Μαρία Τζομπανάκη: «Είμαι πολύ… μάνα! Για πολλά χρόνια, οι άνθρωποι έβλεπαν πιο πολύ την όμορφη Μαρία»

_Ας μιλήσουμε για καλοκαίρια… Κατ’ αρχάς, είστε καλοκαιρινός ή χειμερινός τύπος;
Χειμερινός, του βαρύ χειμώνα! Ίσως γιατί γεννήθηκα την ώρα που χιόνιζε στην πόλη των Χανίων…

_Μα… χιονίζει στα Χανιά;
Πολύ σπάνια! Ε, την ημέρα που γεννήθηκα χιόνιζε, κι έπεφταν χοντρές νιφάδες… Μάλιστα, το φαινόμενο είχε γραφτεί τότε σε όλες τις ελληνικές εφημερίδες! Φαίνεται ότι η εποχή που γεννιέται ένα μωρό επηρεάζει πάρα πολύ την ιδιοσυγκρασία του. Εγώ, λοιπόν, γεννήθηκα καθώς έπεφτε χιόνι και μου αρέσει πολύ το κρύο!
Το καλοκαίρι «λουφάζω». Κρύβομαι από τον ήλιο, με ενοχλεί η ζέστη. Βέβαια, μου αρέσει το νερό, η θάλασσα, αλλά βγαίνω έξω το πρωί ή απόγευμα-βράδυ.

_Είχα εντελώς αντίθετη εικόνα για σας. Ίσως επειδή έχετε πολύ έντονο αυτό το «μεσογειακό»…
Ναι, ίσως επειδή χαμογελάω πολύ… Γενικώς, όμως, είμαι χειμερινή. Στη Νέα Υόρκη, όταν έχει πολύ κρύο, εγώ είμαι πάααρα πολύ καλά!
Η μαμά μου μού έλεγε «Πού σε βρήκα εγώ εσένα; Από τον Βορρά σε φέρανε στην αγκαλιά μου!».

_Ήθελα να σας ρωτήσω για ένα καλοκαίρι που θυμάστε με νοσταλγία, αλλά τώρα μάλλον πρέπει να ρωτήσω για χειμώνα… (γέλια)
Τα καλοκαίρια τα συνδέω πάρα πολύ με την Κρήτη, με τα Χανιά όπου είναι το πατρικό μου, με την οικογένειά μου, με την πατρίδα της μαμάς μου, τις Μαργαρίτες Μυλοποτάμου, όπου έχω κληρονομήσει το αρχοντικό πατρογονικό της…
Τα δικά μου παιδικά και νεανικά καλοκαίρια ήταν πιο ισορροπημένα ως προς το κλίμα, ήταν εύκρατο πραγματικά! Φύσαγε το δροσερό αεράκι, το καρπούζι μύριζε «καρπούζι», ήταν η βανίλια το «υποβρύχιο», ήταν ο παγωτατζής, ήταν ο ρεβιθάς με τις φούντες από φρέσκα ρεβίθια που πέρναγε από τις γειτονιές στα Χανιά, κι εμείς, τα παιδιά, τρέχαμε και αγοράζαμε ρεβίθια… Εγώ πρόλαβα και τον παγοπώλη που έφερνε με τα τσιγκέλια πάγο για το ψυγείο…
Έχω ζήσει πολύ όμορφα καλοκαίρια. Και τα νοσταλγώ, γιατί ζούσαν οι γονείς μου, γιατί ήμασταν μικρά παιδιά και ξένοιαστα, παίζαμε στις αλάνες πετροπόλεμο, ποδόσφαιρο… Εγώ πάντα έκανα τον τερματοφύλακα…
Πηγαίναμε στον Δημοτικό Κήπο Χανίων, που είχε σινεμά και ένα καφέ-ζαχαροπλαστείο, «Κήπο» το λέγανε, όπως και τώρα, και κάθονταν εκεί οι οικογένειες… Θυμάμαι με νοσταλγία εικόνες, όπως αυτή: Περνούσε κάποιος που πούλαγε φρέσκα αμύγδαλα, καθαρισμένα, πάνω σε μεγάλα μουρόφυλλα, που τα είχε ακουμπισμένα πάνω στον πάγο. Αυτό το θυμάμαι πάρα πολύ, πάρα πολύ… σαν να’ ναι τώρα!
Και τα παιχνίδια μας, τα κυνηγητά πάνω και γύρω από τα ρωμαϊκά αγάλματα, που ήταν μισά χωμένα στο χώμα, μισά έξω, πριν τα ανασκάψουν και τα τοποθετήσουν στο Μουσείο Χανίων. Ανεβαίναμε πάνω τους, κι από εκεί πατούσαμε και σκαρφαλώναμε στα πεύκα, και κάναμε «μάτι» λαθραία στις ταινίες που έπαιζε το σινεμά! Ήταν ονειρεμένα, όμορφα για όλους καλοκαίρια…
Τότε η ζέστη ήταν υποφερτή! Βέβαια, η μαμά μου με έβρισκε το πρωί στο μωσαϊκό ξαπλωμένη, μπρούμυτα, με τα χέρια ανοιχτά, για να δροσίζομαι. Και μου έλεγε «Μην το κάνεις αυτό, Μαράκι μου! Δεν θα κάνεις παιδιά!», επειδή ακουμπούσε η κοιλιά μου…

