Μαρία Λυσάνδρου
Το ξέρατε από πάντα ότι θα γίνετε ηθοποιός;
Από τα 14. Τώρα, αν αυτό σημαίνει «από πάντα»… Αν εννοούμε «από τότε που κατάλαβα τον εαυτό μου», θα σας πω «όχι». Έλεγα ότι θα γίνω ατομικός επιστήμων! Μέχρι τα 12 – 13 μου, τέτοια έλεγα…
Είστε και μια γυναίκα πολύ εντυπωσιακή. Δεν ξέρω κατά πόσον στη δική σας δουλειά αυτό λειτουργεί μόνο ως πλεονέκτημα ή αν, τελικά, λειτουργεί και ως εμπόδιο…
Ούτε κι εγώ ξέρω πια… Νομίζω ότι, καμιά φορά, αυτό τρομάζει τους άλλους. Επίσης, το να είσαι εμφανίσιμος κάποιοι το θεωρούν αντίθετο της ποιότητας. Αλλά αυτό συνέβαινε περισσότερο παλαιότερα.
Όταν είχα πρωτοέρθει από τη Νέα Υόρκη, είχα ακούσει μια ατάκα… Είπε κάποιος «Πάμε να δούμε τη Διδασκάλου στο θέατρο», κι η απάντηση ήταν: «Αυτή είναι όμορφη! Είναι και καλή ηθοποιός;». Αλλά, εντάξει, αυτά τα κλισέ υπήρχαν και θα υπάρχουν πάντα, δυστυχώς…
Ξέρετε, αυτά είναι πράγματα πολύ ριζωμένα μέσα μας. Εγώ πάντα προσπαθούσα –και εξακολουθώ να προσπαθώ– να είναι καλά το «μέσα μου». Οι Γάλλοι έχουν μια πολύ ωραία έκφραση: «il est bien dans sa peau», δηλαδή να είναι κανείς καλά «μέσα στο δέρμα του». Όταν αγαπάς τον εαυτό σου όπως ακριβώς είναι, τότε και μόνο τότε μπορείς και να τον εξελίξεις, και να τον αναπτύξεις.
Ως μία γυναίκα με έντονη προσωπικότητα, η οποία είναι και σωστή επαγγελματίας, και αφοσιωμένη μητέρα, και σύντροφος, έχετε ένα συνδυασμό που μπορεί επίσης για κάποιους να είναι λίγο τρομακτικός…
Όχι μητέρα, «μανούλα»! Έτσι θα με χαρακτήριζα… Θυμάμαι πως στα παιδιά μου δεν έφτιαξε ποτέ κανένας άλλος πρωινό, όσο αργά κι αν είχα έρθει το προηγούμενο βράδυ από το θέατρο, όσο νωρίς κι αν έπρεπε να φύγω για γύρισμα – εκτός αν ήμουν εκτός Ελλάδας. Θυμάμαι να τους ζεσταίνω τα καλτσάκια τον χειμώνα, πριν τα σηκώσω το πρωί για το σχολείο…
Καταφέρνατε καθόλου να ξεκουραστείτε, έχοντας ένα τέτοιο πρόγραμμα και δηλώνοντας παράλληλα τόσο «παρούσα» στη ζωή των παιδιών;
Μα ήταν επιλογή μου! Αυτή η αφοσίωση στα παιδιά μου – και τα τρία! Είμαι πολύ περήφανη γι’ αυτά. Τα θεωρώ πολύ σημαντικό κεφάλαιο για μένα. Ή, μάλλον, δεν πρόκειται για «κεφάλαιο». Τα παιδιά είναι ζωή ολόκληρη…
Τώρα, για το αν ο συνδυασμός αυτός που είπατε πριν «τρομάζει», τι να σας πω… Έχει πάψει πια να με απασχολεί το τι σκέφτονται οι άλλοι. Ξέρετε, η πολλή κριτική δημιουργεί αρθρίτιδα… (γέλια) Προτιμώ να ασχολούμαι με αυτά που μου δίνει η ζωή, με τα μικρά καθημερινά θαύματα, με το να κάνω αυτό που ξέρω με τον καλύτερο τρόπο – και ανθρώπινα, και στη δουλειά.
Μου μιλήσατε για «μικρά καθημερινά θαύματα». Πείτε μου ένα τέτοιο μικρό καθημερινό θαύμα που μπορεί πραγματικά να σας συγκινήσει.
Η γνωριμία με ξεχωριστούς ανθρώπους, ας πούμε… Η ευκαιρία να μάθεις κάτι από κάποιον που δεν το περιμένεις, μια ευτυχής συγκυρία, είτε προσωπική, είτε επαγγελματική… Όλα αυτά είναι μικρά θαύματα, για τα οποία πρέπει να είμαστε ευγνώμονες.
