Το καλοκαίρι είναι κυρίως η εποχή της θάλασσας, και το κολύμπι, οι δραστηριότητες και τα αθλήματα μέσα στο νερό έχουν την τιμητική τους. Βέβαια, όπως σε όλες τις περιπτώσεις, ελλοχεύουν κίνδυνοι τραυματισμών, μικρών ή μεγάλων, γι’ αυτό και οι ειδικοί συνιστούν προσοχή.
“Η πρόληψη, ως όρος, δεν σημαίνει υπέρμετρη προφύλαξη ή φοβία, αλλά σύνεση στους πραγματικούς κινδύνους που, δυστυχώς, η στατιστική τους επιβεβαιώνει”, λέει χαρακτηριστικά ο Δρ. Γιώργος Γουδέβενος, φυσιοθεραπευτής – οστεοθεραπευτής.
Τα συνηθέστερα αθλήματα της εποχής, στην Ελλάδα, χωρίζονται σε δύο κατηγορίες:
• Η πρώτη είναι αθλήματα χαμηλού κινδύνου και με μικρό ποσοστό κακώσεων, καθότι είναι κοντά στην ακτή και δεν καταπονούν ιδιαίτερα το σώμα. Τέτοια είναι η κολύμβηση, το ποδήλατο θαλάσσης, το κανό και τα παιχνίδια παραλίας (βόλεϊ, ρακέτες).
• Η δεύτερη κατηγορία, είναι τα αθλήματα μέσης και ανοικτής θαλάσσης, όπως σκι θαλάσσης, ιστιοσανίδα (windsurfing), wake board και κωπηλασία.
“Σύμφωνα με αναφορές από το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Κακώσεων των ΗΠΑ, σχεδόν όλα τα ατυχήματα, ακόμη και τα τραγικότερα αυτών, μπορούν να αποφευχθούν εάν δοθεί έμφαση στα μέτρα ασφαλείας και προφύλαξης. Αυτό ισχύει ακόμη και για αθλήματα που διαρκούν λίγο, τα οποία συχνά υποτιμώνται ως αθώα και αβλαβή”, εξηγεί ο κ. Γουδέβενος.
Στο κολύμπι παρατηρούνται τραυματισμοί στον ώμο, κατά την εκτέλεση του ελεύθερου και της πεταλούδας, από τις επαναλαμβανόμενες κινήσεις των τεχνικών αυτών. Επίσης, παρατηρούνται έντονα τραυματισμοί και στο γόνατο, σε όλα τα στιλ κολύμβησης, ακόμα και στους αθλητές ολυμπιακής κατηγορίας. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχει πιθανότητα εμφάνισης κάποιας ενόχλησης κατά την εκτέλεση της τεχνικής του προσθίου, λόγω της πλάγιας κλίσης του γονάτου.
Κίνδυνοι τραυματισμών σε ποσοστά:
– 86% έσω πλάγιος σύνδεσμος στο πρόσθιο
– 65% τραυματισμοί του ώμου
– 40 κακώσεις ώμου, ανά 10.000 ώρες προπόνησης για τους άνδρες
– 38 κακώσεις ώμου, ανά 10.000 ώρες προπόνησης για τις γυναίκες
– 34% πόνος στην επιγονατίδα
Στο κανό οι πιο κοινοί τραυματισμοί παρατηρούνται συνήθως στο άνω άκρο (ώμο, αγκώνα, αντιβράχιο και καρπό). Συνήθεις είναι τενοντίτιδες και ρήξεις συνδέσμων (κυρίως στον καρπό). Επίσης, εξαρθρήματα, κυρίως το πρόσθιο εξάρθρημα ώμου, εμφανίζονται σε έντονους και επαναλαμβανόμενους ελιγμούς. Χρόνιοι μυϊκοί πόνοι εμφανίζονται ακόμη και στην πλάτη, οι οποίοι μπορούν να περιορίσουν τη δραστηριότητα για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Κίνδυνοι τραυματισμών σε ποσοστά:
– 32% ρήξεις συνδέσμων και διαστρέμματα
– 20% τενοντίτιδες
– 14% χρόνιοι μυϊκοί πόνοι
– 9% απλοί μώλωπες
– 8% μολύνσεις
– 3% εξαρθρήματα
– 2% εκδορές
Στην ιστιοπλοΐα και ιστιοσανίδα (windsurf) παρατηρούνται τραυματισμοί στο κεφάλι (από τις αλλαγές θέσης του σκάφους), κακώσεις στους κοιλιακούς μυς, στους τετρακέφαλους και στους ισχιοκνημιαίους μυς κατά την εξισορρόπηση του σκάφους, από τη δύναμη του αέρα, καθώς και κατάγματα και εξαρθρήματα, τόσο στο άνω, όσο και στο κάτω άκρο.