_Όσες φορές σας έχω ακούσει να μιλάτε για την Κρήτη, πάντα μιλάτε με μεγάλη νοσταλγία…
Αυτά, τα παραπάνω, τα έζησα στα Χανιά. Πήγαινα διακοπές στο χωριό, στις Μαργαρίτες… Για μένα ήταν υπέροχα τότε, εκεί, σαν παραμύθι. Μάλιστα, μέχρι τα 12 – 14 μου, δεν είχε ηλεκτρικό το χωριό. Και θυμάμαι τις λάμπες, τα λυχνάρια, τη μυρωδιά της κοπριάς, από τα δωμάτια κάτω από τα σπίτια που είχαν τις αίγες ή τα γαϊδούρια. Αυτή τη «μυρωδιά του χωριού»…
Το ξύλο που έκαιγαν στο τζάκι για να μαγειρέψουν, για να μην καίνε πολύ υγραέριο… Πατάτες τηγανητές στο τζάκι είναι οι ωραιότερες πατάτες που μπορείς να φας!
Το ψωμί που ζύμωνε η θεία μου και το φούρνιζε σ’ αυτούς τους καταπληκτικούς ξυλόφουρνους. Και μετά έκοβες το ψωμί καυτό, και το βούταγες σε ένα πιάτο βαθύ, με λάδι… Ήταν η ζωή η ίδια!
Εγώ λάτρευα αυτή τη ζωή. Και ακόμα αγαπώ αυτή την απλότητα. Μου αρέσει ο άνθρωπος να χρησιμοποιεί τα χέρια του, την όσφρησή του, την καρδιά του. Να αγαπάει ο άνθρωπος, να κάνει σχέσεις, να μη γίνονται όλα μόνο με στόχο το κέρδος…

_Πόσο εύκολο είναι, όμως, στη σημερινή εποχή, ο άνθρωπος να επιστρέψει σ’ αυτή την απλότητα;
Πιστεύω ότι ήρθε η ώρα να γίνει κι αυτό. Βλέπουμε τις καταστροφές, βλέπουμε πόσο δεσμευτικό είναι το να είναι εξαρτημένες πολλές χώρες από βασικές τροφές, όπως το σιτάρι, ή την ενέργεια που πρέπει να εισαχθεί από άλλη χώρα…
Στην προκειμένη περίπτωση, ζούμε το καταστροφικό αποτέλεσμα στην Οικονομία, σε παγκόσμιο επίπεδο, από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Στον οποίο, σαφώς, η αιτία είναι η κυρίαρχη εξουσία και το κέρδος ανάμεσα σε χώρες που επηρεάζουν τις τύχες του πλανήτη, όπως η Ρωσία και η Αμερική… Υπάρχουν πολλά θέματα που θα αναθεωρήσουμε.
Είναι καιρός, λοιπόν, να σκεφτούμε πιο απλά, με κέντρο τον Άνθρωπο. Όπως σκέφτονταν οι παππούδες μας, οι γονείς μας. Τότε που οι άνθρωποι σκέφτονταν ακόμα σαν άνθρωποι.

Η Μάνα, στον «Ματωμένο Γάμο», είναι ένας από τους πιο ωραίους και πιο σημαντικούς ρόλους του παγκόσμιου κλασικού ρεπερτορίου.

