicine: Δεν πρόκειται για συνταγή γιατρού ούτε για κουιντέτο τζαζ, όπως θα μπορούσε να υποδηλώνει το όνομά του. Αυτή η αλυσίδα καφετεριών του Εδιμβούργου είναι δημοφιλής, γιατί σερβίρει γευστικότατο καφέ, smoothies φρούτων και εξαιρετικά σάντουιτς και κέικ. Καθότι βρέχει συχνά -αν όχι διαρκώς- στη Σκώτια, είναι το τέλειο μέρος να βρει κανείς καταφύγιο και να στεγνώσει χαλαρά (www.blackmed.co.uk/).
Circus Bistro: Διακοσμημένο σε Ανατολίτικο ύφος, εκτός από γλυκά και καφέ, σερβίρει πρωινό και burgers σε μεσογειακές γεύσεις. Δεν δέχεται κάρτες αλλά μόνο μετρητά.
(8 St. Mary’s Street, facebook.com/circusartsedinburgh)
The Dogs: Η σκυλίσια ζωή με την καλή έννοια. Παρότι η Βρετανική κουζίνα δεν φημίζεται για την νοστιμιά αλλά για τις θερμίδες της, στο συγκεκριμένο μαγαζί, που είναι μια ιδιόμορφη μίξη από παμπ, σχολική καντίνα και ρεστοράν, τα πιάτα είναι προσεγμένα (π.χ. καπνιστή πέστροφα ή στήθος πάπιας και σος ουίσκι με μυρωδικά), συνοδεύονται δε από τοπικές μπύρες. Σήμα κατατεθέν αυτής της “gastropub” φωτογραφίες και αγαλματίδια σκύλων που δίνουν την αίσθηση καλλιτεχνικής έκθεσης (www.thedogsonline.co.uk/).
David Bann: Vegetarian φαγητό για κάθε γούστο σε ένα φιλικό και καλαίσθητο περιβάλλον. Προσεγμένες συνταγές και χαμογελαστό προσωπικό. Πολύ ενδιαφέροντα και τα κρασιά που σερβίρει (www.davidbann.com/index.php).
The Devil’s Advocate: Ο δικηγόρος του διαβόλου, όπως είναι η ονομασία του στα Ελληνικά, είναι κρυμμένος σε στενό του Royal Mile και στεγάζεται σε πολύ παλιό κτίριο, το οποίο ανακαινίστηκε και ο διάκοσμός του είναι βιομηχανικής αισθητικής. Προσφέρει κλασικά Σκωτσέζικα πιάτα αλλά σε πιο μοντέρνες γεύσεις. Πολύ καλά τα haggis (παραδοσιακό λουκάνικο) με τσίλι και η παραδοσιακή ψαρόσουπα (Cullen Skink). Επίσης διαθέτει περισσότερες από 100 μάρκες ουίσκι από όλο τον κόσμο (http://devilsadvocateedinburgh.co.uk/).
Mother India Cafe: Σκωτία -και πολύ περισσότερο Βρετανία- χωρίς Ινδικό ρεστοράν δεν νοείται. Το συγκεκριμένο είναι από τα καλύτερα και η ποικιλία των πιάτων του το καθιστά δημοφιλές σε ντόπιους αλλά και σε τουρίστες. Επειδή είναι πάντα γεμάτο, καλό είναι να κάνετε κράτηση πριν το επισκεφτείτε (3-5 Infirmary Street, τηλ. +44 131 524 9801)
Ghillie Dhu: Εντυπωσιακός ο μεσαιωνικός διάκοσμος σε αυτό το παραδοσιακό Σκωτσέζικο ρεστοράν/παμπ. Εδώ μπορείτε να δοκιμάσετε το περίφημο fish and chips (παναρισμένο ψάρι με πατάτες τηγανητές), πολύ καλές μπύρες και ουίσκι, ενώ τις Παρασκευές και τα Σάββατα ντόπιοι αλλά και επισκέπτες συγκεντρώνονται για να δουν και συνήθως για να χορέψουν Ceilidh (παραδοσιακό χορό) (http://ghillie-dhu.co.uk/).
The Sheep Heid (head) Inn: Πρόκειται για παλιότερη -από το 1360- επιζήσασα παμπ στη Σκωτία. Μέχρι και η Βασίλισσα Μαρία Στιούαρτ την είχε επισκεφτεί. Προσφέρει μπύρες και ουίσκι σε περιβάλλον ατμοσφαιρικό και αναμενόμενα ρουστίκ (www.thesheepheidedinburgh.co.uk/).
Jazz Bar: Μια από τις καλύτερες μουσικές σκηνές του Εδιμβούργου, όπου μπορούμε να απολαύσουμε ζωντανά εκτός από καλή jazz, funk, blues και folk, συντροφιά με παγωμένες σκωτσέζικες μπύρες (www.thejazzbar.co.uk/).
Banshee Labyrinth: Ιδανικό μέρος για μεταμεσονύκτιο στοίχειωμα και κυνήγι φαντασμάτων που τόσο αρέσει στους Σκωτσέζους -έχει επιτύχει να είναι ταυτόχρονα φιλικό και μυστηριώδες. Μένει ανοιχτό έως τις 3.00 το βράδυ (σπάνιο για Σκωτία) και σερβίρει πολύ καλά ποτά και μπύρες σε χαμηλές τιμές. Πρόκειται για έναν πραγματικό λαβύρινθο με πολλούς διαδρόμους, χαμηλά ταβάνια και διαφορετικά επίπεδα όπου π.χ. στο ένα παίζουν rock και metal μπάντες και στο άλλο λαμβάνουν χώρα privé πάρτι. Ευχάριστη έκπληξη το πίσω δωμάτιο όπου προβάλλονται ταινίες δωρεάν μέχρι τα ξημερώματα. Ενδεχομένως η πιο καλτ εμπειρία στο Εδιμβούργο… (www.thebansheelabyrinth.com/).
Αγορές:
Οι πιο εμπορικοί δρόμοι του Εδιμβούργου είναι οι οδοί Princes Street, George Street και Victoria Street. Εκτός από τα τυπικά τουριστικά σουβενίρ, μπορούμε επίσης να αγοράσουμε κλασικά σκωτσέζικα υφάσματα (τουίντ, κασμίρια και πλεκτά), αντίκες, μαρμελάδες, ουίσκι και ντόπια γλυκά, όπως τα παραδοσιακά σκωτσέζικα μπισκότα. Στο Coco Chocolatier θα βρούμε σοκολάτες από βιολογικά υλικά σε υπέροχες συσκευασίες που προσομοιάζουν με μικρά έργα τέχνης και ποικιλίες γεύσεων (http://www.cocochocolate.co.uk/).
