5+1 καλοκαιρινές δερματοπάθειες | Ποια τα βασικότερα μέτρα προστασίας

Κατά τη θερινή περίοδο, οι συνθήκες είναι ιδανικές για μυκητιάσεις, δερματικές αλλεργικές αντιδράσεις και ερεθισμούς, εξαιτίας της έντονης ακτινοβολίας, της υψηλής υγρασίας και της ζέστης. Επειδή, λοιπόν, οι καλοκαιρινές δερματοπάθειες μπορεί να μας χαλάσουν τις διακοπές, είναι χρήσιμο να μάθουμε πώς θα τις αντιμετωπίσουμε και, ακόμα καλύτερα, να τις προλάβουμε!

1. Κηλίδες στον θώρακα και τους ώμους

Το καλοκαίρι το δέρμα ταλαιπωρείται εντονότερα με την ηλιακή ακτινοβολία, με τον ιδρώτα και τη ζέστη να ευνοούν ιδιαίτερα τις μυκητιάσεις. Μία τέτοια περίπτωση είναι και η «ποικολόχρους πιτυρίαση», γνωστή και ως «θερινή νόσος».

Τι είναι: Πρόκειται για μια συχνή δερματοπάθεια που οφείλεται σε μύκητα, ο οποίος μπορεί να βρίσκεται στην άμμο, σε καρέκλες, ξαπλώστρες κ.λπ. και «προτιμά» κυρίως τις ηλικίες των 18 – 45 ετών. Στην εμφάνισή της παίζουν ρόλο, επίσης, η υψηλή θερμοκρασία και η υγρασία, καθώς και η υπερβολική έκκριση ιδρώτα ή/και το λιπαρό δέρμα.

Συνήθη συμπτώματα: Στους ώμους και στον θώρακα (σπανιότερα σε άλλα μέρη του σώματος) εμφανίζονται χαρακτηριστικές κηλίδες μικρού η μεγάλου μεγέθους που έχουν ανοικτό καφέ χρώμα ή αποχρώσεις του καφέ. Αν έχουμε κάνει ηλιοθεραπεία, τότε τα σημεία που έχουν προσβληθεί από το μύκητα εμφανίζονται λευκότερα. Οι κηλίδες μπορεί να ενώνονται και να σχηματίζουν πλάκες.

Αντιμετώπιση: Συμβουλευόμαστε πάντοτε τον ειδικό. Συνήθως συστήνεται τοπική χρήση αντιμυκητιασικών φαρμάκων και λούσιμο με σαμπουάν που περιέχουν κετοκοναζόλη (αντιμυκητιασικό φάρμακο). Αν, όμως, έχουν προσβληθεί μεγάλες επιφάνειες του δέρματος ή η μυκητίαση επιμένει, συνιστάται αντιμυκητιασική αγωγή για 2-3 εβδομάδες.

Μέτρα προστασίας:

• Στρώνουμε πάντα μια πετσέτα στην άμμο ή στην ξαπλώστρα πριν καθίσουμε.
• Κάνουμε ντους μετά το μπάνιο στη θάλασσα.
• Σιδερώνουμε σχολαστικά τα ρούχα μας και από την εσωτερική τους πλευρά.
• Αν έχουμε πολύ λιπαρό δέρμα και ιδρώνουμε εύκολα, είμαστε ακόμα πιο προσεκτικοί στην υγιεινή μας.

2. Φαγούρα στις πατούσες

Οι δερματοφυτιάσεις είναι από τις πιο «δημοφιλείς» θερινές λοιμώξεις και φαίνεται να ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για… τα πόδια μας. Το 70% των Ελλήνων, έστω και μία φορά στη ζωή του, αντιμετώπισε αυτούς τους ενοχλητικούς επισκέπτες.

