Μια γυναίκα δυναμική, αεικίνητη και πολυπράγμων, η οποία έχει συνδέσει το όνομά της με την προσφορά. Πρόεδρος του Μη Κυβερνητικού Οργανισμού “Θάλπος-Ψυχική Υγεία” και επικεφαλής μίας εκπομπής με κέντρο τον άνθρωπο, η οποία προβάλλεται από τη Δημόσια Τηλεόραση, η κα Αθηνά Πάσσιου μας μιλά για τη σχέση Νομικής και Ψυχαναλυτικής, για την κρίσιμη σημασία της ψυχικής υγείας, την ευαίσθητη ψυχή του Έλληνα, αλλά και τα όσα θα δούμε μέσα από το “συν Αθηνά…”.
Συνέντευξη στη Μαρία Λυσάνδρου
– Είστε νομικός, με μεταπτυχιακά στις ψυχαναλυτικές σπουδές. Πώς συνδέονται αυτά τα δύο;
Η Νομική ήταν ένας στόχος που είχα θέσει από τα μαθητικά μου χρόνια, καθώς εκπλήρωνε ένα βαθύ αίσθημα απονομής δικαίου που είχα. Στην πορεία, γνώρισα το Πρόγραμμα Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης “Ψυχαργώς” του Υπουργείου Υγείας, το οποίο δίνει έμφαση στην κοινοτική φροντίδα. Αποφάσισα να ασχοληθώ ενεργά με αυτό και, ταυτόχρονα, αισθάνθηκα την ανάγκη να αποκτήσω επιστημονική κατάρτιση σε αυτόν τον τομέα. Έτσι, έκανα και τις μεταπτυχιακές μου σπουδές.
Η Νομική και η Ψυχαναλυτική είναι ανθρωποκεντρικές επιστήμες, και η σύνδεση που προσωπικά βρίσκω μεταξύ τους είναι η υπεράσπιση των δικαιωμάτων ανθρώπων που βρίσκονται σε ευάλωτη θέση.
– Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε επισταμένα με το κομμάτι της ψυχικής υγείας;
Ήταν η επαφή που είχα σε νεαρή ηλικία με άτομο που έπασχε από ψυχική διαταραχή, στο ευρύτερο περιβάλλον μου. Τότε, για πρώτη φορά, είδα τις ανάγκες για υποστήριξη αυτών των ανθρώπων, την έλλειψη ενημέρωσης για τέτοια θέματα και το κοινωνικό στίγμα που ακολουθεί την ψυχική νόσο.
– Τα τελευταία 12 χρόνια, είστε πρόεδρος του Μη Κυβερνητικού Οργανισμού “Θάλπος-Ψυχική Υγεία”. Τα περισσότερα από τα χρόνια αυτά, η χώρα βιώνει μια σοβαρή οικονομική –και, κατ’ επέκταση, κοινωνική– κρίση. Πόσο η περιρρέουσα ατμόσφαιρα επηρεάζει από ψυχικής πλευράς τους Έλληνες;
Η ψυχική υγεία συνδέεται άμεσα με το περιβάλλον μας. Οι έντονες και συχνές αλλαγές στον κοινωνικό και οικονομικό τομέα, στις συνθήκες εργασίας, στις διαπροσωπικές σχέσεις, στο βιοτικό επίπεδο και στον τρόπο ζωής μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την ψυχική υγεία.
Όταν το άτομο είναι ευάλωτο σε τέτοιου είδους αλλαγές και δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στις νέες συνθήκες, τότε ενδέχεται να απειληθεί και η ψυχική του υγεία.
– Ποιος ήταν ο λόγος που σας ώθησε να δημιουργήσετε τον εν λόγω Οργανισμό και ποιες είναι οι τρέχουσες δραστηριότητές του;
Το 2005 δημιούργησα τον Οργανισμό “Θάλπος-Ψυχική Υγεία”, με όραμα τη βελτίωση της ψυχικής υγείας και της ποιότητας της ζωής των ανθρώπων.
Καθοριστική στιγμή αποτέλεσε η ίδρυση και λειτουργία των δύο Μονάδων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης “Θάλπος”. Στις Μονάδες διαμένουν μόνιμα άτομα με ψυχικές διαταραχές και τους παρέχονται εξειδικευμένες υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης, νοσηλευτικής φροντίδας και καθημερινής διαβίωσης. Πρόκειται για ένα έργο, το οποίο χρειάζεται διαρκή και σε βάθος δουλειά, προκειμένου να επιτευχθεί μια παρέμβαση ποιοτική και προσαρμοσμένη στις ανάγκες των ανθρώπων που φιλοξενούμε.
Παράλληλα, πιστεύω ότι η ψυχική υγεία μάς αφορά όλους και ότι, χωρίς ψυχική υγεία, δεν μπορεί να υπάρξει πραγματική σωματική υγεία. Για τον λόγο αυτό, μέσω του Οργανισμού αναπτύσσουμε δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, υλοποιούμε κοινωνικά προγράμματα παρέμβασης και λειτουργούμε την ιστοσελίδα www.thalpos.org.gr ως έναν αξιόπιστο κόμβο ενημέρωσης σε θέματα ψυχικής υγείας.
