Λίλα Σταμπούλογλου
Οι μαθησιακές διαφορετικότητες θα έπρεπε να καθορίζουν και τον τρόπο διδασκαλίας των σχολικών μαθημάτων. Πόσο, όμως, λαμβάνονται τελικά υπ’ όψιν; Η Μαργαρίτα Μαρούδα και η Βίκυ Δημητρούλα δημιούργησαν ένα Φροντιστήριο Αγγλικών που βασίζεται στη μοναδικότητα του κάθε μαθητή.
Η Μαργαρίτα είναι πτυχιούχος Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, με εξειδίκευση στις ειδικές μαθησιακές δυσκολίες και τις πολυαισθητηριακές μεθόδους διδασκαλίας, και επιμόρφωση την καλλιέργεια δεξιοτήτων ζωής σε παιδιά και εφήβους. Η Βίκυ πτυχιούχος Αγγλικής Φιλολογίας, με εξειδίκευση στην ένταξη και τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, και επιμόρφωση στη θεωρία και εφαρμογή της θετικής ψυχολογίας.
Έχοντας δουλέψει αρκετά χρόνια με μαθητές με μαθησιακές διαφορετικότητες, αντιλήφθηκαν ότι ο τρόπος με τον οποίο διδάσκονται τα Αγγλικά, δεν καλύπτει τις ανάγκες τους: «Βλέπαμε πολλά παιδιά να έχουν ματαιωθεί πολύ και να νιώθουν ότι δεν τα καταφέρνουν ή ότι δεν θα μάθουν ποτέ. Ακούγαμε πολλούς γονείς να μας λένε “δεν του αρέσουν καθόλου τα Αγγλικά” ή “δεν μπορεί”. Όμως γνωρίζαμε, επίσης, ότι αυτό που χρειάζεται είναι ένας διαφορετικός τρόπος διδασκαλίας, μια πιο εξειδικευμένη προσέγγιση που έχει αποτέλεσμα».
Έτσι, δημιουργήθηκε το HoPe School στα Μελίσσια Αττικής, ένα θετικό σχολείο που ειδικεύεται στη διαφοροποιημένη διδασκαλία της Αγγλικής Γλώσσας σε μαθητές με δυσλεξία και μαθησιακές διαφορετικότητες.
Για τη Μαργαρίτα Μαρούδα και τη Βίκυ Δημητρούλα, η δυσλεξία δεν είναι πρόβλημα, αλλά ένας διαφορετικός τρόπος σκέψης. Γι’ αυτό τα προγράμματα σπουδών του φροντιστηρίου τους έχουν σχεδιαστεί με γνώμονα τη διαφοροποιημένη και βιωματική μάθηση, ώστε να είναι προσαρμοσμένα στον βαθμό ετοιμότητας και τον ρυθμό του μαθητή. Μια τέτοιου είδους εξειδικευμένη και πολυαισθητηριακή προσέγγιση είναι πλέον και επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι είναι απαραίτητη για να χτίσει ο μαθητής με δυσλεξία γλωσσικές δεξιότητες.
Για τις δύο καθηγήτριες, «θετικό σχολείο» είναι αυτό που εστιάζει στα δυνατά σημεία των μαθητών. Τους μαθαίνει να τα αναγνωρίζουν, να τα εκτιμούν και, έτσι, χτίζουν την αυτογνωσία και την αυτοπεποίθηση τους στο εκπαιδευτικό πλαίσιο. Επίσης, φροντίζει να προσφέρει ευκαιρίες επιτυχίας, να θέτει εφικτούς στόχους και να αναγνωρίζει την πρόοδο και την προσπάθεια τους: «Είναι πολύ σημαντικό για εμάς να προσεγγίζουμε το κάθε παιδί λαμβάνοντας υπόψη και τις συναισθηματικές του ανάγκες. Μην ξεχνάμε ότι έχουμε να κάνουμε με παιδιά που μπορεί να έχουν απογοητευτεί και η πίεση είναι πιο έντονη», αναφέρουν η Μαργαρίτα και η Βίκυ.
