Από την ημέρα που μια γυναίκα γίνεται μαμά, ο κόσμος της δεν αφορά πλέον μόνο εκείνη· αφορά εκείνη και το μωρό της. Αμέτρητες φορές θα νιώσει χαρά και ευτυχία, και άλλες τόσες θα μείνει ξάγρυπνη με τα δοντάκια του, θα ταλαιπωρηθεί στο μεσημεριανό φαγητό του, θα γίνει λούτσα στο βραδινό του μπάνιο. Πώς, όμως, τα παιδιά το ανταποδίδουν στη μανούλα;
της Βίκυς Κόρδα
Ας πάρουμε μια γεύση…
Έχει προκύψει η ανάγκη να “τρέξουμε” για κάποια επείγουσα δουλειά εκτός σπιτιού και αναθέτουμε την επίβλεψη των παιδιών σε όποιον έχει χρόνο, διάθεση και αντοχές να βοηθήσει. Τακτοποιούμε το φλέγον ζήτημα όπως-όπως, επιστρέφουμε χωρίς αναπνοή από το λαχάνιασμα και, μόλις καταφέρουμε να αρθρώσουμε λόγο, ρωτάμε τον “ήρωα”-βοηθό αν ήταν ήσυχα τα βασανάκια μας. Για να πάρουμε την εξής υπέροχη –και αναπάντεχη– απάντηση: “Ήταν τα καλύτερα και πιο συνεργάσιμα παιδιά του κόσμου! Μέχρι που σε είδαν…”. Μαχαιριά στην καρδιά;
Το φαινόμενο, με το που εμφανίζεται η μανούλα, τα βασανάκια να αλλάζουν συμπεριφορά προς το χειρότερο είναι συχνό, κυρίως σε παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας (φήμες λένε ότι κάτι ανάλογο παρατηρείται και αργότερα, αλλά τότε το λέμε απλώς “εφηβεία”…). Μόλις δουν τη μαμά, βγάζουν τον καταχωνιασμένο έξτρα-πρωτόγονο εαυτό τους. Άρνηση, γκρίνια και απαιτήσεις: “Μαμααά, δεν θέλω να διαβααααάσω”, “Έλα να παίξουμε!”, “Δεν θέλω να πάω για ύπνο τωωώρα”, “Μαμααά, κοίτα τι ωραία που κρεμιέμαι από το φωτιστικό!” και άλλα τόσα ωραία, non-stop, τσιριχτά αιτήματα ακούγονται στο background.
Γιατί, άραγε, συμβαίνει αυτό;
Επαναστάτες με αιτία
Κάνοντας μια μικρή έρευνα στο Διαδίκτυο, φαίνεται ότι οι μικροί μας “επαναστάτες” είναι τελικά “επαναστάτες με αιτία”. Οι ειδικοί αποδίδουν την αλλοπρόσαλλη αυτή συμπεριφορά των παιδιών κυρίως σε τρεις βασικές αιτίες:
1. Στην κούραση από τη συμμόρφωση στους κανόνες.
2. Στην απουσία της μητέρας. Αλλά κυρίως…
3.…στην ασφάλεια που νιώθουν όταν η μαμά βρίσκεται τριγύρω.
Και δεν είναι να απορεί κανείς. Στην εποχή μας, από την ώρα που ξυπνούν, τα παιδιά τηρούν κανόνες και “σφιχτά” χρονοδιαγράμματα, με ελάχιστο χρόνο χαλάρωσης, εκτόνωσης και παιχνιδιού. Και σαν να μην ήταν αυτό αρκετά επιβαρυντικό, η παρουσία των μαμάδων στην καθημερινότητα των παιδιών είναι εξαιρετικά περιορισμένη, ιδίως εάν εκείνες εργάζονται.
