Η Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος θεσπίστηκε το 1998 από την «Παγκόσμια Πρωτοβουλία για το Άσθμα» (GINA), με τη σύμφωνη γνώμη της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, προκειμένου να ενημερώσει την Κοινή Γνώμη για την ευρέως διαδεδομένη ασθένεια του αναπνευστικού συστήματος. Έκτοτε, διεξάγεται κάθε χρόνο την πρώτη Τρίτη του Μαΐου – εφέτος στις 2 Μαΐου.
Το άσθμα αποτελεί μία χρόνια πνευμονολογική πάθηση που προσβάλλει τους πνεύμονες και ταλαιπωρεί εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. 235.000 – 300.000 άτομα προσβάλλονται από άσθμα σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ περίπου 250.000 άτομα χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο εξαιτίας της νόσου. Οι τιμές διαφέρουν μεταξύ των χωρών, με ποσοστά επιπολασμού της νόσου από 1 έως 8%. Το άσθμα απαντάται πιο συχνά σε αναπτυγμένες, παρά σε αναπτυσσόμενες χώρες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία για τη χώρα μας, η νόσος προσβάλλει περίπου το 5% των παιδιών και το 2,5% των ενηλίκων.
Το άσθμα μπορεί να είναι είτε βρογχικό, είτε αλλεργικό:
- Το βρογχικό άσθμα είναι χρόνια νόσος των πνευμόνων, που χαρακτηρίζεται από μόνιμη φλεγμονή των αεραγωγών και εκδηλώνεται κυρίως με ξηρό βήχα, συχνότερα το πρωί ή μετά από έντονη σωματική άσκηση. Εκτός από τον βήχα, μπορεί να εκδηλωθεί και με άλλα συμπτώματα, όπως δύσπνοια, συριγμό (σφύριγμα) ή «βράσιμο» στο στήθος, καθώς και αδυναμία ύπνου το βράδυ λόγω δύσπνοιας ή βήχα.
- Το αλλεργικό άσθμα οφείλεται σε κάποιο αλλεργιογόνο, όπως για παράδειγμα τα ακάρεα οικιακής σκόνης, η γύρη, οι μύκητες και τα επιθήλια κατοικίδιων.
Ποιοι παράγοντες ευνοούν την εμφάνιση άσθματος;
Οι κλιματικές διαφορές, οι συνθήκες διαβίωσης, το βιοτικό επίπεδο, η βιομηχανική ανάπτυξη, αλλά και οι καθημερινές συνήθειες, όπως το κάπνισμα, διαφοροποιούν το ποσοστό των ασθενών από χώρα σε χώρα.
Οι αιτιολογίες της πάθησης, λοιπόν, μπορεί είναι γονιδιακές, ενώ στην εμφάνισή του μπορεί να παίξουν ρόλο η παχυσαρκία, το φύλο, ενδεχόμενη λοίμωξη του αναπνευστικού, η κόπωση, το κάπνισμα, η λήψη φαρμακευτικής αγωγής, οι αλλεργιογόνες τροφές, αλλά και ψυχικοί παράγοντες.
Επιδείνωση του άσθματος συνήθως έχουμε όταν:
- Υπάρχει παρουσία διαφόρων παραγόντων, όπως το τσιγάρο, οι οσμές από χημικά και απορρυπαντικά, η έντονη ζέστη, το κρύο, η υγρασία και οι απότομες μεταβολές τους, καθώς και σε αρκετές περιπτώσεις η σωματική άσκηση.
- Ένα ή περισσότερα αλλεργιογόνα επιδρούν στο σώμα, κατά τη διάρκεια συγκεκριμένων περιόδων μέσα στον χρόνο.
- Υπάρχει έξαρση ιογενών λοιμώξεων, κυρίως το φθινόπωρο και τον χειμώνα.
Διάγνωση
Η διάγνωση βασίζεται στο ιστορικό και την κλινική εικόνα του ασθενούς, και επιβεβαιώνεται με κλινικές εξετάσεις και τεστ πνευμονικής λειτουργίας.
Η μέτρηση της αναπνευστικής λειτουργίας είναι χρήσιμη τόσο για τη διάγνωση, όσο και για την παρακολούθηση της πορείας και τον έλεγχο της νόσου. Οι απλές εξετάσεις ελέγχου του αναπνευστικού και της αναπνοής είναι η σπιρομέτρηση, η ροομέτρηση και η οξυμετρία.
Πώς μπορεί να βοηθήσει η αναπνευστική φυσικοθεραπεία;
Η αναπνευστική φυσικοθεραπεία συμβάλλει στη μείωση των αναπνοών και, άρα, στην αντιμετώπιση της ταχύπνοιας. Ακόμα, βοηθά στην ελάττωση των αναπνεόμενων όγκων και στη χαλάρωση του ασθενούς μέσω της ρινικής και διαφραγματικής αναπνοής.
Οι αναπνευστικές ασκήσεις που προτείνει ένας φυσικοθεραπευτής περιλαμβάνουν:
- Διαφραγματική αναπνοή: Οι ασθενείς εκπαιδεύονται να επιτελούν τις δραστηριότητές τους, χωρίς να αυξάνουν το έργο της αναπνοής τους.
- Εκπαίδευση και ενδυνάμωση αναπνευστικών μυών: γίνεται προσπάθεια να αυξηθεί η δύναμη και η αντοχή των εισπνευστικών μυών.
- Τεχνικές βρογχικής παροχέτευσης εκκρίσεων: ο ασθενής μαθαίνει τρόπους να αποβάλλει τις βρογχικές εκκρίσεις μέσω καθοδηγούμενου βήχα, μέσω κατάλληλης τοποθέτησης του σώματος, με δονήσεις του θωρακικού τοιχώματος, συμβάλλοντας στην αποτελεσματική απόχρεμψη του ασθενή κατά τη διάρκεια των λοιμώξεων.
- Τεχνικές παρατεταμένης εκπνοής.
- Θεραπευτικές ασκήσεις που αυξάνουν την ελαστικότητα του θωρακικού τοιχώματος.