Το χαμόγελο εμφανίζεται στο ανθρώπινο είδος από την ηλικία κιόλας των πέντε εβδομάδων και περιγράφεται ως μια έκφραση του προσώπου, η οποία δηλώνει συνήθως ψυχική ή σωματική ευχαρίστηση. Πώς μπορούμε, λοιπόν, να μην το φροντίσουμε;
του Δρ. Γιώργου Κοντακιώτη
Εκτεταμένες επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι το χαμόγελο έχει άμεση επίδραση τόσο στην ψυχική, όσο και στην πνευματική μας κατάσταση. Κι ενώ μπορεί να υπάρξει μια κακή σκέψη ή μια κακή λέξη, σίγουρα δεν μπορεί να υπάρξει κακό χαμόγελο. Αν ένα χαμόγελο είναι προσποιητό, τότε δεν ανταποκρίνεται στην ετυμολογία του όρου. Το αληθινό χαμόγελο έχει μόνο θετική δράση.
Είναι γεγονός ότι όσο πιο όμορφο και ελκυστικό είναι ένα –ειλικρινές– χαμόγελο, τόσο περισσότερο έχει την ικανότητα να συνδέει ανθρώπους, να ωφελεί και να αρέσει. Επιπλέον, καθώς είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την καλή ψυχική διάθεση και ευφορία, οδηγεί τον άνθρωπο μακριά από κακές σκέψεις, αλλά και την κατάθλιψη που επιβαρύνει τις σύγχρονες κοινωνίες.
Το χαμόγελο στην… Ιστορία
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει ο ανθρωπολόγος George James Frazer στο best seller βιβλίο του «Ο Χρυσός Κλώνος», το οποίο πρωτο-κυκλοφόρησε το 1890, το χαμόγελο προϋπήρχε του ανθρώπινου είδους. Οι πίθηκοι, πρώτοι από όλους, θέλοντας να εκφράσουν είτε την ικανοποίησή τους, είτε τις αγαθές τους προθέσεις, άνοιγαν διάπλατα τα χείλη τους, έτσι ώστε να επιδεικνύουν τα δόντια τους, έχοντάς τα όμως σφιχτά ενωμένα, με τα σαγόνια να μένουν κλειστά. Όταν, όμως, ένιωθαν να απειλούνται, τότε άνοιγαν το στόμα και έδειχναν τα επικίνδυνα δόντια τους, έτοιμοι να επιτεθούν – άλλωστε, δεν είναι τυχαία και η φράση «δείξε τους τα δόντια σου»…
Στη συνέχεια, το ανθρώπινο χαμόγελο εξελίχθηκε από την απλή κίνηση της αποκάλυψης των δοντιών των πρωτόγονων ανθρώπων, σε ένα ισχυρό επικοινωνιακό εργαλείο στις μέρες μας, καθώς προσδίδει αυτοπεποίθηση και μεγαλύτερη σιγουριά.
• Στην Αρχαιότητα. Παρατηρώντας τα αγάλματα της Αρχαϊκής Εποχής (7ος και 6ος αι.), εντοπίζει κανείς ως κοινό χαρακτηριστικό τους το χαμόγελο, γνωστό και ως «αρχαϊκό μειδίαμα» – τόσο στους Κούρους, όσο και στις Κόρες. Λογικό, αν σκεφτεί κανείς ότι, την εποχή εκείνη, ο Ελληνικός Κόσμος άκμαζε σημαντικά σε οικονομικό και πολιτιστικό επίπεδο. Συνεπώς, όλοι είχαν λόγο να χαίρονται και να χαμογελούν. Όλα τα έργα Τέχνης της εποχής αντανακλούσαν την ευμάρεια των πολιτών και την άνθηση του πολιτισμού, έχοντας ως βασικά χαρακτηριστικά το κάλλος, την υψηλή αισθητική και τη συμμετρία.
