Αν νομίζουμε ότι το Γκντάνσκ είναι ένα γκρίζο βιομηχανικό κέντρο της Πολωνίας και ότι η Σούποτ και η Γκντίνια απλά βρίσκονται στον χάρτη χωρίς να εμπνέουν κάποιο ταξιδιωτικό ενδιαφέρον, τότε ευτυχώς τίποτα από όλα αυτά δεν θα μπορούσε να είναι περισσότερο λάθος.
της Έλενας Κιουρκτσή
Η απόφασή μας να επισκεφτούμε σε πέντε μέρες τρείς από τις πιο όμορφες πόλεις της Πολωνίας προέκυψε ένα καλοκαιρινό βράδυ στην Αθήνα, όταν ο φιλοξενούμενος Πολωνός φίλος μας Κσίστοφ (Krzysztof) πρότεινε να μας ξεναγήσει στα “μέρη” του. Μέχρι το πρωί της επομένης είχαμε δρομολογήσει το ταξίδι μας με προορισμό τη Βαρσοβία, όπου από εκεί με τραίνο θα φτάναμε σε 4,5 ώρες στο σημαντικότερο λιμάνι της χώρας, το Γκντανσκ (Gdansk).
Αυτή η πόλη-σύμβολο που σηματοδότησε τη μετάβαση της Πολωνίας στη νέα εποχή, διατηρεί σε μεγάλο βαθμό τη μαγεία του λαμπρού παρελθόντος της με το πανέμορφο ιστορικό της κέντρο να αποτελεί και το βασικό συστατικό της μυστηριακής γοητείας της. Είναι εντυπωσιακό πως, αυτό το ψαροχώρι που χτίστηκε τον 9ο αιώνα και στη συνέχεια εξελίχθηκε σε ένα από τα πλουσιότερα λιμάνια της Βαλτικής, θυμίζει σκηνικό από ταινία εποχής -για αυτό δεν έχει χαρακτηριστεί τυχαία ως “διαμάντι” της περιοχής. Μπροστά του απλώνεται η θάλασσα, πίσω του συνεχίζουν να αναπνέουν και να υπάρχουν αιωνόβια δάση, ενώ η Παλιά Πόλη είναι γεμάτη από ιστορικά κτίρια με περίτεχνα ψηφιδωτά και γραφικά πλακόστρωτα.
Όμως, για να είμαστε ακριβείς, ο πιο σωστός χαρακτηρισμός είναι “τα διαμάντια” της Βαλτικής, αφού το Γκντανσκ με την παραμυθένια αίγλη του και οι γειτονικές πόλεις Γκντίνια (Gdynia) με τα ωραία πάρκα της και η Σόποτ (Sopot) με τη τεράστια ολόλευκη παραλία της, ουσιαστικά συνθέτουν ένα οικιστικό τρίπτυχο διαφορετικού ύφους, τη ραγδαίως αναπτυσσόμενη “τρί-πολη” (Troojmiasto στα Πολωνικά).
Βόλτα στην ιστορία και την αισθητική
Φτάνοντας στο Γκντανσκ ο ήλιος ζέσταινε τη πόλη και ένα ελαφρύ αεράκι βοηθούσε στο να μην ιδρώνουμε, αν και η θερμοκρασία δεν ξεπερνούσε τους 25 βαθμούς Κελσίου. Η Παλιά Πόλη φιλοξενεί μνημεία, όπως το Παλαιό Δημαρχείο, τον Μεγάλο Μύλο (τον μεγαλύτερο στη μεσαιωνική Ευρώπη) και την εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης που στέκει εκεί από το 13ο αιώνα. Χτισμένη στις όχθες ενός καναλιού μοιάζει σαν να μην έχει αλλάξει εδώ και τέσσερις βαρείς αιώνες. Πλακόστρωτα δρομάκια ιδανικά για περιήγηση, πλατείες γεμάτες λουλούδια και γλυπτά -ανάμεσά τους και του Ποσειδώνα που εκτός από αγαπημένο σημείο συνάντησης των ντόπιων θεωρείται το σύμβολο της πόλης- και καλαίσθητα “σφιχταγκαλιασμένα” κτήρια βαμμένα σε νεοκλασικά χρώματα, διακοσμημένα με περίτεχνες προσόψεις και γλυπτά. Πλήθος κόσμου πηγαινοερχόταν σε χρωματιστούς κυματισμούς, με χαμογελαστά πρόσωπα και εύθυμη διάθεση στη πολύβουη πεζοδρομημένη οδό Ντλούγκα (Dluga), η οποία είναι γεμάτη από πλανόδιους μουσικούς, μίμους και γραφικά καφέ. Διασχίζοντάς την, καταλήξαμε στην αρχιτεκτονική κορωνίδα του χανσεατικού Γκντανσκ, την πλατεία Ντλούγκι (Dlugi Targ), που θεωρείται η πιο καλαίσθητη σε ολόκληρη την Πολωνία. Εδώ δεσπόζει το φλαμανδικού αναγεννησιακού ρυθμού Δημαρχείο με το χρυσό άγαλμα του βασιλιά Σίγκμουντ Β’ Αυγούστου στην κορυφή του πύργου του. Αριστερά του “αναδύεται” το γοτθικού ρυθμού Μέγαρο του Αρθούρου, το οποίο χτίστηκε το 15ο αι. και αποτέλεσε κατά το παρελθόν χώρο συνάντησης των εμπόρων από τις συντεχνίες της πόλης. “Ξέρετε, δεν ήταν πάντοτε όλα τόσο ρομαντικά και ανθρώπινα όπως τώρα” σχολίασε ο Κσίστοφ πιάνοντας στον αέρα ένα γαλάζιο μπαλόνι δραπέτη. Όπως μας εξήγησε, αυτή η πόλη, όσο όμορφη δείχνει τόσο ταλαιπωρημένη είναι.
