Υπολογίζεται ότι ένας άνδρας ηλικίας 31- 40 ετών έχει 1 πιθανότητα στις 12 να εκδηλώσει καλοήθη υπερτροφία του προστάτη, 1 πιθανότητα στις 2 όταν φθάσει στα 51- 60 έτη και 8 στις 10 όταν περάσει τα 80. Επιπλέον, 1 στους 2 άντρες εκδηλώνει προστατίτιδα τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του, συχνά πριν τα 50, και 1 στους 7 εκδηλώνει κάποια στιγμή (συνήθως μετά την ηλικία των 60) καρκίνο του προστάτη.
Μοιραία, λοιπόν, ένα από τα συχνότερα ερωτήματα των ανδρών προς τους γιατρούς είναι εάν και πώς μπορούν να… προστατεύσουν τον προστάτη τους.
“Πολλοί από αυτούς, ενδόμυχα, ελπίζουν ότι θα τους δώσουμε έναν κατάλογο τροφίμων ή διατροφικών συμπληρωμάτων που θα τους βοηθήσουν να διατηρήσουν υγιή τον προστάτη τους, αλλά αυτό δεν γίνεται”, λέει ο χειρουργός ουρολόγος – ανδρολόγος Δρ. Ηρακλής Πούλιας. “Αν και ορισμένα τρόφιμα έχουν συσχετισθεί με μειωμένο κίνδυνο εκδηλώσεως καρκίνου του προστάτη, δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι ασκούν προστατευτική δράση (όχι ακόμα τουλάχιστον), ενώ πλέον αμφισβητούνται και μεμονωμένα συστατικά, όπως το λυκοπένιο ή το σελήνιο, που παραδοσιακά σχετίζονταν με καλύτερη υγεία του προστάτη”.
Τι μπορούν, επομένως, να κάνουν οι άνδρες;
Με βάση τα έως τώρα επιστημονικά δεδομένα, ο Δρ. Πούλιας απαντά τα εξής:
1. Να τρώτε καθημερινά δύο σαλάτες και τρία φρούτα. Να τρώτε ποικιλία λαχανικών και φρούτων, διότι αποτελούν θαυμάσιες πηγές αντικαρκινικών, αντιφλεγμονωδών και αντιοξειδωτικών συστατικών. Να προτιμάτε όσα έχουν βαθύ, φωτεινό χρώμα, αλλά να μην τρώτε καθημερινά τα ίδια. Μην ξεχνάτε να τρώτε τακτικά ρόδι ή να πίνετε τον χυμό του.
2. Να τρώτε δημητριακά ολικής και όχι επεξεργασμένα. Να επιλέγετε μαύρο ψωμί αντί για λευκό, ζυμαρικά ολικής αλέσεως, καφέ ρύζι, δημητριακά πρωινού ολικής κ.λπ.
3. Περιορίστε την κατανάλωση ζωικών λιπαρών. Να περιορίσετε την κατανάλωση κόκκινου κρέατος (μοσχάρι, χοιρινό, αρνί, κατσίκι κ.λπ.), προϊόντων κρέατος (π.χ. λουκάνικα, αλλαντικά) και γαλακτοκομικών με πλήρη λιπαρά (να προτιμάτε τα άπαχα, αλλά όχι πάνω από 2-3 μερίδες την ημέρα).
Αντιθέτως, φροντίστε να τρώτε ψάρια (τουλάχιστον δύο μερίδες την εβδομάδα), πουλερικά χωρίς πέτσα, όσπρια (τουλάχιστον δύο μερίδες την εβδομάδα) και αυγά (έως τρία την εβδομάδα). Μία μερίδα γαλακτοκομικά είναι 30 γραμμάρια τυρί, 1 κεσές γιαούρτι ή 1 ποτήρι (220-250 ml) γάλα.
4. Να διαλέγετε ωφέλιμα λιπαρά. Να χρησιμοποιείτε ως κύριο πρόσθετο λίπος στη διατροφή σας το ελαιόλαδο και να τρώτε τακτικά λίγους ξηρούς καρπούς (π.χ. αμύγδαλα, καρύδια). Να αποφεύγετε τα τρανς λιπαρά οξέα που υπάρχουν σε πολλά πρόχειρα φαγητά (π.χ. πατατάκια, γαριδάκια, τηγανητές πατάτες, ορισμένες ζύμες, αρτοσκευάσματα κ.λπ.) και σε συσκευασμένα τρόφιμα.
5. Προσέξτε τι πίνετε. Να αποφεύγετε τα ροφήματα με πρόσθετη ζάχαρη (π.χ. πλήρη αναψυκτικά, φρουτοποτά, καφέ, τσάι ή φρουτοχυμοί με ζάχαρη κ.λπ.) και να προτιμάτε όσα αναγράφουν “χωρίς προσθήκη ζάχαρης”. Να περιορίζετε την κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών σε 1-2 την ημέρα. Να πίνετε τακτικά λίγο πράσινο τσάι. Να πίνετε καθημερινά άφθονο νερό.
6. Αποφύγετε τα πολλά γλυκά. Τούρτες, τάρτες, κρέμες, κέικ, μπισκότα, παγωτά κ.λπ. θα πρέπει να καταναλώνονται σπανιότερα από μία φορά την εβδομάδα.
7. Μειώστε την κατανάλωση άλατος. Να επιλέγετε τρόφιμα με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλάτι, διαβάζοντας και συγκρίνοντας τις ετικέτες των τροφίμων. Περιορίστε την κατανάλωση έτοιμων, συσκευασμένων φαγητών.
8. Προσέξτε τις μερίδες σας. Φροντίστε το μισό σας πιάτο να είναι πάντοτε γεμάτο με σαλάτα λαχανικών ή με φρούτα (αναλόγως με το γεύμα) και να μην τρώτε μεγάλες ποσότητες τροφής. Έχει βρεθεί ότι η παχυσαρκία αποτελεί αρνητικό προγνωστικό παράγοντα για την αντιμετώπιση των παθήσεων του προστάτη. Να τρώτε λοιπόν αργά, να μασάτε καλά το φαγητό σας και να σταματάτε όταν νιώθετε ότι χορτάσατε. Να αποφεύγετε, επίσης, το τσιμπολόγημα.
9. Να γυμνάζεστε συστηματικά. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνδρες που γυμνάζονται τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας έχουν λιγότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν καλοήθη υπερτροφία του προστάτη και προστατίτιδα. Η άσκηση έχει επίσης συσχετισθεί με καλύτερες εκβάσεις, σε περίπτωση καρκίνου του προστάτη.
10. Μην παίρνετε συμπληρώματα δίχως ιατρική συμβουλή. Ορισμένα (π.χ. ασβέστιο) μπορεί να είναι επιβλαβή για τον προστάτη. Επομένως, είναι απαραίτητη πρώτα η συμβουλή του ουρολόγου ιατρού.
11. Αν έχετε οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη, συμβουλευθείτε έναν γιατρό. Είναι πιθανό να χρειάζεστε προληπτικό έλεγχο από νεαρή ηλικία.
Ο Δρ. Ηρακλής Πούλιας είναι χειρουργός ουρολόγος – ανδρολόγος, τέως πρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας – ΕΟΕ