_Όσο σας ακούω, σκέφτομαι μήπως αυτή η ανάγκη να επιστρέψουμε σε κάτι πιο «πρωτογενές» φαίνεται και στις επιλογές μας στην τηλεόραση. Ας πάρουμε τον «Σασμό»… Θεωρείτε ότι η περιρρέουσα ατμόσφαιρα ίσως να έπαιξε κάποιο ρόλο;
Ναι, δεν νομίζω ότι είναι τυχαίο… Έχει παίξει ρόλο, βεβαίως! Ξαναθυμηθήκαμε έστω και ακραίες συμπεριφορές ανθρώπων, που η ζωή τους ήταν οργανωμένη πάνω στις αρχές και στην παράδοση.
Η Καλλιόπη είναι ένας τέτοιος άνθρωπος, κατ’ ουσίαν. Προσωπικά έχω επιλέξει να στηρίζω ερμηνευτικά μια τέτοια Καλλιόπη, όχι μια «παλαβιάρα» και ανισόρροπη, η οποία θέλει να κάνει κακό στον κόσμο. Είναι ένας άνθρωπος που έχει συγκεκριμένες αρχές, αλλά είναι απόλυτη για να τηρήσει αυτές τις αρχές. Σε κάποιες περιπτώσεις γίνεται πιο μαλακή, όταν μπαίνει μπροστά η αγάπη που έχει στα παιδιά της.
Άκουσα από πολλούς ότι είναι χειριστική. Πολλές μάνες, κάποια στιγμή, γίνονται «χειριστικές» από την υπερβολική προστασία προς τα παιδιά τους. Αυτό είναι λάθος. Δεν πρέπει να εκβιάζεις το παιδί σου, δεν πρέπει να του βάζεις διλήμματα. Εγώ, ως μητέρα, ακολούθησα τις αρχές και τις παραδόσεις με τις οποίες μεγάλωσα, υποστηρίζοντας αυτό που κάνει τον άνθρωπο καλύτερο, αυτό που τον κάνει να επιλέγει το ωραίο και το αληθινό.
Δεν πιστεύω στην εκδικητικότητα, γενικώς. Δεν βγαίνει τίποτα με το να απαντάς στο κακό με κακό. Βέβαια, αν μου πείραζαν το παιδί μου, και μάλιστα μπροστά μου… ε, δεν ξέρω πώς θα αντιδρούσα. Το λέω με πάσα ειλικρίνεια, δεν ξέρω πώς θα αντιδρούσα! Είναι «πόλεμος» όταν σου σκοτώνουν το παιδί, τον πατέρα ή τα αδέρφια σου, μπροστά στα μάτια σου. Αντιδράς υπερασπιζόμενος την οικογένειά σου, είναι αντανακλαστική αντίδραση! Γι’ αυτό και δεν πρέπει να είναι εύκολη η πρόσβαση σε όπλο… για να προλάβει η λογική να επικρατήσει.
Εκείνοι που οπλίζονται και πάνε γυρεύοντας να σκοτώσουν, είναι φονιάδες. Χωρίς ελαφρυντικό.

_Κι όμως, μαθαίνουμε πλέον και για φόνους που δεν προκύπτουν μέσα από βεντέτες…
Αυτά τα αποτρόπαια που γίνονται, τελευταία… Σκοτώνουν οι άνδρες τις γυναίκες τους, βιάζουν, δολοφονούν εν ψυχρώ…
Δεν μπορώ να δεχτώ ότι είναι τόσο μεγάλη η πρόκληση, ώστε ένας άνδρας να δικαιολογεί την πράξη του να πιάσει τη γυναίκα του από τον λαιμό και να την πνίξει. Δεν σκοτώνεις τη μάνα του παιδιού σου, την αγαπημένη σου, παρά μόνο αν είσαι βίαιος.
Ούτε και μπορώ να φανταστώ ότι μια μάνα μπορεί να σκοτώσει τα παιδιά της. Εγώ αυτό το πράγμα δεν μπορώ να το δεχτώ! Ακόμα και η Μήδεια σκότωσε μια κι έξω τα παιδιά της… Μια κι έξω! Δεν τα σκότωνε ένα-ένα… Το έκανε σε μία στιγμή τρέλας, παραλογισμού. Ξέρω ως ηθοποιός να σας πω γιατί το έκανε, ως μάνα δεν μπορώ. Και βάζω τελεία, γιατί δεν θέλω να σχολιάσω τίποτα άλλο.