Στην πρόσφατη ιστορία, ήταν το 1939 που το Γκντανσκ προσαρτήθηκε από την Ναζιστική Γερμανία και έτσι σηματοδοτήθηκε η έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Με το τέλος του, ενώθηκε με την υπόλοιπη χώρα, ωστόσο, η προσπάθεια ανοικοδόμησης του υπήρξε -όπως και η αντίστοιχη στη Βαρσοβία-, πραγματικά τιτάνια, με το εκπληκτικό αποτέλεσμα μέσα σε μόλις δύο δεκαετίες η πόλη να ξαναβρεί την αλλοτινή της αίγλη.
Το Γκντανσκ του… Βαλέσα
Από τη Χρυσή Πύλη -στις αρχές του ιστορικού κέντρου- δεσπόζει το μνημείο των πεσόντων κατά τη διάρκεια της εξέγερσης των ναυτεργατών με επικεφαλής τον Λεχ Βαλέσα με το μουστάκι …ορόσημο.
Για την ιστορία, ήταν στα φημισμένα ναυπηγεία του Γκτάνσκ -που τότε ονομάζονταν “Ναυπηγεία Λένιν”-, όπου γεννήθηκε το 1980, με πρωτεργάτη τον τότε απολυμένο ηλεκτρολόγο και μετέπειτα πρόεδρο της Πολωνίας (1991-1995) Λεχ Βαλέσα, η “Αλληλεγγύη” (Solidarnosc). Το πρώτο ανεξάρτητο εργατικό συνδικάτο που εναντιώθηκε ενεργά στο ολοκληρωτικό καθεστώς του στρατηγού Γιαρουζέλσκι.
Από τον Γερανό έως το καμπαναριό
Από την λεγόμενη Πράσινη Πύλη ανοίγεται μπροστά μας η προκυμαία του Γκντανσκ, με τα άπειρα εστιατόρια και καφέ, που βρέχεται από τον ποταμό Μοτλάβα. Στρίβοντας αριστερά συναντάμε το πιο διαχρονικό σύμβολο της πόλης, τον περίφημο γερανό του Γκντάνσκ. Χτίστηκε ανάμεσα στα 1442 με 1444, υπήρξε στον Μεσαίωνα ο μεγαλύτερος στο είδος του στην Ευρώπη και σήμερα παραμένει ο παλαιότερος διατηρητέος. Δεν λειτουργεί πλέον, φιλοξενεί, ωστόσο, μια άκρως διαφωτιστική και ατμοσφαιρική μόνιμη έκθεση σχετικά με την ιστορία του Γκντανσκ από το 16ο έως και το 18ο αιώνα. Και αν ο γερανός δεν είναι αρκετά υψηλός για τα γούστα μας, μπορούμε να επισκεφτούμε την εκκλησία της Παναγίας, η οποία είναι η μεγαλύτερη εκκλησία χτισμένη από τούβλα στον κόσμο και να ανέβουμε 300 σκαλοπάτια μέχρι το καμπαναριό προκειμένου να απολαύσουμε τη πανοραμική θέα της πόλης. Ακούγεται …φιλόδοξο αλλά αξίζει τον κόπο (εδώ ταιριάζει το “βοήθα Παναγιά μου”).
Γεύση από Γκντίνια και Σόποτ
Η αλήθεια είναι ότι δεν δείχναμε διάθεση να μετακινηθούμε. Καθόμασταν στην παραλία της Γκντίνια που έσφυζε από κόσμο και …αντηλιακά, συζητώντας για μουσική, πολιτική και τρώγοντας φρέσκια ρέγκα, ψωμί και ράσμπερυς, συνδυασμός που αρέσει πολύ στους ντόπιους. Η Γκντίνια το 1938 ήταν το μεγαλύτερο και πιο μοντέρνο λιμάνι της Βαλτικής και το 10ο μεγαλύτερο στην Ευρώπη. Πλέον αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς και τα τελευταία χρόνια λαμβάνει χώρα σε αυτή ένα από τα μεγαλύτερα διεθνή φεστιβάλ ροκ μουσικής, το Open’er Festival (www.opener.pl/en), στο οποίο είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε την P.j Harvey, τους Red Hot Chilli Peppers και τους Sigur Ros.
