Το στρες μπορεί να επηρεάσει ολόκληρο το σώμα, συμπεριλαμβανομένων των μαλλιών, των νυχιών και του δέρματος. Επειδή, όμως, αντικειμενικά είναι δύσκολο να το βγάλουμε από τη ζωή μας, έχει πολύ μεγάλη σημασία να λαμβάνουμε μέτρα για να το θέτουμε υπό έλεγχο.
Όπως εξηγεί ο Δρ. Μάρκος Μιχελάκης, Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος, το στρες έχει άμεση επιρροή στην ψυχολογία των ανθρώπων, ενώ μπορεί να έχει και ποικίλες σωματικές εκδηλώσεις, ιδιαίτερα όταν είναι έντονο, συχνό ή και χρόνιο.
Το δέρμα μπορεί να επηρεαστεί από αυτό με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Τα ακραία τμήματα των νεύρων (νευρικές απολήξεις) καταλήγουν στην επιφάνεια του σώματος, δηλαδή στο δέρμα, οπότε η ψυχική φόρτιση ενεργοποιεί πολλαπλές νευρολογικές διεργασίες.
“Το στρες προκαλεί διάφορες χημικές και ορμονικές αντιδράσεις στο σώμα που καθιστούν το δέρμα ευαίσθητο”, λέει ο Δρ. Μιχελάκης. “Αυτό έχει ως συνέπεια να αυξάνεται κατ’ αρχάς ο κίνδυνος εξανθημάτων, όπως η κνίδωση, που χαρακτηρίζεται από εξάνθημα λευκό στο κέντρο και κοκκινωπό στην περιφέρεια, με έντονη έως ανυπόφορη φαγούρα. Το στρες μπορεί, επίσης, να δυσκολέψει την επίλυση διαφόρων δερματικών προβλημάτων, καθώς και να οδηγήσει σε έξαρση της ακμής, επειδή διεγείρει την παραγωγή ορισμένων ορμονών (π.χ. κορτιζόλη) – κάτι που έχει ως συνέπεια τη διέγερση των σμηγματογόνων αδένων στο δέρμα, με αποτέλεσμα την αύξηση παραγωγής σμήγματος (λίπος)”.
Τα δερματικά εξανθήματα λόγω στρες θεωρούνται οξέα όταν εμφανίζονται απότομα και συνήθως υποχωρούν σε λιγότερο από 6 εβδομάδες, αλλά αν επιμείνουν θεωρούνται χρόνια, συνεχίζει ο Δρ. Μιχελάκης. “Τυπικά, υποχωρούν σε λίγες ημέρες δίχως να χρειαστούν ειδική αγωγή, αλλά αν αντέχουν στον χρόνο, χρειάζονται έλεγχο από γιατρό. Ειδικά η κνίδωση μπορεί να είναι τόσο ενοχλητική, ώστε να απαιτείται αμέσως ιατρική συμβουλή για να καταπραϋνθούν τα συμπτώματά της”.
Το στρες μπορεί, επίσης, να επιδεινώσει ή να αναζωπυρώσει διάφορα δερματολογικά προβλήματα, όπως την ψωρίαση, τη ροδόχρου ακμή, τα κονδυλώματα, τον επιχείλιο έρπητα κ.λ.π. Μπορεί, ακόμα, να αποτελέσει τον εκλυτικό παράγοντα για την εμφάνιση δερματοπαθειών, όπως το έκζεμα, η δερματίτιδα ή και αυτοάνοσων δερματικών παθήσεων, όπως η γυροειδής αλωπεκία και η λεύκη.
Σε περιόδους έντονου στρες είναι επίσης αυξημένος ο κίνδυνος μόλυνσης στο δέρμα, επειδή διαταράσσεται η συνοχή της επιδερμίδας και δημιουργούνται μικροσκοπικές, σχεδόν αδιόρατες πληγές, στις οποίες εύκολα μπορεί να εισδύσουν μικρόβια.
Ακόμα και επίμονος, ανεξήγητος κνησμός μπορεί να εκδηλωθεί εξαιτίας του, με μερικούς ασθενείς να ξύνονται έως το σημείο να προκαλούν πληγές στο δέρμα τους. Η διαταραχή αυτή λέγεται νευροδερματίτιδα και συνήθως εντοπίζεται στις κνήμες, στους πήχεις και ανάμεσα στις ωμοπλάτες.
Εξάλλου, όταν κάποιος βρίσκεται υπό κατάσταση αφόρητου στρες, είναι εύκολο να παραμελήσει τη φροντίδα του εαυτού του και ιδιαίτερα τη φροντίδα του δέρματός του, με συνέπεια την επιδείνωση κάθε δερματολογικού προβλήματος που μπορεί να έχει.
Ωστόσο, “και οι ίδιες οι δερματικές παθήσεις μπορεί να αποτελούν πηγή πρόσθετου στρες, αφού ορισμένες (όπως π.χ. η επιδείνωση της ψωρίασης) σχετίζονται σε πολλούς ασθενείς με σημαντική ψυχική επιβάρυνση”, προσθέτει ο Δρ. Μιχελάκης.
