Μαρία Λυσάνδρου
Δεν το είχα σκεφτεί ποτέ: Πόσες «πρώτες φορές» στη ζωή µου έχω καθυστερήσει. Κρίσιµες «πρώτες φορές», που µπορεί να µε απελευθέρωναν από συµπεριφορές στις οποίες έχω εγκλωβιστεί: του «καλού παιδιού» που δεν λέει «όχι» στους άλλους, ακόµα κι αν καταπιέζεται· του ανθρώπου που προτιµά την ασφάλειά του από το να ρισκάρει, ακόµα κι όταν κάτι αξίζει τον κόπο· του χαρακτήρα που έχει τα πάντα σε «κουτάκια», γιατί δυσκολεύεται να διαχειριστεί το «έξω απ’ τις γραµµές»…
Ο Λάµπρος Κωνσταντέας χαρακτηρίζει τον «Νικόλα», τον ρόλο που υποδύεται στο “Grand Hotel”, ως «µια σειρά από πρώτες φορές που άργησαν να έρθουν», ωριµάζοντας σταδιακά µέσα από συνεχείς υπερβάσεις του εαυτού του. Αυτό ακριβώς είναι που τον καθιστά και τον χαρακτήρα µε το µεγαλύτερο πεδίο εξέλιξης, λέει ο Λάµπρος. Κι αυτό ακριβώς είναι το ζήτηµα εδώ:
Η υπέρβαση του εαυτού µας είναι, τελικά, το βασικό ζητούµενο για να πάµε ένα βήµα παραπέρα;
Μεγάλη κουβέντα τώρα αυτό – και σίγουρα δεν είµαι η αρµόδια να το τεκµηριώσω ως γενικό αξίωµα. Είµαι αρµόδια να το εξετάσω µόνο σε σχέση µε µένα. Κι αυτό διότι, για κάποιους, το σπάσιµο των όποιων ορίων τους µπορεί να είναι καταστροφικό. Μπορεί να τους αποδιοργανώσει σε τέτοιο βαθµό, που να τους πάει πολλά βήµατα πίσω, στενεύοντας ακόµη περισσότερο τα πρότερα όριά τους. ∆εν είναι όλα για όλους.
Επιπλέον, οι «πρώτες φορές» δεν σηµαίνουν απαραίτητα ρίσκο. Μπορεί να σηµαίνουν ακριβώς το αντίθετο: µπορεί να είναι η απόφαση να σταµατήσεις, επιτέλους, να είσαι παρορµητικός· η απόφαση να εξετάζεις καλύτερα τις επιλογές σου· να λες και κανένα «ναι» πού και πού, και να µην αντιδράς σε όλα χάριν της αντίδρασης και µόνο. Το να µπουν κάποια όρια εκεί που δεν υπάρχουν καθόλου, µπορεί να αποτελεί ένα εξίσου σηµαντικό βήµα εξέλιξης. Το να «ρίξεις ταχύτητα» µπορεί να είναι µια σηµαντική υπέρβαση που επίσης ανοίγει δρόµους.
Με λίγα λόγια, οι «πρώτες φορές» αποδεικνύονται ευεργετικές ούσες εξατοµικευµένες. Χαλάει αυτό τη µαγεία του «θέσφατου»; Λίγο ναι, τη χαλάει. Μπορεί, όµως, στην ουσία του να είναι πιο «µαγικό».
Υπάρχει χρονικό όριο στο να τολµήσεις µια «πρώτη φορά»; «Έχω µεγαλώσει πια για κάποια πράγµατα, δύσκολα θ’ αλλάξουν τα δεδοµένα µου», λέω στον Λάµπρο ενώ συζητάµε εκτός συνέντευξης. «Μην το ξαναπείς ποτέ αυτό. Όλα µπορείς να τα αλλάξεις αν το θελήσεις, όποτε το θελήσεις», µου λέει. Το εννοεί. Ίσως το λέει για να τ’ ακούει κι ο ίδιος.
Το σκέφτοµαι φεύγοντας. Πράγµατι, ίσως να µην είναι ποτέ αργά για αλλαγές – ακόµα κι αν αυτές ξεβολεύουν και εµάς, και τους άλλους που µας έχουν συνηθίσει αλλιώς. Και µην τις ντύσουµε µε το κοστούµι της «αυτοβελτίωσης», περιοριστικό είναι κι αυτό. Ας το δούµε ως προσωπικό πείραµα:
Να πούµε το πρώτο µας «όχι», κι ας έχουµε πει 100 «ναι» πιο πριν σε παρόµοιες περιπτώσεις. Να γίνουµε πιο διεκδικητικοί µε πράγµατα/συµπεριφορές που µας αξίζουν, για τα οποία δεν παλέψαµε ποτέ µέχρι τώρα. Να αναδείξουµε όσα έχουµε καταφέρει, αντί να αυτο-σαµποταριζόµαστε απέναντι στους άλλους από ανασφάλεια. Να κάνουµε εµείς µια φορά το πρώτο βήµα, αντί να περιµένουµε πάντα τους άλλους να το κάνουν. Κι ας «φάµε τα µούτρα µας», πάλι κέρδος θα ‘ναι.
Τα κάνω εγώ όλα αυτά που λέω; Όχι. Μπορώ να τα αλλάξω; Δεν ξέρω. Η παραδοχή, όµως, είναι ένα κάποιο βήµα.
Ας είναι αυτή η δική µου –νηπιακή, έστω– «πρώτη φορά».