Τελικά πήραμε το τραίνο για τη Σόποτ, που βρίσκεται ανάμεσα στο Γκντάνσκ και την Γκντίνια και είναι το μεγαλύτερο τουριστικό θέρετρο της χώρας, με spa από τον 16ο αιώνα. Η εξαιρετική αποικιακού τύπου αρχιτεκτονική των κτηρίων μαρτυρά το ένδοξο παρελθόν της, τότε που στις αρχές του περασμένου αιώνα είχαν αναπτυχθεί λουτρά, σανατόρια, ξενοδοχεία και καζίνο και το όμορφο αυτό παραθαλάσσιο θέρετρο συγκέντρωνε πλούσιους αριστοκράτες από το Βερολίνο, την Βαρσοβία και το Καίνινγκσμπεργκ (σημερινό Καλίνινγκραντ). Πλέον τα καλοκαίρια σφύζει από κόσμο -κυρίως οικογένειες και ζευγάρια- που το προτιμούν για την πελώρια λευκή παραλία του και την ησυχία που προσφέρει. Το ηλιοβασίλεμα μας βρήκε να βολτάρουμε στη μεγαλύτερη θαλάσσια εξέδρα περιπάτου στη Πολωνία -και μια από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη (520 μέτρα μήκος), αληθινό καμάρι της Σόποτ.
Χρήσιμες πληροφορίες
Πού θα μείνω: Πολύ καλή σχέση ποιότητας τιμής στο Γκντάνσκ έχουν τα ξενοδοχεία Radisson Blu Hotel (www.radissonblu.com/en/hotel-gdansk), Qubus Hotel Gdańsk (www.qubushotel.com) και Hostel Mamas&Papas (www.mamas-papas.pl).
Στη Γκντίνια, τα Apartament Gdynia και Rozany Gaj Gdynia Hotel.
Στη Σόποτ τα Soleil Boutique Hôtel και Navy Group – Port Sopot
Τοπικές νοστιμιές: Στο Γκντάνσκ, όπως και σε όλη τη Πολωνία, η κουζίνα είναι εξαιρετική με βάση κυρίως το κρέας και τα λαχανικά. Νοστιμότατα είναι τα μπίγκος (παραδοσιακοί λαχανοντολμάδες), τα πιερόγκι (χειροποίητα ζυμαρικά γεμισμένα με λάχανο, τυρί ή πατάτα) και οι σούπες, όπως η ζουρέκ, με γεύση καπνιστού χοιρινού ή η πατζαρόσουπα που σερβίρεται κρύα. Για επιδόρπιο, κέικ με φρούτα του δάσους, πολωνικό τσιζκέικ (παραπλήσιο της δικιά μας γιαουρτόπιτας) ή μηλόπιτα που λατρεύουν οι ντόπιοι.
Από τα εστιατόρια της περιοχής ξεχωρίζουν το Taverna (www.tawerna.pl/en), το Gdanska (www.gdanska.pl/en) και το Jadalnia Pod Zielonym Smokiem (δηλαδή ο Πράσινος Δράκος) με ιδιαίτερο περιβάλλον, υπέροχο φαγητό και πολύ καλές τιμές (www.zielonysmok.com.pl). Στη Γκντίνια το Green Way στην Antoniego Abrahama 24 προσφέρει τα καλύτερα vegeterian πιάτα που μπορεί κανείς να διανοηθεί. Στη Σούποτ, το Restauracja Ocneba κάνει τη διαφορά με Αρμένικες και Γεωργιανές γεύσεις.
Διασκέδαση: Το Γκντάνσκ είναι μια πόλη με δεκάδες καφέ (ξεχωρίζουν τα Capri, Maraska και Kolumbijka) και κλαμπ. Η δημοφιλέστερη ντίσκο της πόλης είναι η Kazamaty αλλά πολύ αγαπητά είναι και τα νυχτερινά κλαμπ Club 80’s, Max, Bacowka και Ggog. Για πιο χαλαρές καταστάσεις, αξίζει βότκα μετά ζωντανής τζαζ μουσικής στο Jazz Club. Σε κάθε περίπτωση μπορούμε να ακολουθήσουμε το αγαπημένο σπορ των Πολωνών, το Bar break. Όπερ ένα ποτό εδώ, ένα άλλο λίγο πιο κάτω, ένα τρίτο παραπέρα, ένα άσπρο πάτο με θέα το ποτάμι, ένα με τους ήχους της περίφημης πολωνικής τζαζ και όσο πάει.
Πού να ψωνίσω: Στο Γκντάνσκ μπορούμε να βρούμε σε οικονομικές τιμές διακοσμητικά αντίκες, αντικείμενα από γυαλί, βιτρό και κοσμήματα από κεχριμπάρι το οποίο εξορύσσεται στην περιοχή. Καταπληκτικά είναι και τα χειροποίητα bolesklawiec πιάτα.
Μετακίνηση: Εάν θέλουμε να μεταβούμε στην Γκντίνια ή τη Σούποτ μπορούμε να πάρουμε το τρένο από το σταθμό Gtowny του Γκντάνσκ, το οποίο έχει πολύ συχνά δρομολόγια.