Τι είναι: Η δερματοφυτίαση πελμάτων (tinea pedis) (το αποκαλούμενο και «πόδι του αθλητή»)  εμφανίζεται συνήθως στα άτομα που ασχολούνται με σπορ και σε εκείνους που συχνάζουν σε πισίνες και γυμναστήρια. Ουσιαστικά, ο ιδρώτας, η ζέστη και ο κακός εξαερισμός του αθλητικού παπουτσιού αυξάνουν τον μεταβολισμό των δερματόφυτων που «καταπίνουν» την κερατίνη και, έτσι, διαπιστώνουμε πρόβλημα κυρίως ανάμεσα στα δάχτυλα, στα νύχια και στο πέλμα.

Συνήθη συμπτώματα: Στο προσβεβλημένο σημείο εμφανίζεται κοκκινίλα και φαγούρα, ενώ τις περισσότερες φορές όλα αυτά συνοδεύονται και από κακοσμία.

Όταν η βλάβη καλύπτει όλο το πέλμα, η μορφή χαρακτηρίζεται ως «πόδι μοκασίνι».

Αντιμετώπιση: Πάντοτε με την καθοδήγηση του ειδικού, θεραπεύεται εύκολα με αντιμυκητιασικές αλοιφές για 2-3 εβδομάδες, και ποδόλουτρα με βάση την πρόπολη.

Μέτρα προστασίας:

• Τα παπούτσια μας να αφήνουν το δέρμα των ποδιών να «αναπνέει».
• Μαζί με τα αθλητικά να φοράμε πάντα λευκές βαμβακερές κάλτσες.
• Να ξεπλένουμε τα πόδια μας με κρύο νερό όταν βγάζουμε κάλτσες και παπούτσια.
• Να αλλάζουμε συχνά κάλτσες, ειδικά αν είναι ιδρωμένες.
• Να αποφεύγουμε να περπατάμε ξυπόλυτοι σε αποδυτήρια, ντους και πισίνες δημόσιας χρήσης.

3. Ευρεία αναφυλαξία

Οι φωτοδερματίτιδες φαίνεται ότι έχουν την τιμητική τους το καλοκαίρι, αφού επηρεάζουν  το 10% των ενηλίκων και το 90% των γυναικών, ηλικίας 20 – 35 ετών. Κι αυτό, διότι λόγω των αλλαγών στη σύσταση του όζοντος στην ατμόσφαιρα, η ακτινοβολία είναι μεγαλύτερη.

Τι είναι: Οι αλλεργικές αντιδράσεις που προέρχονται από την επίδραση του ήλιου σε κάποιον φωτοευαίσθητο παράγοντα στο δέρμα, χωρίζονται σε φωτοτοξικές και φωτοαλλεργικές. Φωτοτοξική είναι η αντίδραση που οφείλεται στον συνδυασμό ηλιοθεραπείας και κάποιας καλλυντικής ουσίας (γαλακτώματα, κολόνιες ή αντηλιακά που περιέχουν αρώματα ή χημικά φίλτρα). Φωτοαλλεργική είναι η αντίδραση που εμφανίζεται λόγω της πολυώρης έκθεσης στον ήλιο ή αν, παράλληλα, λαμβάνουμε φάρμακα από το στόμα (ισοτρετινοΐνη, τετρακυκλίνες κ.ά.). Επίσης εμφανίζεται σε φωτοευαίσθητα άτομα με ιστορικό παλαιότερων αντιδράσεων.

Συνήθη συμπτώματα: Πολύ ψιλά έντονα κόκκινα εξανθήματα που προκαλούν φαγούρα και εμφανίζονται στα ακάλυπτα μέρη του σώματος, όπως το πρόσωπο, τα αυτιά, τα χέρια, ο λαιμός κ.λπ.

Αντιμετώπιση: Η χρήση κορτικοστεροειδούς κρέμας για μερικές είναι η ενδεδειγμένη λύση. Τα αντισταμινικά φάρμακα μπορούν επίσης να βοηθήσουν. Πάντα σε συνεννόηση με τον γιατρό.