– Μέσα από την εμπειρία σας, σε ποια κατηγορία θα εντάσσατε τους Έλληνες, σε σχέση με την ψυχική υγεία: στους ενημερωμένους/ευαισθητοποιημένους πολίτες ή στους αγνοούντες το θέμα/αδιάφορους;
Πιστεύω ότι ο Έλληνας έχει ψυχή με ευαισθησίες, αυθόρμητα είναι δίπλα στους συνανθρώπους του και έχει αποδειχθεί ότι, όπου χρειάζεται, συνδράμει. Τα τελευταία χρόνια, παρατηρώ ότι ενδιαφέρεται περισσότερο για θέματα ψυχικής υγείας, μιλά για τυχόν θέματα που αντιμετωπίζει και ζητά πιο εύκολα υποστήριξη.
Το στίγμα της ψυχικής ασθένειας, όμως, δεν πρόκειται να εξαλειφθεί όταν το αντιμετωπίζουμε μεμονωμένα. Για την αντιμετώπισή του πιστεύω ότι επιβάλλεται να ξεπεραστούν στερεότυπα και προκαταλήψεις – και αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη σωστή και πλήρη ενημέρωση των πολιτών.
Σπάζοντας τη σιωπή, θα σταματήσει και το στίγμα για τις ψυχικές διαταραχές.
– Είναι και λίγο ταμπού στην Ελλάδα να συζητάμε για θέματα ψυχικής υγείας;
Το να μιλάμε για θέματα ψυχικής υγείας θα έπρεπε να είναι το ίδιο εύκολο, όπως όταν μιλάμε για θέματα σωματικής υγείας. Σπάζοντας τη σιωπή, θα σταματήσει και το στίγμα για τις ψυχικές διαταραχές.
–“Συν Αθηνά…”, λοιπόν. Μια νέα εκπομπή που άρχισε να προβάλλεται από τη Δημόσια Τηλεόραση και η οποία “στοχεύει στον άνθρωπο, με όπλο τον άνθρωπο”. Πείτε μας περί τίνος πρόκειται.
Η εκπομπή “συν Αθηνά…” επικεντρώνεται στον άνθρωπο, με μια σύγχρονη και ανατρεπτική προσέγγιση πάνω σε επίκαιρα κοινωνικά θέματα που αφορούν τη σωματική και ψυχική υγεία, την οικογένεια, την ποιότητα ζωής.
Σε κάθε επεισόδιο, ένας διακεκριμένος καλεσμένος αφηγείται τη βιωματική του ιστορία πάνω σε συγκεκριμένο θέμα, αποκαλύπτοντας μια αθέατη, ανθρώπινη πλευρά του. Το κάθε θέμα πλαισιώνεται από εξειδικευμένο επιστήμονα. Στην πρεμιέρα της εκπομπής, καλεσμένη μας ήταν η κα Μιμή Ντενίση, με την οποία συζητήσαμε για το εξαιρετικά σημαντικό θέμα της μονογονεϊκής οικογένειας.
Μήνυμά μας είναι ότι ο άνθρωπος είναι η απάντηση, όποια και εάν είναι η ερώτηση (Α. Μπρετόν).
– Πόσο σημαντικό είναι, κατά τη γνώμη σας, εκπομπές όπως η “συν Αθηνά…”, που παρουσιάζουν τέτοια ευαίσθητα θέματα, να έχουν έναν παρουσιαστή, αλλά και μια ολόκληρη ομάδα από πίσω, που να είναι εξειδικευμένοι στο αντικείμενο με το οποίο καταπιάνονται;
Η διεπιστημονικότητα σε όλους τους τομείς, μόνο θετικά μπορεί να συμβάλλει κατά την γνώμη μου. Ιδίως όταν ενημερώνουμε το κοινό για σημαντικά κοινωνικά θέματα, η έγκυρη ενημέρωση αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση.
– Πόσο εύκολο είναι για έναν άνθρωπο προβεβλημένο να βγει και να μιλήσει π.χ. για έναν εθισμό του ή για ένα σοβαρό πρόβλημα που έχει αντιμετωπίσει; Ποια η εμπειρία σας από τα γυρίσματα της εκπομπής;
Πιστεύω ότι σημαντικό κίνητρο για τους καλεσμένους μας αποτελεί το ότι σκοπός μας είναι η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για τόσο σημαντικά θέματα.
Επιπλέον, η προσέγγισή μας έχει τα στοιχεία της αξιοπιστίας, του επαγγελματισμού και της δημοσιογραφικής δεοντολογίας. Κατά συνέπεια, αισθάνονται ασφάλεια και άνεση να μοιραστούν μαζί μας τις προσωπικές τους εμπειρίες.
– Για πείτε μας και τα πρακτικά της εκπομπής…
Η εκπομπή “συν Αθηνά…” προβάλλεται από τη Δημόσια Τηλεόραση, κάθε Τρίτη, στις 23:45.
FB, Instagram και LinkedIn:
@Athena Passiou
