Στη Γερμανία, για τους μαθητές της Ά Δημοτικού, συνιστάται το διάβασμα στο σπίτι να μην ξεπερνά τα 30 λεπτά. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως το παιδί θα μελετήσει για μισή ώρα, χωρίς να πρέπει απαραίτητα να ολοκληρώσει όλες τις εργασίες του. Φυσικά, μιλάμε για άλλο εκπαιδευτικό σύστημα, για άλλη χώρα, άλλη πραγματικότητα. Ποια είναι, όμως, η ελληνική πραγματικότητα και πώς μπορούμε να αντεπεξέλθουμε όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά;
της Βίκυς Κόρδα
– Η ελληνική πραγματικότητα
Είναι γνωστό πως το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα πάσχει στο θέμα “δουλειά για το σπίτι”. Πολλή η ύλη που πρέπει να ‘βγει’ και –αναγκαστικά– πολλή η δουλειά στο σπίτι για εμπέδωση.
Υπάρχουν, βεβαίως, θεσμοί, όπως αυτός του ολοήμερου σχολείου ή της ενισχυτικής διδασκαλίας, οι οποίοι όμως αδυνατούν να απορροφήσουν όλους τους μαθητές.
Και, αν ένα παιδί δυσκολεύεται να διαβάσει μόνο του και η οικονομική κατάσταση της οικογένειας δεν επιτρέπει την υποστήριξη από έναν ειδικό, η μόνη λύση είναι να βοηθήσει το παιδί ο γονιός. Ο γονιός, όμως, ο εργαζόμενος, ο πιεσμένος σε πολλαπλά επίπεδα, ο γονιός που η υπομονή του κρέμεται από μία πολύ λεπτή κλωστή…
Για να μην κοπεί, λοιπόν, αυτή η λεπτή κλωστή, ας συνοψίσουμε, ως γονείς, κάποιους τρόπους που, εμπειρικά, θα μας βοηθήσουν, κάνοντας τη μελέτη με τα παιδιά μας κάπως πιο ανώδυνη. Vamos!
1. Ας βάλουμε πρόγραμμα
Κάθε Σεπτέμβρη, στα πηγαδάκια των γονιών, φλέγον θέμα συζήτησης είναι το: “Πώς θα μπούμε πάλι σε πρόγραμμα, μετά από τρεις μήνες διακοπές;”. Και είναι πράγματι φλέγον. Στην αρχή κάθε σχολικής χρονιάς, οι γονείς καλούμαστε να τακτοποιήσουμε χίλιες δυο άλλες υποχρεώσεις. Όταν ‘μπούμε σε μια σειρά’, καλό είναι να καταστρώσουμε, μέσες-άκρες, ένα εβδομαδιαίο πρόγραμμα μελέτης. Το πρόγραμμα δημιουργεί ασφάλεια στα παιδιά και βοηθά ώστε να αποφεύγονται διαφωνίες και εντάσεις. Βεβαίως, αν το παιδί εμπλακεί στη διαμόρφωση του προγράμματος, θα είναι ευκολότερη και η συμμετοχή του στη φάση της εφαρμογής.
2. Ας καθορίσουμε πού θα γίνεται η μελέτη
Καλό θα είναι να καθορίζεται και ο χώρος της μελέτης. Κατά προτίμηση, ο χώρος αυτός θα πρέπει να είναι καθαρός και τακτοποιημένος, να βρίσκεται μακριά από αντιπερισπασμούς, μακριά από τηλεόραση, παιχνίδια, τεχνολογία ή φασαρία. Ας προτιμήσουμε το γραφείο αυτό να διαθέτει τα απολύτως απαραίτητα για τη μελέτη.
3. Ας παγιώσουμε μία ‘ρουτίνα μελέτης’
Αναφερόμενοι στη μελέτη παιδιών Δημοτικού, δεν θα ήταν κακή ιδέα να προσπαθήσουμε, μέρα με τη μέρα, να διαμορφώσουμε μία ρουτίνα, ένα ‘πρωτόκολλο’ διαβάσματος: π.χ. ξεκινάμε με την αντιγραφή, μετά συνεχίζουμε με τις φωτοτυπίες, την εξάσκηση στη νέα ορθογραφία και, μετά, όταν έχουν ‘φύγει’ τα γραπτά, δεν ακούγεται άσχημο να προχωρήσουμε στην ανάγνωση ή στην εκμάθηση των θεωρητικών μαθημάτων, ανάλογα και με την τάξη του παιδιού μας. Έτσι, μετά από κάποιες επαναλήψεις, το πιθανότερο είναι το παιδί να ξεκινά το διάβασμα με αυτή τη σειρά σχεδόν αυτόματα, δίνοντας και σε εμάς ελευθερία κινήσεων να ασχοληθούμε την ίδια στιγμή με άλλες υποχρεώσεις.