Μία από τις καινοτομίες του φροντιστηρίου είναι το πρόγραμμα “Start with HoPE”, το οποίο βασίζεται σε πρωτότυπο υλικό και εστιάζει στη βήμα-προς-βήμα συστηματική φωνολολογική προσέγγιση της γλώσσας, ενδυναμώνοντας τις δεξιότητες γραφής και ανάγνωσης, οι οποίες μπορεί να θεωρούνται απλές για μια μεγάλη μερίδα μαθητών, αλλά δυσκολεύουν ιδιαίτερα τους μαθητές με δυσλεξία.
Αλήθεια, έχουμε μάθει στην Ελλάδα να αγκαλιάζουμε τους μαθητές όλων των μαθησιακών προφίλ;
Η Μαργαρίτα Μαρούδα απαντά ότι το εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα είναι μίας ταχύτητας: «Ειδικά από το γυμνάσιο και μετά, ο στόχος είναι ένας: οι μαθητές να φτάσουν στις πανελλαδικές εξετάσεις. Αυτό επιτυγχάνεται συνήθως με έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο, μέσα από την αποστήθιση και το κυνήγι του βαθμού. Σε αυτό το πλαίσιο θυσιάζονται πολλά. Κάποια από αυτά είναι η προσπάθεια και ο χρόνος που πρέπει να αφιερώσουμε ως εκπαιδευτικοί για να ενσωματώσουμε τον κάθε μαθητή στο μάθημα μας, και όχι να περιμένουμε να προσαρμοστεί εκείνος σε αυτό. Παρόλα αυτά, πιστεύω πως υπάρχει περισσότερη ενημέρωση, αλλά και διάθεση να αγκαλιάσουμε όλους τους μαθητές, τουλάχιστον στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, όπου δεν υπάρχει τόση πίεση ακόμα, και ο δάσκαλος είναι πιο ελεύθερος να “ξεφύγει” από τα τυπικά».
Η Βίκυ Δημητρούλα προσθέτει: «Στις μέρες μας ίσως υπάρχει περισσότερη ενημέρωση σχετικά με τα διαφορετικά προφίλ των μαθητών και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σε μαθησιακό επίπεδο, ωστόσο αισθάνομαι πως χρειάζεται περισσότερη ευαισθητοποίηση. Μπορεί πλέον να έχουμε περισσότερη γνώση και να αποδεχόμαστε πιο εύκολα το γεγονός ότι υπάρχουν παιδιά που μπορεί να μαθαίνουν διαφορετικά ή να αντιμετωπίζουν κάποια μαθησιακή δυσκολία, αλλά θεωρώ πως έχουμε ακόμη δρόμο, ώστε να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο μάθησης που θα μπορεί να ανταποκριθεί ουσιαστικά στις ανάγκες των παιδιών αυτών».
Τις ρωτάω τι αλλαγές θα έκαναν, αν μπορούσαν να επέμβουν στον τρόπο με τον οποίο διδάσκονται τα Αγγλικά στο ελληνικό σχολείο. Η Μαργαρίτα Μαρούδα θα έκανε το μάθημα πιο διαδραστικό, ώστε να γίνει πιο ελκυστικό: «…τραγούδι, κίνηση, παιχνίδι, role plays και projects. Ειδικά στις τάξεις του δημοτικού, αλλά και στο γυμνάσιο, θα είναι καλό να το εκμεταλλευτεί περισσότερο ο εκπαιδευτικός. Επειδή και στα Αγγλικά μπαίνει ο στόχος του πτυχίου σχετικά νωρίς πλέον, και πάλι βλέπουμε να θυσιάζονται τα υπόλοιπα και να μένουμε στα πιο τεχνικά που θα μας εξασφαλίσουν την επιτυχία».