_Η εποχή μας είναι λίγο ζοφερή… Τι σκέφτεστε για όλα αυτά που γίνονται γύρω μας;
Διαισθάνομαι ότι υπάρχουν και άλλα άκρα, στα οποία δεν έχουμε φτάσει ακόμα. Θα έρθει πείνα, δυστυχώς. Σε όλο τον κόσμο. Θα υποφέρουν και οι «προηγμένες» χώρες, όχι μόνο οι αναπτυσσόμενες. Δημιουργήθηκε ένας καινούργιος πόλεμος, όπως γίνεται συνήθως όταν υπάρχει μια παγκόσμια οικονομική κρίση…
Να μην παίξουμε τα παιχνίδια που θέλουν να παίξουν κάποιοι, για να έχουν τον οικονομικό –και όχι μόνο– έλεγχο του πλανήτη.

_Πώς να το κάνουμε αυτό, όμως;
Πιστεύω ότι θα δοθεί η ευκαιρία στους ανθρώπους να κάνουν μια επιλογή. Μας δίνονται ευκαιρίες και από το σύμπαν, όπως λένε πολλοί. Θα μας δοθεί η ευκαιρία να πούμε ένα μεγάλο «όχι». Για να δούμε…
Γι’ αυτό, λοιπόν, επιστρέφω σε αυτό που λέγαμε για τον «Σασμό». Μιλάμε για αξίες, για αισθήματα έντονα, για έρωτες ανεκπλήρωτους, που όμως είναι εκεί. Μιλάω και για τη μάνα, την Καλλιόπη, η οποία υποχωρεί όταν μπορεί να καταλάβει τον τρόπο με τον οποίο σκέφτονται τα παιδιά της, επειδή τα αγαπά.

_Αν η μάνα του Μαθιού και του Αστέρη δεν ήταν η Καλλιόπη, αλλά η Μαρία, σε τι θα λειτουργούσατε διαφορετικά;
Μα είμαι η μάνα του Ορφέα, που είναι ο Αστέρης!

_Σωστό! Αλλά τι θα κάνατε, αν τα δύο παιδιά σας εμπλέκονταν στις συγκεκριμένες ερωτικές ιστορίες;
Πρέπει να βάλουμε μέσα και το φονικό, όμως, για να μπω σε αυτή τη θέση…
Εγώ δεν θα είχα σπρώξει τα παιδιά μου στην εκδίκηση. Σε καμία περίπτωση… Θα μου άρεσε να ερωτευτούν δύο νέα παιδιά από τις αντιμαχόμενες οικογένειες και να λήξει το κακό. Εγώ θα προωθούσα αυτό, ως Μαρία. Είμαι υπέρ της αγάπης, πιστεύω ότι η αγάπη θεραπεύει και το κακό. Εγώ θα έλεγα «Ας σμίξουν»!
Αυτό θα ήταν πραγματικός σασμός! Και ένα τεράστιο μήνυμα προς όλες τις αντιμαχόμενες οικογένειες στην Κρήτη: Αυτοί που πίστεψαν περισσότερο από όλους στην εκδίκηση, αυτοί να κάνουν πίσω και να παραδεχτούν ότι έκαναν λάθος. Αυτό θα ήθελα να συμβεί και στον «Σασμό». Έτσι στέλνουμε και ελπιδοφόρα μηνύματα! Εγώ, ως Μαρία, αυτό θα πρότεινα.

_Ο σασμός, ως φιλοσοφία, πόσο συμβατός είναι με την ανθρώπινη ψυχή; Πόσο εύκολο είναι να υπερβείς το ότι έχουν σκοτώσει έναν δικό σου, το ότι έχεις μεγαλώσει νιώθοντας μίσος για μια άλλη οικογένεια;
Εγώ είμαι Κρητικιά και ξέρω τι σημαίνει αυτό… Πρέπει να πιστεύεις πολύ στην αγάπη, πάρα πολύ. Είμαι εναντίον, κάθετα και οριζόντια, όταν έχει γίνει ένα κακό, να περνάς το μίσος στην επόμενη γενιά, και να φορτωθεί η αθώα επόμενη γενιά το να σκοτώσει εκδικούμενη κάποιους αθώους.
Άσ’ το, φαρμακώσου, φύγε μακριά να μην το σκέφτεσαι, ζήσε το πένθος σου. Το μίσος δεν οδηγεί πουθενά∙ μόνο στο κακό. Γι’ αυτό και τα παντρολογήματα και τα βαφτίσια κάνουν καλό στις βεντέτες. Μαλακώνουν τις επόμενες γενιές.