Στρες και πρόσωπο
Το στρες μπορεί να επηρεάσει αρνητικά και την αισθητική εμφάνιση του δέρματος, ευνοώντας π.χ. τις “σακούλες” κάτω από τα μάτια, επειδή προκαλεί συσσώρευση υγρού κάτω από τα βλέφαρα. Επιπλέον, ευνοεί την ξηροδερμία, επειδή διαταράσσει την ικανότητα του δέρματος να κατακρατά υγρασία ή, αντιθέτως, το κάνει λιπαρό, ψυχρό και θαμπό, επειδή μειώνει την παροχή αίματος σε αυτό, στερώντας του οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά.
Ακόμα και το χρώμα του δέρματος στο πρόσωπο μπορεί να αλλάξει, καθώς όταν βρισκόμαστε σε κατάσταση στρες, αναπνέουμε με μικρές, ρηχές ανάσες, που μακροπρόθεσμα μπορεί να οδηγήσουν σε κοκκίνισμα του δέρματος.
Ωστόσο, οι πιθανές επιδράσεις του στρες δεν τελειώνουν στο δέρμα, αλλά μπορεί να επεκτείνονται στα μαλλιά και τα νύχια. “Σε κάποιες περιπτώσεις, αν ένα άτομο έχει προδιάθεση στο γκριζάρισμα των μαλλιών, το στρες μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική μείωση στην παραγωγή της μελανίνης, με συνέπεια να χάνουν τα μαλλιά το χρώμα τους”, εξηγεί ο Δρ. Μιχελάκης. “Μπορεί, επίσης, να προκαλέσει λέπτυνση των μαλλιών και να επιταχύνει τον φυσικό κύκλο της τρίχας, με συνέπεια να αρχίσουν να πέφτουν πιο γρήγορα τα μαλλιά και να αρχίσει αραίωση του τριχωτού της κεφαλής”.
Σε ακραίες περιπτώσεις, τέλος, και όταν πια το στρες έχει καταβάλει τον οργανισμό, μπορεί να εμφανιστούν στα νύχια βαθιές οριζόντιες αυλακώσεις (επιστημονικά λέγονται “γραμμές του Beau”), οι οποίες σχετίζονται με ορισμένες παθήσεις, όπως ο αρρύθμιστος διαβήτης και η πνευμονία, που επίσης μπορεί να επιδεινωθούν από το στρες.
Τι μπορούμε να κάνουμε
Για να θέσουμε υπό έλεγχο το στρες και να προστατεύσουμε στο μέτρο του εφικτού το δέρμα μας, ο Δρ. Μιχελάκης προτείνει:
• Μην παραμελείτε το δέρμα σας. Να ακολουθείτε την καθιερωμένη ρουτίνα της περιποίησής του (απαλός καθαρισμός, ενυδάτωση, αντηλιακό), ακόμα κι αν χρειαστεί να πιέσετε τον εαυτό σας γι’ αυτό. Μην αμελείτε πιθανές θεραπείες για δερματολογικές παθήσεις που έχει συστήσει ο γιατρός σας.
• Να γυμνάζεστε συχνά. Κάνει καλό στο δέρμα και σε όλο τον οργανισμό.
• Να τρέφεστε υγιεινά. Διαφορετικά, η κακή διατροφή “αποτυπώνεται” στο δέρμα.
• Να αφιερώνετε καθημερινά χρόνο σε πράγματα που σας ευχαριστούν. Ακόμα κι αν είναι μόλις 10 λεπτά την ημέρα.
• Να βγαίνετε καθημερινά για μια σύντομη βόλτα, με γρήγορο βήμα.
• Να εφαρμόζετε τεχνικές διαχείρισης του στρες, όπως οι βαθιές ανάσες, ο διαλογισμός, η γιόγκα κ.λπ.
• Να κοιμάστε αρκετά. Χρειάζεστε 7 έως 8 ώρες ύπνου κάθε βράδυ.
• Μάθετε να λέτε “όχι”, να θέτετε κάποια όρια ώστε να μειωθεί το στρες σας.
• Να μιλάτε ανοιχτά για το στρες σας, για να εκτονώνετε η ψυχική ένταση που νιώθετε. Αν νιώθετε ότι χρειάζεστε περισσότερη βοήθεια, απευθυνθείτε σε έναν ειδικό.
• Αν παρουσιαστεί κάποιο επίμονο δερματικό εξάνθημα ή άλλη διαταραχή, ή επιδεινωθεί μία ήδη υπάρχουσα δερματοπάθεια, απευθυνθείτε στον δερματολόγο σας.
Ο Δρ. Μάρκος Μιχελάκης είναι Δερματολόγος – Αφροδιολόγος και διατηρεί ιδιωτικό ιατρείο στο Μαρούσι
http://www.dermamedicine.gr
