Τα μπολ του Βούδα ή αλλιώς τα Buddha Bowls είναι η νέα διατροφική τάση για όσους αγαπούν την υγιεινή διατροφή και έχει ως “πρωταγωνιστές” τα φρούτα και τα λαχανικά σε αλμυρές ή γλυκές γεύσεις.
της Έλενας Κιουρκτσή
Η λογική στην οποία βασίζονται τα μπολ του Βούδα ενδεχομένως προέρχεται από Βουδιστές μοναχούς, αλλά σίγουρα έλκει την καταγωγή της από την παραδοσιακή Ιαπωνική κουλτούρα, που συσχετίζει το πνεύμα, το μυαλό και το σώμα με την τροφή και ονομάζεται Ōryōki, που σημαίνει “αρκετά”. Με άλλα λόγια δίνει έμφαση στο να τρώμε μετριασμένη ποσότητα φαγητού -όσο χωράει ένα μπολ που έχει την στρογγυλή φόρμα της κοιλιάς του Βούδα (εξ ου και η ονομασία)- προκειμένου να αποφεύγουμε την υπερκατανάλωση τροφής που αυξάνει το σωματικό βάρος και οδηγεί σε προβλήματα υγείας και σε συνθήκες κακής ποιότητας ζωής. Οι δάσκαλοι του Ζεν λένε πως το Ōryōki καλλιεργεί και το πνεύμα, ενισχύοντας αρετές, όπως η ευγνωμοσύνη, ο αλτρουισμός και η μετριοφροσύνη, ενώ ταυτόχρονα συμβάλλει στη θετική σκέψη και στις ευγενικές πράξεις προς όλα τα ζώντα πλάσματα του πλανήτη.
Όλα αυτά θα αναρωτηθούμε μόνο και μόνο από ένα μπολ που περιέχει για παράδειγμα ταχίνι, κολοκυθόσπορους, αμύγδαλα και τσίλι;
Και γιατί όχι;
Θα χορτάσω με ένα… μπολ;
Ας μη πάμε μακριά, το “νους υγιής εν σώματι υγιεί” δεν είναι παρά μια πιο ολοκληρωμένη διατύπωση της φιλοσοφίας του Ōryōki και κατά επέκταση των μπολ του Βούδα. Γιατί στις σύγχρονες Δυτικού τύπου κοινωνίες η υπερκατανάλωση τροφής -και μάλιστα κακής ποιότητας- όπως συμφωνούν και οι ειδικοί της ψυχικής υγείας, εκτός από συνήθεια (τρόπος ζωής) στα πλαίσια της οικογένειας, σχετίζεται και με συναισθηματικές ανισορροπίες που αποζητούν παρηγοριά. Και αυτή προσφέρεται με τις έντονες παχυντικές γεύσεις στις οποίες ανταποκρίνεται ο εγκέφαλος (όπως με τη νικοτίνη) και προσφέρει στο αγχωμένο, καταθλιπτικό και αποξενωμένο σύγχρονο άνθρωπο μια ψευδαίσθηση καθησυχασμού και ικανοποίησης. Και επειδή ακριβώς είναι ψευδαίσθηση, διαρκεί λίγο και χρειάζεται συχνή επανάληψη χωρίς να δίνει λύσεις. Έτσι, ο τρόπος που σκεπτόμαστε και αισθανόμαστε αντικατοπτρίζεται στην τροφή μας και στο πώς την αντιμετωπίζουμε.
Στον αντίποδα, τα μπολ του Βούδα -που έχουν συνήθως μέγεθος που συμβολίζει το κεφάλι και τη σοφία του- μας υπαγορεύουν να γευόμαστε την κάθε μπουκιά αισθανόμενοι ευγνωμοσύνη για το από πού προήλθε η τροφή μας. Τρώγοντας “αρκετά” νιώθουμε απόλυτα ικανοποιημένοι πνευματικά και σωματικά, λόγω του μέτρου και όχι εξ αιτίας της υπερβολής που καταδεικνύει εσωστρέφεια, μοναξιά και ανικανοποίητες επιθυμίες. Τέλος, επειδή τα συστατικά από τα οποία απαρτίζονται τα μπολ του Βούδα είναι πολύ υγιεινά για τον οργανισμό, αυτό φαίνεται όχι μόνο στη σιλουέτα, αλλά και στο χαμόγελό μας.