_Τι θα δούμε, λοιπόν, στη δεύτερη σεζόν του «Σασμού»;
Ξέρω πολύ λίγα από αυτά που θα γίνουν. Έχουμε κάνει κάποιες συζητήσεις, αλλά μέχρι εκεί…

_Θα δούμε πιο πολλή αγάπη ή πιο πολύ κακό;
Νομίζω ότι θα τα δείτε όλα. Και το ακραίο κακό, και το ακραίο καλό. Θα είναι πολύ πληθωρικό το περιεχόμενο. Θα αναπτυχθούν οι χαρακτήρες εν τω βάθει και θα δούμε ποιοι ήταν στο παρελθόν τους, αλλά και στην εξέλιξή τους.

_Θα έχουμε και καινούργιους χαρακτήρες;
Νομίζω ναι.

_Και καινούργιες ιστορίες;
Ναι, γεγονότα στις κεντρικές οικογένειες.

Είµαι υπέρ της αγάπης, πιστεύω ότι η αγάπη θεραπεύει και το κακό.

_Σας ανησυχεί καθόλου η συνέχεια σε δεύτερη σεζόν; Και το ρωτάω επειδή, μοιραία, θα «ανοίξει» το πράγμα, θα προκύψουν κι άλλες ιστορίες… Μήπως αυτό λειτουργήσει εναντίον της σειράς;
Όχι. Αντιθέτως. Θα ξαναγυρίσουμε πίσω, θα δούμε πώς άρχισαν όλα. Θα ασχοληθούμε πολύ με τις αρχικές ιστορίες, θα δούμε περισσότερα γεγονότα από το παρελθόν.
Αλλιώς θα είναι επικίνδυνο, όπως το είπες. Αν έχουμε κι άλλες δέκα ιστορίες, θα ξεχάσουμε από πού αρχίσαμε. Μαρία, αν ήταν έτσι, δεν θα δεσμευόμουν.
Θα είμαστε εκεί όλοι οι βασικοί χαρακτήρες, για να στηρίξουμε αυτό για το οποίο κληθήκαμε εξαρχής. Ήταν βάσανο για όλους μας να αποφασίσουμε φέτος. Δεν ήταν εύκολη απόφαση. Ακριβώς γιατί θέλαμε η συνέχεια να είναι αυτό για το οποίο δεσμευτήκαμε. Και θα έχει και πολύ ενδιαφέρον, πιστεύω…

_Φέτος, πάντως, και στην τηλεόραση και στο θέατρο, ο ρόλος της μάνας σάς ακολουθεί…
Ναι, γιατί είμαι πολύ… μάνα! Και γιατί είμαι καρατερίστα ως ηθοποιός. Τώρα το ανακαλύπτουν και οι άνθρωποι της δουλειάς.
Στο επόμενο διάστημα, οι άνθρωποι θα δουν πιο βαθιά τη Μαρία. Γιατί, για πολλά χρόνια, έβλεπαν πιο πολύ την όμορφη Μαρία. Τώρα βλέπουν πιο πολύ την ποιότητα του χαρακτήρα μου. Μεγάλωσα κιόλας, είμαι κι εγώ πιο «ανοιχτή»…

_Ίσως πιο απενοχοποιημένη;
Όχι, όχι… Δεν είχα ενοχές. Ποτέ! Τώρα είμαι πιο «ανοιχτή» γενικώς, ως άνθρωπος. Ίσως γιατί, πιο νέα, φοβόμουν να «ανοιχτώ» σε όλο τον κόσμο.
Κάνουμε μια διαδρομή ως χαρακτήρες. Και περνάμε διάφορα στάδια, που είναι και πόνος, και βάσανα, μαζί με τις χαρές… Αυτά διαμορφώνουν τον χαρακτήρα, τον σμιλεύουν. Τώρα νομίζω ότι είναι πιο απτή αυτή η διαμόρφωση. Έχει τρέξει πολύ νερό και έχει λειάνει τις γωνίες.