Ωστόσο, η τελευταία χρονολογικά από τις Κόρες που βρέθηκαν στην Ακρόπολη, η λεγόμενη Κόρη του Ευθυδίκου, χρονολογείται λίγο πριν την καταστροφή της Αθήνας από τον στρατό του Ξέρξη το 480 π.Χ. και έχει εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά από τις υπόλοιπες: αντί για τη χαριτωμένη έκφραση των παλαιότερων Κορών με το ανεπαίσθητο μειδίαμα, το οποίο οφείλεται στην ελαφριά σύσπαση των μυών των παρειών, βλέπουμε ένα πρόσωπο αυστηρά δομημένο από το οποίο αποκομίζουμε μια αίσθηση σοβαρότητας. Η αντίληψη αυτή, όπως θα δούμε, είχε ως συνέπεια μια καινούργια εποχή για την Ελληνική Τέχνη, η οποία ονομάστηκε “Κλασική”.
Μετά από τους Περσικούς Πολέμους και για τριάντα χρόνια ακόμα, σημειώνεται μια έντονη αλλαγή στη νοοτροπία των Αθηναίων, και γενικότερα των Ελλήνων. Η αλλαγή αντικατοπτρίζεται ιδιαίτερα γλαφυρά στη Γλυπτική: Τα τριάντα χρόνια μεταξύ 479 και 450 π.Χ. χαρακτηρίζονται στην Ιστορία της Τέχνης από έναν «αυστηρό ρυθμό». Το χαμόγελο χάνεται από τα πρόσωπα, σε αντίθεση με την προηγούμενη περίοδο, όταν υπερίσχυε στα αγάλματα το «αρχαϊκό μειδίαμα».
• Στον Μεσαίωνα. Καθ’ όλη τη διάρκεια του Μεσαίωνα, το χαμόγελο ήταν επίσης… εξαφανισμένο, γεγονός που είναι ορατό στις μορφές των αγαλμάτων, στις οποίες αναδύεται η αγωνία, η θλίψη, ο πόνος και η απόγνωση που ένιωθαν οι άνθρωποι σ’ εκείνη την ταραγμένη εποχή.
• Στην Αναγέννηση. Τον 15ο αιώνα ξεκινά η περίοδος της Αναγέννησης, αρχής γενομένης από την Ιταλία, και πιο συγκεκριμένα από τη Φλωρεντία, με μια καθολική ανανέωση του τρόπου ζωής, των Γραμμάτων και των Τεχνών. Η εποχή της Αναγέννησης χαρακτηρίζεται, κατά κύριο λόγο, αισιόδοξη, λόγω της πίστης των ανθρώπων στην αξία και στις δυνατότητες του ανθρώπινου νου, αλλά και της αυτοπεποίθησης που δίνει ο πλούτος και η οικονομική ευμάρεια. Στην Αναγέννηση κέντρο βάρους είναι ο άνθρωπος. Επομένως, ήταν φυσικό τα πιο αντιπροσωπευτικά έργα της Ιταλικής Αναγεννησιακής Τέχνης να χαρακτηρίζονται από γοητευτικά και… αινιγματικά χαμόγελα, με πιο διάσημο εκείνο της Μόνα Λίζα του Λεονάρντο ντα Βίντσι.
• Στους Νεότερους Χρόνους. Πολύ αργότερα, με την εμφάνιση της Έβδομης Τέχνης, το χαμόγελο επανήλθε για τα καλά, έχοντας την τιμητική του χάρη στον βουβό κινηματογράφο, όπου οι κινήσεις του σώματος και του προσώπου ήταν το βασικότερο μέσο επικοινωνίας.
Το χαμόγελο σήμερα
Στη σημερινή εποχή, ένα όμορφο χαμόγελο είναι το “κλειδί” που μπορεί να διευκολύνει κάποιον στην επαγγελματική του αποκατάσταση, καταξίωση και, κατ’ επέκταση, στην προσωπική του επιτυχία. Ένα υγιές και σαγηνευτικό χαμόγελο μπορεί σαφώς να βελτιώσει την κοινωνική μας ζωή, ακόμα και τις ερωτικές μας εμπειρίες. Μας κάνει να αισθανόμαστε καλά και αποτελεί συστατικό απαραίτητο για την ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων, επαγγελματικών, φιλικών και ερωτικών δεσμών.