Και μια και μιλάμε για θαύματα… Φέτος υποδύεστε την Ηγουμένη Φιλαρέτη, στο «Μαύρο Ρόδο» του Mega. Ήθελα, λοιπόν, να σας ρωτήσω ποια είναι η δική σας σχέση με τον Θεό.
Εγώ πιστεύω ότι ο Θεός είναι παντού – γύρω μας, μέσα μας… Είναι το σύμπαν που μας διέπει, είναι αυτή η δύναμη που παίρνουμε από ανεξήγητες πηγές, τις οποίες δεν μπορούμε πάντα να συλλάβουμε με τη λογική.
Πιστεύω ότι δογματίζουμε, είτε λέγοντας ότι δεν υπάρχει τίποτα, είτε λέγοντας με απόλυτη σιγουριά «υπάρχει αυτό». Αυτός ο δογματισμός είναι, από μόνος του, κάτι στενόμυαλο.
Για μένα, υπάρχει αυτή η ανώτερη δύναμη που μας διέπει. Πιστεύω ότι ο καθένας μας έχει μέσα του τον Θεό που διαλέγει. Είναι αυτή η πίστη στη δύναμή μας, η πίστη στην «καθαρότητά» μας, η πίστη στις σκέψεις που κάνουμε και στις λέξεις που εκστομίζουμε. Όλα αυτά…
Έχω διαβάσει ότι, προκειμένου να υποδυθείτε την Ηγουμένη Φιλαρέτη, μείνατε για ένα διάστημα σε μοναστήρι…
Ναι, έμεινα για μια εβδομάδα στην Αγία Ειρήνη, στο Ρέθυμνο, γιατί θεώρησα ότι αυτή την αίσθηση, αυτή τη γαλήνη που παίρνεις, δεν μπορείς να τη βρεις όπου να ‘ναι. Όση μελέτη κι αν κάνεις ως ηθοποιός… δύσκολα την εισπράττεις.
Από αυτή τη μία εβδομάδα που μείνατε εκεί, ποιο ήταν το κυριότερο στοιχείο που εισπράξατε, το οποίο νιώσατε ότι θα σας βοηθήσει και στον ρόλο;
Εμένα με ενδιαφέρει αυτή η αίσθηση που εισέπραξα, αυτή η αίσθηση της απόλυτης ησυχίας καθ’ όλη τη διάρκεια της μέρας, αυτή η μαγεία που βιώνει ένα σώμα κι ένα πνεύμα όταν είναι πέντε η ώρα το πρωί, και ακούγεται ο ήχος της καμπάνας που καλεί στον Όρθρο. Είναι μαγικές αυτές οι στιγμές…
Αυτή η γαλήνη είναι κάτι που μένει μέσα σου, σου γίνεται βίωμα – ο τρόπος που περπατάνε, έτσι αθόρυβα, σχεδόν λίγο πάνω απ’ τη γη, ασχέτως σωματικής διάπλασης της καθεμίας, με αυτό το μαύρο ράσο να ανεμίζει· ο τρόπος που μιλάνε… Γι’ αυτό και, πριν το γύρισμα, προσπαθώ λίγο να απομονώνομαι. Όσο μπορώ, βέβαια, γιατί υπάρχουν πάντα οι συζητήσεις και τα αστεία με τους συναδέλφους…
Αλλά ορίστε ένα μικρό θαύμα: Από όλα τα μοναστήρια στα οποία θα μπορούσα να είχα πάει, πήγα στην Αγία Ειρήνη, όπου έπεσα πάνω σε μία πολύ φωτισμένη Ηγουμένη, μα πολύ φωτισμένη! Η οποία, σε όποιο κορίτσι είχε πάει μικρό στη Μονή, έλεγε «θα τελειώσεις το σχολείο, θα πας πανεπιστήμιο εφόσον το θέλεις, και μετά»… Την προέτρεπε να τα ζήσει, ώστε να είναι απόλυτα συνειδητή μετά η επιλογή της να ακολουθήσει τον μοναχισμό. Κι αυτό κάπως συνδέεται και με τη δική μας ιστορία, στο «Μαύρο Ρόδο».
Όταν αγαπάς τον εαυτό σου όπως ακριβώς είναι, τότε και µόνο τότε µπορείς και να τον εξελίξεις, και να τον αναπτύξεις.