_Αυτό, φαντάζομαι, το λέτε για καλό…
Ναι, ναι… Οι άνθρωποι οφείλουν να εξελίσσονται. Ακόμα και μια πέτρα αλλάζει μέσα στον χρόνο, πόσω μάλλον ένας άνθρωπος. Η βροχή, το πέρασμα ενός ανθρώπου που μπορεί να την κλοτσήσει, το νερό που μπορεί να την παρασύρει, δεν την αλλάζουν την πέτρα; Σκεφτείτε αντίστοιχα τον χαρακτήρα του ανθρώπου, μέσα από όλα αυτά που περνάει στη ζωή του…
Για μένα, οι άνθρωποι που δεν εξελίσσονται και μένουν αμετακίνητοι, είναι δυστυχισμένοι. Πονάνε πάρα πολύ, μαυρίζει η ψυχή τους, και μαζί μαυρίζει και η όψη και η συμπεριφορά τους. Τους λυπάμαι αυτούς τους ανθρώπους…

_Οι μάνες που υποδύεστε, και στον «Σασμό» και στον «Ματωμένο Γάμο», έχουν κάποια σχέση μεταξύ τους;
Έχουν διαφορές. Η μάνα στον «Ματωμένο Γάμο» χάνει το παιδί της, είναι χαροκαμένη. Τεράστια διαφορά αυτή, τεράστια!
Εγώ χωρίζω τις μάνες σε αυτές τις δύο κατηγορίες: στη μάνα που χαίρεται τα παιδιά της και πεθαίνει πρώτη, και στη μάνα που χάνει κάποιο παιδί ή τα παιδιά της. Αυτή η δεύτερη «κατηγορία» είναι ανείπωτου πόνου και συναισθηματικού φορτίου.
Άλλη «κατηγορία» δεν υπάρχει, γιατί βεβαίως δεν μπορώ να σκεφτώ ως τρίτη και τη μάνα που σκοτώνει τα παιδιά της. Εγώ αυτό το απορρίπτω ως εκδοχή. Είναι μια εξαίρεση της εξαίρεσης. Έρεβος…
Το κοινό που έχουν οι δύο μάνες είναι το ότι δεν θέλουν να πάθουν κακό τα παιδιά τους, εξαιτίας της βεντέτας. Και η μάνα στον «Ματωμένο Γάμο» φοβάται μη χάσει το παιδί της, επειδή από βεντέτα είχε χάσει το άλλο της παιδί και τον άντρα της. Αυτό είναι το βασικό κοινό στοιχείο.
Επίσης, αυτή η γυναίκα είναι Σπανιόλα. Πρόκειται πάλι για ένα μεσογειακό λαό, έχουν κι αυτοί έντονα πάθη και έντονες συμπεριφορές, όπως έχουν και οι Κρητικοί…

_Κεντρικός πυλώνας στον «Ματωμένο Γάμο» του Λόρκα είναι η ανάγκη των γυναικών να ξεφύγουν από αυτή τη «φυλακή» στην οποία τις καταδικάζει η κοινωνία, που τους αρνείται την ερωτική ελευθερία, την ελευθερία να ζήσουν όπως θέλουν…
Θα σου πω μία φράση της Μάνας. Την ημέρα του γάμου, ρωτάει τη Νύφη: «Ξέρεις τι θα πει γάμος, παιδί μου; Είναι τα παιδιά σου, ο άντρας σου και ένας τοίχος δυο μπόγια ψηλός, ανάμεσα σε σένα και τον υπόλοιπο κόσμο». Αυτό είναι πολύ μεγάλη και βαριά κουβέντα… Δείχνει όλη την εποχή και το ποια ήταν η θέση της γυναίκας.
Η Μάνα στον «Ματωμένο Γάμο» είναι μάνα που δεν είχε κόρη, και είναι και χήρα που έχασε νωρίς τον άνδρα της. Και έμεινε πιστή στην ανάμνηση και την αγάπη που του είχε.