Κίνδυνοι τραυματισμών σε ποσοστά:
– 25% κατάγματα
– 16% ρήξεις τενόντων ή χόνδρων
– 14% διασείσεις
– 8% εξαρθρώσεις
Στην κωπηλασία έντονα είναι τα συμπτώματα εμφάνισης οσφυαλγίας, έστω και μία φορά, με ποσοστό 82% στους επαγγελματίες αθλητές. Στον γενικό πληθυσμό, το ποσοστό είναι 30% για τις γυναίκες και 20% για τους άνδρες.
Στο θαλάσσιο σκι κύρια συμπτώματα είναι η εμφάνιση οσφυαλγίας (λόγω των επαναλαμβανόμενων δονήσεων και της θέσης τους σώματος), οι έντονοι τραυματισμοί στο γόνατο (λόγω της συνεχούς αναπροσαρμογής της θέσης, κατά τη διαδικασία των ελιγμών) και το σύνδρομο θωρακικής εξόδου, από την υπέρμετρη άσκηση πίεσης στους μυς του άνω άκρου για τη συγκράτηση του ιμάντα.
Για την αποφυγή τραυματισμών, σημαντικά είναι: η κατάλληλη ενδυμασία, η σωστή προθέρμανση, η εφαρμογή των κανονισμών, όπου αυτοί αναφέρονται, και η κατάλληλη προετοιμασία και συντήρηση του σκάφους.
Οι παράγοντες κακώσεων, σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, είναι τεχνικές που αφορούν: στον εξοπλισμό του αθλητή (ένδυση, υπόδηση), στην άγνοια ή μη συμμόρφωση προς τους κανονισμούς, στην κακή τεχνική κατάρτιση σχετικά με το άθλημα, στην υπερεκτίμηση ή υποτίμηση του εαυτού ή των αντιπάλων, στην επιδειξιομανία που οδηγεί σε απερισκεψία, στην επιπολαιότητα, στην απειρία, στον ελλιπή ή πλημμελή έλεγχο.
“Η φυσικοθεραπευτική υποστήριξη για πρόληψη των τραυματισμών, σε συνδυασμό με τις κλασικές τεχνικές (μαλάξεις, διατάσεις, υπέρηχοι, laser κ.λπ.), ενισχύεται με τη νέα τεχνολογία πρόληψης, με εργομετρήσεις στη σπονδυλική στήλη και στα άκρα, με ειδικά μηχανήματα μέτρησης και αποκατάστασης των σταθεροποιητικών μυών, της σπονδυλικής στήλης και των άκρων, καθώς και από μετρήσεις με ειδικούς πελματογράφους για διόρθωση της στάσης και της ισορροπίας.
Εν κατακλείδι, η πρόληψη εξαρτάται από τον παράγοντα ‘αυτοεκτίμηση’, δηλαδή εκτίμηση της ίδιας της ζωής”, καταλήγει ο κ. Γιώργος Γουδέβενος.
Info box
Ο Γιώργος Η. Γουδέβενος είναι ειδικευμένος φυσικοθεραπευτής και κατέχει τον τίτλο του Dr. Of Manual Medicine, με πολυετείς σπουδές σε Αγγλία, Σουηδία και ΗΠΑ. Είναι διευθυντής του Κέντρου Osteo-Physio Therapy και επιστημονικός συνεργάτης της Πανεπιστημιακής Ορθοπεδικής Κλινικής Τραυματολογίας του Πανεπιστημίου της Κρήτης.