Η Βίκυ Δημητρούλα σημειώνει ότι χρειάζεται μια γενικότερη αναδιάρθρωση στο πλαίσιο διδασκαλίας της Αγγλικής Γλώσσας στο ελληνικό σχολείο: «Είναι απαραίτητο οι δάσκαλοι να έχουν περισσότερα και πιο ποιοτικά εργαλεία στα χέρια τους, ώστε να εστιάζουν στο να βοηθήσουν τους μαθητές να χειρίζονται ουσιαστικά και σωστά την Αγγλική Γλώσσα, χωρίς το άγχος κατάκτησης κάποιου πιστοποιητικού γλωσσομάθειας. Τα οφέλη θα ήταν πολλαπλά για όλους: μεγαλύτερο κίνητρο για μαθητές αλλά και καθηγητές, συμπερίληψη για εκείνους που δεν είναι τα Αγγλικά το δυνατό τους σημείο, περισσότερη αυτοπεποίθηση και αίσθηση επιτυχίας των μαθητών αφού θα μπορούν να την χρησιμοποιούν τα Αγγλικά με άνεση, αλλά και ένα πιο εκσυγχρονισμένο σύστημα εκπαίδευσης της Αγγλικής Γλώσσας που θα πλησιάζει στα πρότυπα του εξωτερικού».
Ο φόβος που έχουμε ως λαός για την αποτυχία, μυεί τα παιδιά μας σε μια βασανιστική προσδοκία τελειότητας;
Η Μαργαρίτα απαντά ότι το βαθμοθηρικό εκπαιδευτικό σύστημα αυτόματα βάζει τα παιδιά σε μία διαδικασία σύγκρισης και επιτυχίας ή αποτυχίας από πολύ νωρίς: «Θα δανειστώ τα λόγια του Αϊνστάιν. Αν κρίνεις ένα ψάρι από την ικανότητα του να σκαρφαλώνει σε ένα δέντρο, θα πιστεύει σε όλη του τη ζωή ότι είναι ανίκανο. Κάπως έτσι κρίνουμε πολλές φορές τις σχολικές δυνατότητες των παιδιών μας, σε ένα εκπαιδευτικό πλαίσιο στενό, που αξιολογεί πολύ συγκεκριμένες δεξιότητες και έχει στενά όρια. Εστιάζουμε πολύ λιγότερο στην προσπάθεια και στην εξέλιξη ενός παιδιού, επιβραβεύουμε περισσότερο το αποτέλεσμα. Αυτό, βέβαια, δεν αφορά μόνο το σχολείο και τους εκπαιδευτικούς, αλλά και εμάς ως γονείς και το τι προσδοκούμε από τα παιδιά μας».
Η Βίκυ θεωρεί ότι, ήδη από τη σχολική μας ζωή, καλλιεργείται η αίσθηση πως η επιτυχημένη πορεία στο σχολείο είναι και εχέγγυο για μια μετέπειτα επιτυχημένη πορεία: «Η πίεση που υφίστανται μαθητές και γονείς σε καθημερινή βάση, ιδιαίτερα όσοι αντιμετωπίζουν μαθησιακές προκλήσεις, όπως καταλαβαίνετε, είναι μεγάλη. Ας μην ξεχνάμε ότι το λάθος είναι φυσιολογικό και αναμενόμενο στη μαθησιακή διαδικασία, και θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ευκαιρία για ανασκόπηση, βελτίωση και επαναπροσδιορισμό των στόχων για μαθητές και δασκάλους».
Συμπληρωματικά με τα Αγγλικά, στο HoPe School έχουν και προγράμματα για παιδιά και εφήβους που εστιάζουν περισσότερο στην καλλιέργεια δεξιοτήτων, όπως η ομαδικότητα και η συνεργασία, και στο πώς να θέτουν στόχους: «Εκεί ξεφεύγουμε από το καθαρά γνωστικό κομμάτι της γλώσσας, και στόχος είναι να χτίσουμε δεξιότητες που θα συντροφεύουν τα παιδιά στο μέλλον», εξηγούν. Παράλληλα, κάνουν και σεμινάρια σε συναδέλφους καθηγητές, όπου δίνουν πρακτικές κατευθύνσεις για το πώς μπορούν να βοηθήσουν τους μαθητές με μαθησιακές διαφορετικότητες.
Μπορείτε να ενημερωθείτε για τα προγράμματα του HoPe School στο www.hopeschool.gr
