Οι περισσότεροι θεωρούν ότι, τρώγοντας ψωμί, βάζουν εύκολα βάρος. Κι όμως, αυτό είναι μια υπεραπλούστευση.
του Γιάννη Δημακόπουλου
Πράγματι, όταν αποφασίζουμε ότι “πρέπει να χάσουμε κάνα κιλό”, από τα πρώτα πράγματα που μειώνουμε ή καταργούμε από τη διατροφή μας είναι το ψωμί. Παρόλα αυτά, βλέπουμε ότι, ενώ η κατανάλωση ψωμιού έχει μειωθεί, τα ποσοστά παχυσαρκίας αυξάνονται. Ίσως γι’ αυτό οι μελέτες, αναφορικά με τη σχέση της κατανάλωσης ψωμιού με το σωματικό βάρος και την περιφέρεια μέσης, λένε μια άλλη ιστορία.
Φαίνεται ότι το λευκό ψωμί είναι εκείνο που συνδέεται με την αύξηση βάρους και το παραπανίσιο κοιλιακό λίπος. Αντίθετα, η κατανάλωση ψωμιού ολικής άλεσης, στο πλαίσιο μιας μεσογειακής διατροφής, δεν φαίνεται να επηρεάζει θετικά την αύξηση βάρους.
Ενώ δεν γνωρίζουμε με σιγουριά πώς το ολικής άλεσης εξασφαλίζει αυτά τα πλεονεκτήματα, έχει αξία να καταγράψουμε πιθανούς τρόπους, με τους οποίους αυτό μας βοηθά να αποφύγουμε να πάρουμε περιττό βάρος:
• Πρόσληψη ενέργειας
Γνωρίζουμε το αποτέλεσμα που έχουν τα προϊόντα ολικής άλεσης στην όρεξή μας. Σε σύγκριση με τα επεξεργασμένα, μας κάνουν να νιώθουμε χορτασμένοι για περισσότερο χρόνο. Κατά συνέπεια, τρώμε λιγότερο και, άρα, η ενεργειακή πρόσληψη μειώνεται. Επιπροσθέτως, τα ολικής άλεσης προϊόντα έχουν μικρότερη ενεργειακή πυκνότητα από τα επεξεργασμένα. Οπότε, η ίδια ποσότητα δεν προκαλεί την ίδια αύξηση βάρους.
• Γλυκαιμικός δείκτης
Ο γλυκαιμικός δείκτης (ΓΔ) είναι μια τιμή που αντανακλά το μέγεθος της επίδρασης ενός συγκεκριμένου φαγητού ή γεύματος στα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.
Το ψωμί ολικής άλεσης έχει χαμηλό ΓΔ, που σημαίνει ότι τα θρεπτικά συστατικά του απορροφώνται και χωνεύονται με πιο αργό ρυθμό από το επεξεργασμένο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να απελευθερώνονται γαστρεντερικά πεπτίδια που μας κάνουν να νιώθουμε χορτασμένοι και, τελικά, να τρώμε λιγότερο.
• Φυτικές ίνες
Υπάρχουν τρεις τρόποι με τους οποίους οι φυτικές ίνες πιθανώς να επιδρούν στη ρύθμιση του βάρους και στη συσσώρευση κοιλιακού λίπους:
– Πρώτον, οι ίνες σχηματίζουν διάλυμα με το νερό, το οποίο περιορίζει την ποσότητα γλυκόζης που απορροφάται.
– Δεύτερον, μειώνοντας την ινσουλίνη που παράγεται μετά το γεύμα, οι ίνες ίσως επηρεάζουν τη μείωση λίπους και ενισχύουν το αίσθημα κορεσμού.
– Τρίτον, οι ίνες εντείνουν το αίσθημα κορεσμού και μέσω της εντερικής ορμόνης, η οποία λειτουργεί ανεξάρτητα από την αντίδραση της γλυκόζης μετά το γεύμα.
• Εντερικοί μικροβιοτικοί οργανισμοί
Ο μηχανισμός με τον οποίο οι μικροβιοτικοί οργανισμοί επηρεάζουν τη ρύθμιση του βάρους, βασίζεται σε μια υπόθεση. Αφ’ ενός, πιστεύουμε ότι παίζουν κάποιο ρόλο στην εξαγωγή της ενέργειας από το φαγητό που καταναλώνουμε και, αφ’ ετέρου, ότι βοηθούν στην αποθήκευση αυτής της ενέργειας.
Σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η σύνθεση των μικροβιοτικών είναι διαφορετική σε όσους είναι λεπτοί, σε σύγκριση με όσους είναι παχύσαρκοι, καταλήγουμε στο ότι αυτός είναι άλλος ένας πιθανός μηχανισμός που το ψωμί ολικής άλεσης ωφελεί στη ρύθμιση βάρους.
Πηγή: Serra-Majem L., Bautista-Castano B (2015) Relationship between bread and obesity, British Journal of Nutrition, 113: S29-S35.
O Γιάννης Δημακόπουλος είναι Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, πτυχιούχος του Τμήματος Διατροφής και Μεταβολισμού του University of Surrey (BSc Nutrition). Έχει μετεκπαιδευτεί στη κλινική διαιτολογία στο Τμήμα Διατροφής και Διαιτολογίας της Ιατρικής Σχολής του King’s College London, με υποτροφία από το National Health Service (MSc Dietetics). Συμμετέχει ως υποψήφιος Διδάκτορας στην Πανελλαδική Μελέτη Διατροφής & Υγείας (ΠΑΜΕΔΥ), η οποία υλοποιείται από τη Μονάδα Διατροφής του Ανθρώπου του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Διατηρεί το γραφείο του στην οδό Ηριδανού 6, στην Αθήνα.