4. Ας ενθαρρύνουμε
Όταν είμαστε εξαντλημένοι, αυτό που θέλουμε είναι να τελειώσουμε γρήγορα με το θέμα ‘μελέτη’, για να τρέξουμε σε δραστηριότητες χωρίς εκκρεμότητες για το βράδυ. Αυτό, βεβαίως, δεν είναι πάντοτε εφικτό. Γιατί μετά τη μελέτη για το σχολείο, ενδεχομένως το παιδί μας να πρέπει να ασχοληθεί με ξένες γλώσσες, μουσική κ.ο.κ. Η πολυτέλεια του χρόνου είναι ανύπαρκτη. Συχνά και η ψυχραιμία. Και εκεί εντοπίζεται η μεγαλύτερη δυσκολία: να έχουμε τον απαιτούμενο αυτοέλεγχο, ώστε να μην υποκύψουμε στο παιχνίδι των παιδιών μας, όταν αρχίσουν να κουράζονται, να ‘σέρνονται’ και να γράφουν την ορθογραφία με ρυθμούς χελώνας! Σε αυτές τις περιπτώσεις, κυρίως, είναι που πρέπει να επιστρατεύσουμε το χιούμορ μας, το χαμόγελό μας και την ενθάρρυνση. Πώς οι θεατές ενθαρρύνουν τους δρομείς των Μαραθωνίων στα τελευταία μέτρα πριν τον τερματισμό; Ε, κάπως έτσι!
5. Ας βοηθήσουμε χωρίς να λύσουμε
Ακόμη και αν καιγόμαστε να τελειώσει το βασανάκι μας τον μαραθώνιο μελέτης, ακόμη και αν θα πρέπει να διακτινιστούμε για να προλάβουμε φροντιστήρια, προπονήσεις κ.λπ., ας μην πέσουμε στην παγίδα να δώσουμε εμείς την απάντηση. Σίγουρα το έχουμε κάνει όλοι και σίγουρα όλο και κάποια στιγμή θα παρασυρθούμε ξανά! Αλλά, ας μην το αφήσουμε αυτό να γίνει πάγια συνήθεια, για να μην επαναπαυθεί το παιδί μας και τα περιμένει όλα από εμάς. Είμαστε εκεί για να εξηγήσουμε και όχι για να λύσουμε!
6. Ας καλλιεργήσουμε το κίνητρο της μάθησης
Όλοι μας επιθυμούμε να θέλει το παιδί μας να διαβάζει – και αν διαβάζει και μόνο του, ακόμη καλύτερα. Ναι. Και μετά ξυπνήσαμε. Υπάρχουν και τέτοια χαρισματικά παιδιά, αλλά είναι η εξαίρεση στον κανόνα. Τα περισσότερα παιδάκια κουράζονται και αρνούνται. Και εκεί ερχόμαστε εμείς, σε μια προσπάθεια να εμφυσήσουμε το κίνητρο για μάθηση στα παιδιά μας. Με ποιον τρόπο; Όταν είναι μικρά, ένας δοκιμασμένος τρόπος είναι να τα δελεάσουμε με ‘εξωτερικά’ κίνητρα, με διαφόρων ειδών επιβραβεύσεις δηλαδή, έτσι ώστε να θέλουν και τα ίδια να μελετήσουν. Στην πορεία, όμως, θα πρέπει να βρούμε έναν τρόπο –”εμπρός καλή μου νεράιδα”, περίπου– για να μετατρέψουμε τα ‘εξωτερικά’ κίνητρα σε ‘εσωτερικά’. Δύσκολο. Ίσως, το δικό μας παράδειγμα να είναι σε αυτό το σημείο καταλυτικό· αν είμαστε εμείς φιλομαθείς, έχουμε πιο πολλές πιθανότητες να γεννήσουμε την αγάπη για τη μάθηση και στα παιδιά μας. Άλλωστε, δεν θα μας βγει σε κακό να το επιχειρήσουμε!
– Βασική προϋπόθεση πριν το διάβασμα
Ακόμη και αν εφαρμόσουμε κάποιες από τις παραπάνω πρακτικές συμβουλές, υπάρχει πάντοτε το ενδεχόμενο οι προσπάθειές μας να ναυαγήσουν και το διάβασμα να καταλήξει σε τραγωδία, εάν το παιδί είναι κουρασμένο ή πεινασμένο.
Φροντίζουμε, λοιπόν, να κοιμάται όσο χρειάζεται για να είναι σε θέση να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις του αποτελεσματικά. Ο βραδινός ύπνος βοηθά στην ξεκούραση του σώματος και του νου, στη μνήμη, τη συγκέντρωση, τη σωματική και την πνευματική ανάπτυξη.
Επίσης, φροντίζουμε να έχει προηγηθεί ένα υγιεινό γεύμα για δύναμη και ενέργεια, αφενός, και αφετέρου για να μην αποτελέσει η πείνα αντιπερισπασμό στη μελέτη του!
– Ο Αϊνστάιν δεν ήταν καλός μαθητής
Και ας μην ξεχνάμε ότι το μέλλον των παιδιών μας δεν καθορίζεται από το αν δεν ολοκλήρωσαν όλες τις ασκήσεις που είχαν για το σπίτι μια φορά ή από το αν άργησαν να αποστηθίσουν την προπαίδεια ή από το αν δεν συγκράτησαν το μάθημα της ιστορίας. Αργά ή γρήγορα, καθώς μεγαλώνουν, θα βρουν τον δρόμο τους!