_Αυτή την υποτίμηση της γυναίκας την έχουμε ξεπεράσει καθόλου στην ελληνική κοινωνία;
Μα δεν βλέπετε τι γίνεται; Εγώ ήμουν πολύ αισιόδοξη, έλεγα ότι είχε εξομαλυνθεί αυτή η φρικτή επανάληψη στην ιστορία του κόσμου, το να υποβιβάζεται η γυναίκα από τον άνδρα και από την κοινωνία. Αλλά, όπως φαίνεται, υποβόσκει… Δεν θεραπεύτηκε η άδικη στάση προς το γυναικείο φύλο.
Τώρα είναι και τα social media, το Ίντερνετ, και μαθαίνονται όλα πιο γρήγορα και πιο έντονα. Παντού οι γυναίκες βιώνουν ακόμα, φανερά ή κρυφά, σκληρό bullying. Σε όλα τα επαγγέλματα.
Δημιουργήθηκε και το #metoo, ευτυχώς! Αλλά φαίνεται να τείνει να φτάσει στο άλλο άκρο… Και θυμώνω που μία κίνηση τόσο σπουδαία κάποιοι δεν τη σέβονται, τη χρησιμοποιούν με ελαφρότητα, με ενδεχόμενο να κινδυνεύσει να χάσει την αξιοπιστία της. Η Αξιοπρέπεια γενικά είναι μέγιστη αρετή.

_Ξαναπάω, λοιπόν, στον «Ματωμένο Γάμο», στον οποίο πρωταγωνιστείτε αυτό το καλοκαίρι. Γιατί είπατε «ναι» σε αυτή τη δουλειά;
Γιατί, κατ’ αρχήν, είναι ένα σπουδαίο έργο. Όταν ήμουν στη Σχολή του Εθνικού, μας μοίραζαν ρόλους και μου έδωσαν τον ρόλο της Νύφης, φυσικά. Τους είπα «Εγώ γιατί να παίξω τη Νύφη;». «Ποια ήθελες να παίξεις;», «Τη Μάνα!», λέω. Ο καθηγητής μας, ο Στέλιος Βόκοβιτς, φοβερός δάσκαλος και ηθοποιός, μου λέει «Μα, κοιτάξου στον καθρέφτη. Ό,τι και να κάνεις, δεν μπορείς να την παίξεις». Είχε δίκιο, βέβαια.
Το έργο και ο ίδιος ο ρόλος είναι ένας από τους πιο ωραίους και πιο σημαντικούς ρόλους του παγκόσμιου κλασικού ρεπερτορίου…

_Είναι σπουδαία και η ομάδα των συντελεστών…
Είχα ακούσει πολύ καλά λόγια για τον Νικορέστη Χανιωτάκη, τον σκηνοθέτη μας. Και επιβεβαιώνεται ότι είναι ένας καλός σκηνοθέτης, ένας πολύ ωραίος συνεργάτης, ένα παιδί ώριμο για την ηλικία του, με έμπνευση, που συνεργάζεται πάρα πολύ ωραία με όλους τους συνεργάτες του∙ πολύ βασική προϋπόθεση αυτή για μένα… Και όλοι οι συμμετέχοντες είναι πολύ καλοί ηθοποιοί και εξαιρετικοί συνάδελφοι.
Βεβαίως, είναι και ο υπέροχος Αλκίνοος Ιωαννίδης, που έχει γράψει μια θεϊκή μουσική για την παράσταση. Και είναι πολύ έντονο το μουσικό στοιχείο μέσα στην παράσταση, με υπέροχο, συγκινητικό, τρυφερό, ξεσηκωτικό αποτέλεσμα.
Και δεν είπα και για την Αρετή Μουστάκα, την ενδυματολόγο και σκηνογράφο. Έχει μεγάλη φαντασία, είναι πολύ καλαίσθητη η σκέψη της, και είναι πολύ έξυπνη. Συνθέτει με ετερόκλητα στοιχεία φανταστικές εικόνες. Και φαίνεται και στις φωτογραφίες μας αυτό!
Είναι γενικώς μια ευτυχισμένη στιγμή, που ενώθηκαν άνθρωποι με αγάπη, μεράκι και ταλέντο! Οπότε, όλα οδηγούσαν στο να πω «ναι», μόνο «ναι»!

_Γιατί να έρθουμε, λοιπόν, να σας δούμε;
Ο κόσμος θα συγκινηθεί, θα χαρεί… Θα ακούσει τον σπουδαίο λόγο του εκπληκτικού Νίκου Γκάτσου, ο οποίος έχει κάνει τη μεταφορά από τα Ισπανικά στα Ελληνικά. Ποιητικός λόγος, πανέμορφος, ωραίες λέξεις, ωραία κείμενα. Και ο Λόρκα, βέβαια, που είναι μια καρδιά που πάλλεται.
Η ομάδα των συνεργατών, αλλά και αυτό το μήνυμα του καημού της αγάπης, της ελευθερίας της αγάπης… όλα είναι σπουδαία στοιχεία σ’ αυτή την παράσταση. Οι θεατές δεν θα θέλουν να φύγουν!