Αν και είναι αντικείμενο των ψυχολόγων, εν τούτοις κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την επίδραση –θετική ή αρνητική– που έχει πάνω στο ίδιο το άτομο ένα όμορφο και υγιές ή, αντιθέτως, ένα πάσχον χαμόγελο, καθώς και την ανάλογη επίδραση στους γύρω του.
Επίσημες στατιστικές επιβεβαιώνουν ότι, σύμφωνα με υψηλό ποσοστό ανθρώπων, κάποιος μπορεί να έχει μειωμένες πιθανότητες επαγγελματικής επιτυχίας, επειδή το χαμόγελο του δεν είναι ελκυστικό.
Πώς χαμογελάμε;
Ένα μόνο χαμόγελο μπορεί να προκαλέσει ευφορία, με τη βοήθεια δύο μυών του προσώπου – του μείζονος ζυγωματικού μυός και του σφιγκτήρα των ματιών.
Για να το πετύχουμε αυτό, χαμογελάμε σε τρεις κινήσεις:
1. Σηκώνουμε τα ζυγωματικά μας προς τα επάνω.
2. Σπρώχνουμε τα χείλη μας προς τα πλάγια.
3. Ωθούμε τις γωνίες των χειλιών μας προς τα επάνω.
Tips για υγιές χαμόγελο
Για να διατηρήσουμε ένα υγιές και όμορφο χαμόγελο, απαραίτητη είναι η καθημερινή, συστηματική στοματική υγιεινή με:
✓ Προσεκτικό βούρτσισμα 2-3 φορές ημερησίως, μετά από κάθε γεύμα.
✓ Χρήση προϊόντων στοματικής υγιεινής και καθαρισμό με νήμα.
✓ Αποφυγή καπνίσματος και αλκοόλ, καθώς θεωρούνται κύριοι ένοχοι για τον καρκίνο του στόματος.
✓ Αυτό-εξέταση, έλεγχο παρειών (εσωτερικό στα μάγουλα), ούλων και γλώσσας.
✓ Οδοντιατρικό έλεγχο (check-up) κάθε έξι μήνες.
Σήμερα, η εξειδίκευση των οδοντιάτρων, η χρήση εξελιγμένων μηχανημάτων και τεχνικών, καθώς και η γνώση της Ψυχολογίας, δίνουν τη δυνατότητα στον οδοντίατρο να είναι πραγματικά «στην υπηρεσία» του ανθρώπου, προσφέροντας μέγιστο αισθητικό αποτέλεσμα και υγεία στο χαμόγελό του.
Ας μην ξεχνάμε ότι το Χαμόγελο είναι προσόν και γι’ αυτό αξίζει να το φροντίζουμε. Και να το προσφέρουμε απλόχερα…
Κοντακιώτης Ε. Γιώργος, DDS
Χειρουργός Οδοντίατρος – Μετεκπαιδευθείς στα εμφυτεύματα, ΕΚΠΑ
Στο ιδιωτικό ιατρείο που διατηρεί στην Αθήνα από το 2006, ασχολείται κυρίως με την Αισθητική Οδοντιατρική, την Προσθετική και τα Εμφυτεύματα, τόσο όσον αφορά τη χειρουργική τοποθέτηση, όσο και την προσθετική αποκατάστασή τους. Από το 2006 έως το 2017 υπήρξε επιστημονικός συνεργάτης στον Τομέα Προσθετικής του ΕΚΠΑ. Από το 2018 αποτελεί μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Οστεοενσωμάτωσης Εμφυτευμάτων (Academy of Osseointegration). Είναι ομιλητής σε πολλά επιστημονικά συνέδρια και έχει δημοσιεύσει επιστημονικά άρθρα σχετικά με τη Προσθετική και τα Εμφυτεύματα σε επιστημονικά περιοδικά, ενώ παράλληλα αρθρογραφεί και στον έντυπο Τύπο.
https://kontakiotis.gr
email: gkontak766@gmail.com
