Ο σύγχρονος τρόπος ζωής επηρεάζει αποδεδειγμένα την υγεία των ανθρώπων, αυξάνοντας σημαντικά τις αρνητικές επιπτώσεις από καρδιαγγειακά νοσήματα – ιδιαίτερα στα ανεπτυγμένα κράτη. Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο το ότι τα τελευταία χρόνια καταγράφεται άνοδος των παραγόντων κινδύνου και, κατά συνέπεια, αυξημένη καταγραφή καρδιαγγειακών νοσημάτων διεθνώς. Κι όμως, ενώ το φαινόμενο αρχίζει να λαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις, η ελλιπής πληροφόρηση ή/και η παραπληροφόρηση λειτουργούν ανασταλτικά σε επίπεδο ουσιαστικής πρόληψης.
Στη χώρα μας σήμερα, αν και το ποσοστό των καπνιστών έχει μειωθεί, περισσότερα και νεότερα άτομα είναι υπερτασικά, ενώ περισσότερα και νεότερα άτομα έχουν αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης και σακχάρου. Παράλληλα, κατέχουμε ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας στον Δυτικό κόσμο.
Περίπου 250.0000 Έλληνες έχουν τουλάχιστον έναν παράγοντα κινδύνου, δηλαδή 1 στους 4 διατρέχουν κίνδυνο για οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου ή αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, ενώ τα ποσοστά αυξάνονται για τους άνω των 45 ετών στο 50%, δηλαδή 1 στους 2.
O κ. Εμμανουήλ Καλλιέρης, Καρδιολόγος, μέλος του Κολλεγίου Καρδιολόγων των ΗΠΑ και Διευθυντής της Εντατικής Μονάδας Εμφραγμάτων στο Metropolitan Hospital, εξηγεί τα βασικά:
Η καρδιά είναι μια αντλία, η οποία, για να στείλει το αίμα στην κυκλοφορία, «χτυπάει» 100.000 φορές την ημέρα, 3.000.000 φορές τον μήνα, 40.000.000 φορές τον χρόνο και 500.000.000 στη δεκαετία. Αυτό σημαίνει ότι, για να συνεχίζει να λειτουργεί σωστά, πρέπει να φροντίζουμε να τη διατηρούμε σε καλή κατάσταση και να συμμορφωνόμαστε με τις εντολές των ειδικών ιατρών. Οι τακτικοί έλεγχοι, οι οποίοι είναι απαραίτητοι για την παρακολούθηση της καρδιάς μας, δεν πρέπει για κανένα λόγο να αμελούνται ή να παραλείπονται. Ωστόσο, οι έλεγχοι αυτοί δεν είναι ίδιοι για όλους.
«Άνθρωποι που ανήκουν σε ομάδες υψηλότερου κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα, όπως άτομα με ιστορικό καρδιαγγειακών προβλημάτων, καπνιστές, άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (ειδικά αν δεν κόβουν το τσιγάρο, δεν ρυθμίζουν τη χοληστερίνη τους, τον διαβήτη τους και δεν αθλούνται), θα πρέπει να κάνουν τακτικό καρδιολογικό έλεγχο (άτομα άνω των 35 ετών, τουλάχιστον μία φορά κατ’ έτος)», επισημαίνει κ. Καλλιέρης. «Όλοι ανεξαιρέτως, δε, καλό θα είναι να έχουν υπ’ όψιν τους τι ισχύει στην πραγματικότητα σχετικά με κάποιους μύθους που αφορούν στα καρδιαγγειακά προβλήματα». Και εξηγεί:
Μύθος: «Εγώ δεν κινδυνεύω»
Οι καρδιολόγοι, πολλές φορές, χρειάζεται να προσπαθήσουμε πολύ για να πείσουμε τους ασθενείς για τους κινδύνους που διατρέχουν, αλλά και για να πάρουν τα φάρμακά τους. Τέτοιες περιπτώσεις είναι π.χ. οι γυναίκες που πιστεύουν ότι δεν διατρέχουν κίνδυνο καρδιαγγειακών προβλημάτων.