Μα και στη σειρά, η Ηγουμένη δείχνει ότι θέλει κάπως η Ελισάβετ να είναι σίγουρη πριν την κουρά της…
Όχι «κάπως» – το λέει ξεκάθαρα: Θέλει να είναι απόλυτα σίγουρη! Και δεν της λέει απλά να διαλέξει αυτή τη ζωή· αντιθέτως, της λέει «Πρόσεξε, γιατί δεν ξέρεις τι αφήνεις πίσω σου»!
Αυτός είναι και ένας λόγος που δέχτηκα να κάνω αυτόν τον ρόλο. Τους είπα ότι φέτος θέλω να κάνω κάτι διαφορετικό, κι αυτό δεν γίνεται μόνο επειδή ο ρόλος αφορά σε μία Ηγουμένη. Ήθελα να είναι μία «all the way» Ηγουμένη – μέσα έξω! «Ηγουμένη» είναι αυτή που ηγείται· αλλά για να ηγείσαι πραγματικά, πρέπει να είσαι πολύ φωτεινός άνθρωπος.
Επιπλέον, ήθελα να κάνει και την τέλεια διαφορά από τη Μυρσίνη, η οποία ήταν μία άλλη πολυσχιδής ηρωίδα. Ήθελα, λοιπόν, να κάνω κάτι εκ διαμέτρου αντίθετο, που να μην τη θυμίζει σε τίποτα. Να μην είναι, δηλαδή, μια ιντριγκαδόρισσα μοναχή, αλλά μια μοναχή φωτισμένη.
Κι όμως, το μοναστήρι την έχει την ιντριγκαδόρισσα μοναχή του.
Πάντα υπήρχαν τέτοιοι χαρακτήρες! Από το Βυζάντιο τα ξέρουμε αυτά!
Προβληματιστήκατε καθόλου για την πιθανότητα αντιδράσεων από την παρουσίαση μιας γυναίκας, αφοσιωμένης μεν στον Θεό (και μιλάω για την αδελφή Κασσιανή, τον χαρακτήρα της Μυρτώς Αλικάκη), η οποία όμως κυριεύεται από τα πάθη της και οδηγείται σε μηχανορραφίες;
Μα αυτή είναι η αποστολή της Τέχνης! Να δείχνει όλες τις απόψεις και όλες τις μορφές! Ίσα-ίσα… ακριβώς επειδή υπάρχει η Κασσιανή, είναι πολύ ωραίο που, στον αντίποδα, υπάρχει η Ηγουμένη, η οποία αντιδρά σε αυτές τις ίντριγκες, σε αυτές τις προτάσεις περί σκηνοθεσίας ενός ψεύτικου θαύματος. Η Ηγουμένη αρνείται σθεναρά, παρότι ένα τέτοιο ψεύτικο θαύμα θα σήμαινε χρήματα για το μοναστήρι, δημοφιλία, περισσότερους επισκέπτες…
Εγώ πιστεύω ότι ο κόσμος θα έπρεπε να χαίρεται που τα βλέπουμε όλα αυτά. Διότι, κοιτάξτε… Βεβαίως και υπάρχουν σκοτεινοί άνθρωποι στην Εκκλησία – δυστυχώς, δυστυχώς… Αλλά, παράλληλα, υπάρχουν και πολλοί φωτεινοί άνθρωποι! Εμείς, λοιπόν, δείχνουμε και τις δύο πλευρές.
Το θέμα είναι κατά πόσον οι εκπρόσωποι της θρησκείας της Αγάπης, γιατί αυτό είναι η Ορθοδοξία, ακολουθούν τα όσα εκπροσωπούν. Ο Χριστός είπε «Αγάπα τον πλησίον σου ως εαυτόν» – η μεγαλύτερη αλήθεια είναι αυτή. Είναι συμφέρον για εμάς να αγαπιόμαστε, ας το καταλάβουμε αυτό επιτέλους…
Εμείς, λοιπόν, το δείχνουμε αυτό, γιατί είναι η Αλήθεια. Η Αλήθεια στην Τέχνη είναι η μόνιμη αγωνία – όχι μόνο ως γεγονός, αλλά και ως ερμηνεία. Και η εξαιρετική συνάδελφος Μυρτώ Αλικάκη δείχνει ότι σέβεται πάρα πολύ αυτό που κάνει, γι’ αυτό και το κάνει τόσο πειστικά!