_Και πώς το βλέπετε; Θα καταφέρετε να ξεκουραστείτε καθόλου;
Εμένα με ξεκουράζει η δημιουργία! Ο αδερφός μου ο μεγάλος, ο Δημήτρης, μου έλεγε: «Δεν σε φοβάμαι εσένα. Εσύ όταν κάθεσαι κινδυνεύεις!». (γέλια)
Δεν μπορώ να καθίσω, μαραζώνω και υποφέρω. Πάντα βρίσκω κάτι να κάνω. Τον προηγούμενο καιρό είχα ασχοληθεί με άλλα πράγματα που έπρεπε να γίνουν. Τώρα είμαι έτοιμη…

_Πράγματι, τα προηγούμενα χρόνια είχατε καταπιαστεί με πολλά, αλλά όχι την υποκριτική…
Ναι, ασχολήθηκα με τον Πολιτισμό και την Παράδοση από πολύ νωρίς, και εντός Ελλάδος, αλλά και εκτός. Στη Νέα Υόρκη έκανα το Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου της Νέας Υόρκης («New York City Greek Film Festival»), το οποίο, τα δύο χρόνια που είχα την ευθύνη της διεύθυνσής του, πριν έρθει η καραντίνα και ο κορονοϊός, λειτούργησε με μεγάλη επιτυχία. Έγινε και διεθνές, γενικά ανέβηκε πολύ ψηλά!
Βραβεύτηκα γι’ αυτό και είμαι πραγματικά υπερήφανη, ως Ελληνίδα και ως γυναίκα, που τα κατάφερα. Επειδή είχα πολλές ευθύνες, έπρεπε να αντιπαλέψω πολλά. Και στην Αμερική, δυστυχώς, αν δεν είσαι πρώτος, σου λένε «Δεν πέτυχες». Ευτυχώς πήγε ψηλά, στην πρώτη θέση, και ήταν και για μένα μεγάλη εμπειρία. Θα δούμε τώρα πώς θα συνεχίσω, αν θα συνεχίσω…
Έπεσα με τα μούτρα στη δουλειά εδώ. Ήταν καθαρά σύμπτωση που, εκείνη την περίοδο που ήρθα, ενώ προετοίμαζαν δύο χρόνια σχεδόν τον «Σασμό», ήρθε, τακ, και κούμπωσε. Έγιναν όλα μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα.

_Εμένα, πάντως, μου φαίνεται και λίγο καρμικό. Δεν μπορώ να φανταστώ κάποια άλλη στον ρόλο της Καλλιόπης…
Σήμερα ούτε κι εγώ μπορώ να φανταστώ. Όχι επειδή είμαι η καλύτερη, αλλά επειδή την ξέρω την Κρήτη πάρα πολύ καλά. Και, ως ρόλος, λέω πολλές παλιές λέξεις, φράσεις και παροιμίες που άκουγα μικρή, και άλλα που είχα γραμμένα σε ημερολόγια, σημειώνοντας ποιος είχε πει τι από θείους και θείες. Τα έχω αυτά τα ημερολόγια, και τώρα χρησιμοποιώ πολλά τέτοια στοιχεία: κουβέντες της μάνας μου, παλιές μυλοποταμίτικες κουβέντες που σήμερα δεν τις λένε πολύ.
Έχω κάνει μια σύνθεση διαφόρων γυναικών από τις μνήμες που έχω εγώ, ως Μαρία, όταν πήγαινα στον Μυλοπόταμο. Από τη μεριά μου, είναι ένα μνημόσυνο σ’ αυτές τις γυναίκες. Δεν ξέρω αν ήταν καλές ή κακές ως χαρακτήρες. Ήταν σίγουρα δυνατές και υπέφεραν πολλά. Και σταθήκανε θεριά ανίκητα και σώσανε τα σπίτια τους.
Αυτές τις γυναίκες προσπαθώ να «αναστήσω» στην Καλλιόπη. Και γράψ’ το όπως το λέω: Είναι τιμή μου, μέσα από τον ρόλο της Καλλιόπης, να ανασταίνεται η μνήμη τους!

Photo credits: Αγγελική Κοκκοβέ