Επιπλέον, θεωρείται αυτονόητο ότι, κοντά στη μαμά, τα παιδιά νιώθουν την ασφάλεια να γκρινιάξουν, να κλαψουρίσουν, να αφήσουν να έρθει στην επιφάνεια ο ζωηρός εαυτός τους, να εκτελέσουν όποια “ταρζανιά” τους υπαγορεύει η αστείρευτη φαντασία τους…
(Δεν είναι, άλλωστε, φοβερό ότι ακόμη και εμείς, τα “μεγάλα παιδιά”, νιώθουμε άνετα να δείξουμε τον πραγματικό μας εαυτό −με τα ελαττώματά του, την κούραση, την γκρίνια του και άλλα τόσα− μόνο στη μαμά μας, που ξέρουμε ότι πάντοτε θα μας αγαπάει ό,τι κι αν ακούσει;)
Δεν θέλει κόπο, θέλει τρόπο
Προκειμένου να μπορέσουμε, αφ’ ενός, να μετριάσουμε την ανάρμοστη συμπεριφορά των παιδιών μας και, αφ’ έτερου, να “αναμετρηθούμε” με την αιτία του κακού αποτελεσματικά, οι ειδικοί προτείνουν τις εξής κατευθυντήριες γραμμές:
• Επιβράβευση θετικής συμπεριφοράς: Ενθαρρύνουμε την καλή συμπεριφορά με κάθε ευκαιρία. Επικροτούμε καθετί σωστό με τον απαραίτητο ενθουσιασμό. Τους αναθέτουμε μικρά και βατά καθήκοντα. Αν χρειαστεί, επαναλαμβάνουμε. Και επιβραβεύουμε όταν, επιτέλους, ο σκοπός επιτευχθεί!
• Αδιαφορία στην αρνητική συμπεριφορά: Αγνοούμε την άσχημη συμπεριφορά τους, επιλέγοντας να απασχοληθούμε με κάτι άλλο. Και δίνουμε σημασία μόνο όταν η αρνητική συμπεριφορά “ξεθυμάνει”. Με άλλα λόγια, εδώ θα πρέπει να παραμείνουμε ψύχραιμοι σε οποιαδήποτε μορφή ανάρμοστης συμπεριφοράς εμφανίσει το καλό μας βασανάκι.
Βεβαίως, το χιούμορ θα μπορούσε κάλλιστα να λειτουργήσει υποστηρικτικά, όπως και οι τεχνικές αντιπερισπασμού: “Ας μετρήσω ως το 10” (στην ανάγκη και ως το 110), “Ας σκεφτώ κάτι άλλο για να ξεχαστώ και να μην αντιδράσω με τρόπο που δεν πρέπει” κ.λπ.
Εύλογα, ωστόσο, δεν αδιαφορούμε σε ανάρμοστες συμπεριφορές οι οποίες θα ήταν δυνητικά επικίνδυνες για τη σωματική τους ακεραιότητα…
• Σωστή επικοινωνία και κανόνες από κοινού: Ακούμε τι έχουν να μας πουν και τους μιλάμε ήρεμα, κατανοητά αλλά και “κοφτά”. Με ήπιο τόνο και απλά λόγια, εξηγούμε τι είναι αποδεκτό και τι όχι, με βάση τις αξίες και τους κανόνες συμπεριφοράς στην οικογένειά μας. Και αν έχουμε συνεργαστεί μαζί τους για να διαμορφώσουμε τη λίστα με τους κανόνες συμπεριφοράς, ακόμη καλύτερα.
Σαφέστατα, οι οικογενειακοί κανόνες πρέπει να τηρούνται ευλαβικά και από εμάς. Ω, ναι! Οι “μεγάλοι” δεν πρέπει να έχουμε προνόμια. Και, εξάλλου, το παράδειγμά μας είναι χίλιες φορές πιο δυνατό από τα λόγια μας.
Last but not least: Μήπως, τελικά, το ξέσπασμα ενός παιδιού με το που εμφανίζεται η μανούλα, είναι απλώς ένας άγαρμπος τρόπος για να εκφράσει τις ανάγκες του; Τις ανάγκες του για χρόνο, προσοχή, φροντίδα, χάδια και ό,τι άλλο συνεπάγεται η μητρική αγάπη; Αγαπήστε, λοιπόν, γιατί χανόμαστε!