Μέτρα προστασίας:

• Να μην καθόμαστε χωρίς προφύλαξη στον ήλιο τις ώρες με υψηλή ακτινοβολία (11:00-16:00).
• Να χρησιμοποιούμε αντηλιακά που μας έχει συστήσει ειδικός, δερματολογικά ελεγμένα και με υψηλό δείκτη προστασίας (ειδικά αν υπάρχει ιστορικό φωτοευαισθησίας).
• Να αποφεύγουμε τη χρήση καλλυντικών, παράλληλα με πολύωρη ηλιοθεραπεία.
• Να φοράμε ανοιχτόχρωμα ρούχα που να καλύπτουν το σώμα μας.
• Αν υφίστανται και κάποια συστηματικά νοσήματα, όπως π.χ. ο λύκος, να αποφεύγουμε όσο μπορούμε τον ήλιο.

4. Τσούξιμο κάτω από το στήθος και στα μπράτσα

Η Θερινή Ιδρώα (κατά το κοινώς λεγόμενο «δρωτσίλα») εμφανίζεται, σε συνδυασμό με την υψηλή θερμοκρασία και την έντονη εφίδρωση, σε ευαίσθητες περιοχές του σώματος που δεν εκτίθενται στον αέρα. Συνηθέστερα «θύματά» της είναι όσοι αθλούνται, οι υπέρβαροι και τα μωρά.

Τι είναι: Πρόκειται για απόφραξη του σμηγματογόνου ή του ιδρωτοποιού αδένα από το σμήγμα και τον ιδρώτα.

Συνήθη συμπτώματα: Πολύ ψιλά σπυράκια το ένα πολύ κοντά στο άλλο με άγρια υφή, τα οποία προκαλούν έντονο τσούξιμο και φαγούρα κάτω από τα μπράτσα, το στήθος ή μεταξύ των μαστών, στις μασχάλες, ψηλά στον θώρακα και στον λαιμό. Κάποιες φορές, εμφανίζονται στην περιοχή των γεννητικών οργάνων ή στη βουβωνική χώρα.

Αντιμετώπιση: Πάντα με συμβουλή γιατρού, προτείνονται δροσερά μπάνια με ουδέτερο σαπούνι ή κομπρέσες με κρύο νερό ή χαμομηλόνερο, καθώς και με φυσιολογικό ορό, που μπορούν να ανακουφίσουν το ερεθισμένο δέρμα. Η επάλειψη με μια κρέμα υδροκορτιζόνης βοηθά να ελαττωθούν το τσούξιμο και η φαγούρα.

Μέτρα προστασίας:

• Να κάνουμε προληπτικά συχνά δροσερά ντους. Αν αθλούμαστε, να κάνουμε ντους αμέσως μετά το τέλος των ασκήσεων.
• Να χρησιμοποιούμε έλαιο τσαγιόδεντρου (περιέχεται σε πολλά προϊόντα για το λουτρό και την περιποίηση του σώματος), το οποίο διαθέτει μυκητοκτόνο δράση που αποτρέπει τους ερεθισμούς.
• Να αποφεύγουμε τα συνθετικά ρούχα και να χρησιμοποιούμε μόνο βαμβακερά υφάσματα.
• Να αποφεύγουμε την επάλειψη των «ευάλωτων» σημείων με βαζελίνη, πηχτές κρέμες και αντηλιακά, προκειμένου να αποτρέψουμε ή να περιορίσουμε τον ερεθισμό, καθώς θα έχουμε το ίδιο ακριβώς αποτέλεσμα.

5. «Κάψιμο» και ξεφλούδισμα στα χέρια

Για τη δερματίτιδα εξ επαφής μπορεί να ευθύνεται το οτιδήποτε. Από κάποιο απορρυπαντικό, ρολόι ή νόμισμα που ακουμπήσαμε, μέχρι και κάποιο θαλάσσιο σπορ.