Μέχρι στιγμής, μας έχει δοθεί μια εικόνα για την τραγική ιστορία της Ηγουμένης Φιλαρέτης. Τα έχουμε μάθει, όντως, όλα ή να περιμένουμε κι άλλες αποκαλύψεις;
Ε, προφανώς υπάρχουν και κάποια στοιχεία ακόμα… Αν και τα πολύ βασικά τα έχουμε μάθει. Το θέμα εδώ είναι ότι δεν έχει δει ποτέ το παιδί της, το οποίο γέννησε δύσκολα και ζήτησε από την αδελφή της συγκρατούμενής της να το πάρει, για να μη ζήσει κι αυτό στη φυλακή. Και, βγαίνοντας η ίδια, αποκαλύπτεται με πολύ σκληρό τρόπο ότι ο νεαρός που πίστευε για παιδί της ήταν ένας ηθοποιός που είχε προσλάβει η σύζυγος του ανθρώπου που είχε σκοτώσει η Ζωή, μετέπειτα Ηγουμένη Φιλαρέτη…
Όλα αυτά είναι «ζωή», αυτά τα πράγματα συμβαίνουν. Η ζωή, τελικά, γράφει τα πιο άγρια σενάρια…
Σε μια συζήτηση με τον κ. Κακούρη, λίγο καιρό πριν, ο ίδιος μου είχε πει αστειευόμενος για εσάς ότι, μετά τα όσα πέρασε η Μυρσίνη στα χέρια του Δούκα, σ’ αυτό το σίριαλ πήγε να μονάσει! (γέλια)
Η πλάκα τώρα είναι ότι αρχίζουμε να έχουμε και σκηνές μαζί! (γέλια)
Συναντιέστε καθόλου στα γυρίσματα;
Όχι ιδιαίτερα… μόνο όταν πρέπει να γυρίσουμε κοινές σκηνές. Διότι η Ηγουμένη είναι στο μοναστήρι κατά 99%, οπότε κινούμαστε σε διαφορετικά σημεία γυρίσματος.
Και μια και μιλάμε για το μοναστήρι, θέλω εδώ να πω ότι ο Καραγιάννης το έχει κάνει τόσο πειστικό… Φτιάχτηκε εντελώς από το μηδέν! Και είναι τόσο προσεγμένο, ώστε είναι πραγματικά σαν να βρίσκεσαι σε μοναστήρι!
Πέρα από το «Μαύρο Ρόδο», φέτος πρωταγωνιστείτε και στην παράσταση «Το Χελιδόνι» του Γκιλιέμ Κλούα, στο Θέατρο Μουσούρη, μαζί με τον Δημήτρη Τσίκλη. Ένα έργο βαθύ, ευαίσθητο, το οποίο όμως μπορεί για κάποιους να μην είναι και τόσο «εύκολο»…
Κοιτάξτε να δείτε… στο έργο η Αμέλια, η ηρωίδα, υφίσταται τις συνέπειες του φόβου της μη χάσει την αγάπη του Ντάνι, του γιου της. Αυτός ο φόβος την οδηγεί στο να μην του κάνει ποτέ τις «δύσκολες» ερωτήσεις, να μην του δώσει ποτέ την ευκαιρία να της μιλήσει για τον σεξουαλικό του προσανατολισμό. Γι’ αυτό και λέει χαρακτηριστικά ότι αυτός ο φόβος «τον έκανε να πεθάνει νιώθοντας μίσος για μένα». Πρόκειται για μια πολύ πικρή διαπίστωση μιας μητέρας που, κατά τα άλλα, αγαπάει το παιδί της. Όταν, όμως, έρχεται εκείνη η ώρα η δύσκολη να της πει την αλήθεια για τη ζωή του, εκείνη δεν μπορεί να τον κοιτάξει στα μάτια.
Είναι φοβισμένη, επειδή υπακούει στα κοινωνικά κλισέ και, τελικά, χάνει την αλήθεια της σχέσης της με το ίδιο το παιδί της. Ορίστε, αυτή η αλήθεια που λέγαμε…
Ήθελα η Φιλαρέτη να είναι µία «all the way» Ηγουµένη – µέσα έξω! Για να ηγείσαι πραγµατικά, πρέπει να είσαι πολύ φωτεινός άνθρωπος.
Πάντως, παρακολουθώντας την παράσταση, νιώθεις ότι στην ηρωίδα δίνεται ένα είδος «δεύτερης ευκαιρίας». Η γνωριμία της με τον Ραμόν τής δίνει την ευκαιρία να έρθει αντιμέτωπη με όλα εκείνα που είχε φοβηθεί και να εκφραστεί τελικά και η ίδια.