Συνταγές και οφέλη
Τα οφέλη για τον οργανισμό μας εξαρτώνται από τις τροφές που συνθέτουν το μπολ του Βούδα, εξηγεί ο Θεόδωρος Τσίγκρης MD,CD,RD, παθολόγος-κλινικός διατροφολόγος, μέλος της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Παχυσαρκίας (Ε.Ι.Ε.Π.) και μέλος της European Society of Lifestyle Medicine (ESLM).
Για παράδειγμα, ένα μπολ το οποίο περιέχει μείγμα από κινόα, λάχανο ωμό, ψητά λαχανικά, κάσιους και ταχίνι, εκτός από πλούσια γεύση, καλύπτει πάνω από το 200% των ημερησίων αναγκών σε βιταμίνη C. Επίσης, οι τροφές στο συγκεκριμένο μπολ περιέχουν το 1/3 του σιδήρου (στοιχείο που βοηθά στη μεταφορά οξυγόνου σε όλο το σώμα) της ημέρας.
Μια άλλη πρόταση είναι μπολ του Βούδα με ψητά λαχανικά, κινόα και αβοκάντο (ένα φρούτο που έχει αποδειχθεί ότι καταστέλλει την πείνα και μειώνει το λίπος της κοιλιάς που είναι πλούσιο σε πρωτεΐνη φυτικής προέλευσης και φυτικές ίνες. Ή με κινόα, αβοκάντο, καλαμπόκι, ντομάτες και ελιές για ένα θρεπτικό αλμυρό πιάτο.
Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τον ειδικό, το μπολ του Βούδα ωφελεί, γιατί είναι χορτοφαγικό και χωρίς γλουτένη, περιέχει γλυκά και αλμυρά συστατικά, σύνθετους υδατάνθρακες και υγιεινά λίπη, γεγονός που σημαίνει ότι είναι η τέλεια αντιοξειδωτική πρόταση για οποιοδήποτε γεύμα της ημέρας.
Νόστιμοι συνδυασμοί
Ένα μπολ του Βούδα είναι ένας συνδυασμός σιτηρών (καστανό ρύζι, κινόα, κ.λπ.) και ένα τυχαίο μίγμα ψιλοκομμένα λαχανικά. Δεν έχει σημασία ποια λαχανικά θα χρησιμοποιήσουμε ή αν είναι μαγειρεμένα ή ωμά. Άλλωστε, είναι ίσως το πιο διατροφικά ισορροπημένο γεύμα με μείγμα υδατανθράκων, πρωτεϊνών, λίπους και μικροθρεπτικών συστατικών.
Μπορούμε να ανανεώσουμε το περιεχόμενο του μπολ μας με ξηρούς καρπούς και σπόρους για τα “τσιμπολογήματα”.
Μερικά μπολ του Βούδα μπορούν να περιέχουν, επίσης, αποξηραμένα φύκια και wonton πατατάκια. Οι δυνατότητες και οι συνδυασμοί είναι άπειροι. Μια άλλη εναλλακτική στους συνδυασμούς είναι το μπολ μας να περιέχει διάφορα χόρτα, ωμά ή ψητά λαχανικά, φασόλια και κινόα ή καστανό ρύζι με toppings, όπως ξηροί καρποί, σπόροι και σάλτσες για καλύτερη υφή και γεύση.
Τελικά, ανάλογα με τη συνταγή που θα επιλέξουμε να ακολουθήσουμε, το μπολ μας μπορεί να περιέχει ένα ολόκληρο… ουράνιο τόξο συστατικών με διάφορους τρόπους παρασκευής, αλλά η βασική ιδέα παραμένει πάντα η ίδια.
Σε ποιους ενδείκνυται
Πολυάσχολους: Όταν δεν προλαβαίνουμε να μαγειρέψουμε ή θέλουμε να φάμε κάτι γρήγορα γιατί πεινάμε, τα μπολ του Βούδα είναι η πιο εύκολη και υγιεινή λύση.