Ποια είναι η αλήθεια: Αυτό ισχύει μέχρι κάποια ηλικία, αλλά δεν ισχύει από την εμμηνόπαυση και μετά, που ο κίνδυνος αυξάνεται και γίνεται σχεδόν ίδιος με εκείνον των ανδρών αντίστοιχης ηλικίας.
Οι νέες γυναίκες, όταν είναι καπνίστριες και παράλληλα κάνουν χρήση αντισυλληπτικών (ακόμα και για ρύθμιση του κύκλου τους), τείνουν να παραγνωρίζουν ότι αυτός ο συνδυασμός ενδέχεται να έχει σοβαρές επιπλοκές, όπως πνευμονικές εμβολές ή θρομβώσεις, γεγονός που επιβάλλει προσοχή και έλεγχο.
Μύθος: «Το φάρμακο για τη χοληστερίνη καταστρέφει το συκώτι»
Πολλοί ασθενείς λένε: «Γιατρέ μου, δεν παίρνω το φάρμακο για τη χοληστερίνη γιατί καταστρέφει το συκώτι». Αυτή η, κατά βάση, λανθασμένη αντίληψη ίσως προέρχεται από το γεγονός ότι συστήνεται έλεγχος ηπατικής λειτουργίας και χοληστερόλης ένα μήνα μετά την έναρξη της χρήσης φαρμάκου/-ων για τη μείωση της χοληστερόλης.
Τα υπολιπιδαιμικά φάρμακα δεν καταστρέφουν το συκώτι. Ακόμα και αν παρουσιαστεί κάποια επίδραση στην ηπατική λειτουργία, αντικαθίστανται χωρίς πρόβλημα από άλλα φάρμακα που δεν έχουν αυτή την επίδραση. Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος που συνιστάται ο προαναφερθείς έλεγχος της ηπατικής λειτουργίας: «Για την περίπτωση που…».
Ποια είναι η αλήθεια: Λαμβάνοντας τη φαρμακευτική αγωγή και ρίχνοντας την «κακή χοληστερίνη», αυτήν δηλαδή που φράσσει τα αγγεία του εγκεφάλου και της καρδιάς στα 100mg και κάτω, μειώνεται η ολική καρδιαγγειακή θνησιμότητα κατά 25-30%. Απέναντι σε αυτό το πραγματικά σημαντικό ποσοστό επιβίωσης, δεν μπορούμε να αντιπαραθέτουμε ένα «εγώ δεν παίρνω φάρμακο για τη χοληστερίνη».
Μύθος: «Η υψηλή “μεγάλη” (συστολική) πίεση δεν είναι τόσο σημαντική»
Πολλά άτομα με υπέρταση τείνουν να υποτιμούν την υψηλή συστολική (τη «μεγάλη») πίεση. Ακούγονται συχνά στα ιατρεία υπέρτασης φράσεις, όπως π.χ. «Έχω 16 πίεση και πίεση καρδιάς 9,5. Αυτό το 9,5 είναι ανεβασμένο».
Ποια είναι η αλήθεια: Αυτό το 16, το οποίο «περνάει κάτω από το ραντάρ του ασθενούς», είναι και το πιο σημαντικό. Όλες οι επιπλοκές, όπως η καρδιακή ανεπάρκεια, η νεφρική ανεπάρκεια, τα εγκεφαλικά και τα ανευρύσματα, οφείλονται στη συστολική υπέρταση. Συνεπώς, το ασφαλές για όλες τις ομάδες των ασθενών είναι η επίσκεψη στον ειδικό ιατρό όταν η πίεση υπερβαίνει το 140/90 mmHg.
Μύθος: «Δεν καπνίζω τσιγάρο αλλά ατμίζω, γιατί είναι πιο ασφαλές»
Ποια είναι η αλήθεια: «Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα περιέχουν διάφορες επικίνδυνες ουσίες, όπως και πρόσθετα διαλυτικά και γεύσεις, τα οποία βλάπτουν τα αγγεία και τους πνεύμονες, όπως φαίνεται από πολλές σύγχρονες μελέτες», καταλήγει ο κ. Καλλιέρης.