Μα φυσικά! Με κάποιον τρόπο φτάνει στη λύτρωση, περνώντας όμως μέσα από πολύ πόνο. Ο Καζαντζάκης έλεγε ότι ακόμα και το πιο ωραίο λουλούδι, για να ανθίσει, έχει τη ρίζα του στη λάσπη…
Να πούμε ότι η ιστορία της παράστασης έχει ως αφορμή την επίθεση που είχε γίνει το 2016 στο gay bar “Pulse”, στο Ορλάντο, η οποία στοίχισε τη ζωή σε δεκάδες ανθρώπους. Ένας από αυτούς φέρεται να είναι και ο γιος της Αμέλια…
Μα δεν βλέπεις τι γίνεται τώρα; Πρόσφατα δεν έγινε πάλι επίθεση στο Κολοράντο, στο “Club Q”; Άλλα πέντε άτομα σκοτώθηκαν… Αντίστοιχη επίθεση έγινε και στη Σλοβακία τον Οκτώβριο, και στη Νορβηγία το καλοκαίρι… Το έργο αποδεικνύεται τραγικά επίκαιρο! Πραγματικά θα ευχόμουν να περάσει πια αυτή η επικαιρότητα, αλλά «ανανεώνεται» με τον τραγικότερο τρόπο συνεχώς!
19χρονος, δε, ο δράστης! Αυτό το πράγμα πώς το «ακούμε»; Πόσο χαμένο μπορεί να είναι αυτό το παιδί, που μπαίνει με ένα πολυβόλο και σκοτώνει συνανθρώπους του; Επειδή έχουν άλλη σεξουαλική προτίμηση; Επειδή, ενδεχομένως, έχουν την ίδια προτίμηση, αλλά εκείνος δεν τολμάει να το πει;
Με λίγα λόγια, πάει πολύ πιο πέρα από τη σεξουαλική προτίμηση όλο αυτό. Αφορά στη διαφορετικότητα. Και, δυστυχώς, πολλοί βάζουν τον εαυτό τους στη θέση του κριτή – δεν υπάρχει χειρότερο από αυτό. Αυτού του είδους οι πράξεις, οι τόσο επικριτικές, δημιουργούν αρρώστια στο μυαλό και στο σώμα. Είναι τραγικό…
Τι άλλο να πούμε για την παράσταση;
Νομίζω ότι αυτή την παράσταση πρέπει να τη δουν γονείς μαζί με τα παιδιά τους.
Τις προάλλες ήρθε ένα λύκειο και, ειλικρινά, θαύμασα τους καθηγητές που επέλεξαν να φέρουν τους μαθητές τους σε αυτό το έργο – γιατί οι καθηγητές είναι και οι ίδιοι γονείς, αλλά είναι και σαν δεύτεροι γονείς για τα παιδιά που διδάσκουν. Είναι και ο δικός τους ρόλος πολύ σημαντικός. Εγώ θυμάμαι να με έχουν σημαδέψει δάσκαλοί μου, και καλά, και κακά…
Σε αντίθεση, πάντως, με τους συγκεκριμένους καθηγητές, σκέφτεται κανείς πόσο στενόμυαλοι αποδεικνυόμαστε, πολλές φορές, σε μια κοινωνία που «υπερηφανεύεται» ότι εξαίρει τη διαφορετικότητα…
Η ζωή των άλλων πρέπει να μας ενδιαφέρει μόνο στην περίπτωση που μπορούμε να βοηθήσουμε.
Θυμάμαι, μικρά, όταν γυρνούσαμε από το σχολείο και, καμιά φορά, στο τραπέζι αρχίζαμε να σχολιάζουμε κάποιον συμμαθητή μας, η μητέρα μου μας έλεγε: «Μην κουτσομπολεύετε! Πείτε μου καλύτερα πώς περάσατε τη μέρα σας. Άστε τους άλλους, εσείς πείτε μου πώς περάσατε!». Καταπληκτικό;
Η υπέροχη μητέρα μας πάντα έλεγε: «Σας εύχομαι να έχετε τόσο ενδιαφέρουσα ζωή, ώστε ποτέ να μην ασχολείστε με τις ζωές των άλλων. Εκτός αν είναι να βοηθήσετε!».
Μεγάλη κουβέντα αυτό…
Η μεγαλύτερη περιουσία που μπορεί να αφήσει μια μάνα στα παιδιά της! Είμαι πραγματικά πολύ τυχερή… Αλλά, ξέρετε, το θέμα δεν είναι να είσαι απλά τυχερός, πρέπει και να το καταλαβαίνεις. Δεν αρκεί να υπάρχει η ομορφιά δίπλα μας, πρέπει να μπορούμε και να τη δούμε. Μπορούμε, όντως, να τη δούμε;
▲ Το «Μαύρο Ρόδο» προβάλλεται κάθε Κυριακή έως Τετάρτη στο Mega, στις 22:40
Photo Credits: Γιώργος Καπλανίδης