Χορτοφάγους: Τα μπολ του Βούδα ταιριάζουν απόλυτα με τη φιλοσοφία τους. Αξίζει να σημειωθεί πως οι χορτοφάγοι χάρη στις διατροφικές τους συνήθειες έχουν μειωμένη πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου, κινδυνεύουν λιγότερο από τις χρόνιες παθήσεις και η συχνότητα καρδιο-αγγειακών επεισοδίων (έμφραγμα του μυοκαρδίου, εγκεφαλικό επεισόδιο) είναι χαμηλότερη από τον υπόλοιπο πληθυσμό.
Σε όσους πάσχουν από δυσανεξία στη Γλουτένη:
Η δυσανεξία στη γλουτένη ή κοιλιοκάκη είναι μια νόσος του λεπτού εντέρου που προκαλείται από ένα συστατικό της γλουτένης, τη γλιαδίνη. Για αυτό, πέρα από τα μπολ του Βούδα που είναι ιδανικά για τη δίαιτά τους, θα πρέπει να αποφεύγουν τη κατανάλωση τροφών με γλουτένη (σήμανση στις ετικέτες στα προϊόντα “ελεύθερα γλουτένης”).
Ναι, αλλά με προσοχή
Τα παιδιά με μέτρο: Είναι φρονιμότερο να μην ακολουθούν μια αυστηρά χορτοφαγική διατροφή (υπάρχει κίνδυνος σιδηροπενίας) και να καταναλώνουν κοτόπουλο, ψάρι, αυγά και γάλα. Ενίοτε μπορούν να απολαμβάνουν και κάποια συνταγή από τα μπολ του Βούδα, αλλά θα πρέπει τουλάχιστον να πίνουν μεγαλύτερες ποσότητες γάλακτος και να τρώνε οπωσδήποτε αυγά και όσπρια.
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης: Τα μπολ του Βούδα είναι εξαιρετικά, αλλά η έγκυος θα πρέπει να καταναλώνει και τροφές ζωικής προέλευσης, όπως επίσης και να συνεννοείται με τον γιατρό της όσο αφορά τα συμπληρώματα διατροφής (είτε είναι χορτοφάγος είτε όχι).
Προτάσεις από τον διατροφολόγο
Μπορούμε να ξεκινήσουμε να προετοιμάζουμε το γεύμα μας χρησιμοποιώντας μερικά ωμά φυλλώδη πράσινα λαχανικά, όπως λάχανο ή σπανάκι -ή αν προτιμάμε να είναι ζεστό χρησιμοποιούμε κινόα ή καστανό ρύζι της επιλογής μας. Στη συνέχεια, “στρώνουμε” ένα στρώμα του μπολ με βραστά λαχανικά, όπως κύβους γλυκοπατάτας ή καρότα ή ωμά λαχανικά (π.χ. κόκκινο λάχανο, πιπεριές ή ντομάτες) και ελαιόλαδο με ξίδι.
Μπορούμε επίσης να ετοιμάσουμε ένα μπολ για πρωινό με ζεστό κινόα και πλιγούρι (ή ακόμα και ένα λινάρι) ή ένα πιο “κλασικό” με φρέσκα φρούτα, ξηρούς καρπούς ή σπόρους της επιλογής μας, καθώς και πουτίγκα με σπόρους chia για επιδόρπιο.
Ο τρόπος σερβιρίσματος που, επίσης, παίζει σημαντικό ρόλο στη σχέση μας με τη τροφή -μπορεί να είναι σε ένα ειδικό Βούδα μπολ (υπάρχουν και στο διαδίκτυο) για κάθε γεύμα, δηλαδή ένα απλό, καθαρό λευκό μπολ ή ένα μπολ με διάφορα χρώματα της αρεσκείας μας. Επίσης, αν θέλουμε να πάρουμε μαζί μας το φαγητό μας, μπορούμε για πρακτικούς λόγους να χρησιμοποιήσουμε κάποιο γυάλινο δοχείο.