Τι είναι: Πρόκειται για μια αλλεργική αντίδραση. Για παράδειγμα, εάν έχουμε ευαισθησία στο λάστιχο, μπορεί να εμφανιστεί στα χέρια μας από το wind serfing. Αν κάνουμε καταδύσεις, μπορεί να προκληθεί από τη στολή. Αλλεργικές αντιδράσεις τέτοιου τύπου δημιουργεί και το νίκελ στις ξαπλώστρες.

Συνήθη συμπτώματα: Ερυθρότητα, έντονη φαγούρα και ξεφλούδισμα στα δάχτυλα ή σε σημεία του σώματος που ήρθαν σε επαφή με τον αλλεργιογόνο παράγοντα.

Αντιμετώπιση: Πριν προχωρήσουμε σε χρήση αντιισταμινικών, συμβουλευόμαστε τον γιατρό μας και, αν μας το συστήσει, κάνουμε κι ένα δερματικό έλεγχο (πατς τεστ) για τον εντοπισμό της ένοχης ουσίας (π.χ. λάστιχο, μέταλλο κ.λπ.).

Μέτρα προστασίας:

• Αν μας εμφανιστεί για πρώτη φορά, δεν ξύνουμε το σημείο και απευθυνόμαστε άμεσα σε κάποιο Κέντρο Υγείας.
• Αν ήδη έχουμε κάνει το πατς τεστ, αποφεύγουμε τα αντικείμενα ή τις ουσίες που μας προκαλούν τον ερεθισμό.

6. Κοκκινίλες στους γλουτούς και κάτω από το στήθος

Η ποιότητα των μαγιό μπορεί επίσης να ευθύνεται για κάποια αλλεργική αντίδραση, προκαλώντας δερματικούς ερεθισμούς εν αγνοία μας.

Τι είναι: Σε αυτή την περίπτωση, πρόκειται για δερματίτιδα εξ επαφής ή και αλλεργική δερματίτιδα που οφείλονται σε κάποια συστατικά του υφάσματος (π.χ. ελαστικό). Τα δε συνθετικά υφάσματα δεν απορροφούν την υγρασία, αλλά τη συγκρατούν, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα περιβάλλον που ευνοεί την ανάπτυξη μυκήτων και άλλων μικροοργανισμών.

Συνήθη συμπτώματα: Ερυθρότητα, οίδημα και φυσαλίδες ή κόκκινα σπιθουράκια, τα οποία συνοδεύονται από έντονο κνησμό. Το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στην πτυχή κάτω από το στήθος, χαμηλά στο μπικίνι και στους γλουτούς.

Αντιμετώπιση: Απαιτείται εξέταση και καθοδήγηση από δερματολόγο. Συνήθως η θεραπεία είναι τοπική (αλοιφές, λοσιόν), αλλά αν υπάρχει αλλεργική ευαισθησία θα πρέπει να γίνει πατς τεστ. Αποφεύγουμε τα συχνά ντους και τη χρήση αφρόλουτρων. 

Μέτρα προστασίας:

• Να προτιμάμε τα βαμβακερά μαγιό.
• Να ελέγχουμε πάντα την ετικέτα που αναγράφει τη σύνθεση του μαγιό και να αποφεύγουμε τις σκληρές μπανέλες.
• Αν υπάρχει ευαισθησία σε μυκητιάσεις ή λοιμώξεις, να αλλάζουμε το βρεγμένο μαγιό με στεγνό, ώστε να αποτραπεί η ανάπτυξη μικροβίων.

* Ευχαριστούμε για τις επιστημονικές πληροφορίες τον Δερματολόγο-Αφροδισιολόγο Στέλιο Αγγελίδη, επιστημονικό υπεύθυνο του Δερματολογικού Ιατρείου Κοσμητικής Δερματολογίας Narcissus.