Ο Τζέημς Ντήν ποζάρει αθάνατος με ένα ράθυμο τσιγάρο στις άκρες των χειλιών του, ο Τσε Γκεβάρα εκπνέει τον καπνό του πούρου του μέσα από μαυρόασπρες φωτογραφίες, ο Λούκυ Λούκ στρίβει ένα άφιλτρο με τη “βοήθεια” της Ντόλυ και ο Φρόιντ απορροφημένος στις σκέψεις του, τινάζει μηχανικά το πούρο του.
Από την Έλενα Κιουρκτσή
Διαφορετικά πρόσωπα και προσεγγίσεις με κοινό σημείο μια συνήθεια που κάποτε ήταν κατ’ εξοχήν ανδροκρατούμενη και ταυτιζόταν με την αρρενωπότητα, τη γοητεία και τη περιπετειώδη φύση του άνδρα.
Αποσπασματικά κομμάτια αυτού του μύθου συντηρούνται έως σήμερα, παρόλο που η σύγχρονη τάση έχει απορρίψει το κάπνισμα ως δελεαστικό τρόπο ζωής.
Άλλωστε, αν είστε καπνιστής, θα έχετε αντιληφθεί ότι λαχανιάζετε ή κουράζεστε εύκολα, βήχετε –ειδικά όταν ξυπνάτε, ακούτε “γατάκια” στο στήθος σας, έχετε ταχυπαλμίες, ατονία, κιτρινίζουν τα δόντια σας – σε βαριές περιπτώσεις και τα δάχτυλά σας, κρυολογείτε συχνά, σας ενοχλεί ο λαιμός σας και η αναπνοή σας απέχει πολύ από το να χαρακτηριστεί ως “δροσερή”.
Αν προσθέσετε και το γεγονός ότι, ένας άνδρας που στα 40 του καπνίζει ένα πακέτο τσιγάρα, στην πράξη είναι 48 ετών, ενώ αν πλησιάζει ή υπερβαίνει τα δυο πακέτα είναι οργανικά και εμφανισιακά 56, ίσως οι λόγοι να το διακόψετε ή έστω να το ελαττώσετε σημαντικά, είναι περισσότεροι.
Όπως εξηγεί η κα Αναστασια Σκαρβελάκη Μsc Ψυχολόγος, στις μέρες μας ένας καπνιστής γνωρίζει πολύ καλά το τι συνεπάγεται αυτή η συνήθεια για τον οργανισμό του. Όσο παράλογο και αν φαίνεται, η προβολή των βλαβερών συνεπειών του καπνίσματος μέσα από ιατρικές επισημάνσεις, εντατικές αντικαπνιστικές καμπάνιες και με τις γραπτές προειδοποιήσεις στα πακέτα των τσιγάρων, πεισμώνει τον καπνιστή. Και προκαλεί την πιο συνηθισμένη άμυνα. Δηλαδή την άρνηση.
Η Πανευρωπαϊκή αντικαπνιστική εκστρατεία, με την απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους και επαγγελματικούς χώρους, τουλάχιστον, βοηθά στην ελάττωση του αριθμού των τσιγάρων, αλλά από την άλλη δεν λύνει το πρόβλημα, αφού κατά πολλούς οδηγεί σε κοινωνικό αποκλεισμό των καπνιστών.
Διότι, η διακοπή του καπνίσματος είναι προσωπική υπόθεση και για να είναι αποτελεσματική, πρέπει να αποτελεί συνειδητή απόφαση, επισημαίνει η ειδικός.
Στο άδειο μου πακέτο…
Αν σας ρωτούσαμε το πώς ξεκινήσατε το κάπνισμα, η πιο συνηθισμένη απάντηση θα ήταν “πιτσιρικάς για χάρη της παρέας” ή “στο στρατό”. Που σημαίνει ότι το τσιγάρο έμοιαζε να τονώνει την εικόνα του ανδρισμού σας στην πρώτη νεότητα.
Όμως, ο λόγος για τον οποίο αρχίζει κανείς το κάπνισμα είναι τελείως διαφορετικός από εκείνον για τον οποίο το συνεχίζει.
Από τη στιγμή που εθίζεστε στον καπνό, ουσιαστικά έχετε πειστεί πως η νικοτίνη σας προσφέρει από χαλάρωση μέχρι διέγερση και από αυτοπεποίθηση έως καλή συντροφιά.
Πόσο εύκολο, όμως, είναι να διακόψετε τη σχέση με αυτό το…φιλαράκι;
Το 60% των καπνιστών στην Ελλάδα το θεωρούν εξαιρετικά δύσκολο.
Όμως το 99% εκείνων που τα κατάφεραν, δηλώνουν ότι τελικά η όλη προσπάθεια ήταν κατά πολύ ευκολότερη από όσο την περίμεναν.
Η μοναδική λύση στο ζήτημα της εξάρτησης επισημαίνει ο κ Γεώργιος Ν. Χρυσοχεράκης Πνευμονολόγος, είναι να εμπεδώσετε δύο πράγματα.
Πρώτον ότι το οργανικό σύνδρομο στέρησης από τη νικοτίνη είναι εξαιρετικά ήπιο και διαρκεί λίγα 24ωρα. Το δεύτερο, δηλαδή η ψυχολογική εξάρτηση από το τσιγάρο, είναι το πιο βασικό και ουσιαστικό εμπόδιο στην προσπάθειά σας.
Έχοντας μυθοποιήσει τα “οφέλη” που σας προσφέρει, είναι δύσκολο –αλλά όχι ανέφικτο- να το αποσυνδέσετε από την καθημερινότητά σας.
Θεωρείτε, ότι χωρίς αυτό δεν μπορείτε να σκεφτείτε, να αποδώσετε, να αντέξετε, να ξεδώσετε, να γελάστε, να επικοινωνήσετε, να μονολογήσετε με τον εαυτό σας, να έχετε τον έλεγχο της ζωή σας.
Έτσι, αν σας πουν ότι δεν θα καπνίσετε για οκτώ ολόκληρες ώρες, το πιο πιθανό είναι να επαναστατήσετε. Όμως, ο ίδιος σταματάτε το κάπνισμα όταν κοιμόσαστε, τρώτε, πετάτε με αεροπλάνο, κάνετε έρωτα ή πηγαίνετε σινεμά.
Αξίζει, λοιπόν, να αναρωτηθείτε, αν είναι τόσο θαυματουργό, ώστε να σας προσφέρει τόσα πολλά. Σύμφωνα με τον γιατρό, η νικοτίνη εγκαθιδρύει στον οργανισμό σας το ρυθμό της αναπλήρωσης ανά δεκάλεπτο, εικοσάλεπτο ή ημίωρο, θέτοντας σε δεύτερη μοίρα τους άλλους βιολογικούς ρυθμούς. Το κάπνισμα, λοιπόν, ανακουφίζει το σώμα σας από τη σύντομη στέρηση μεταξύ τσιγάρων, με αποτέλεσμα να ερμηνεύετε αυτή την ικανοποίηση σαν ένα ευχάριστο αίσθημα χαλάρωσης.
Και σας επιβάλλει συνήθειες ή συμπεριφορές που να το δικαιολογούν.
Επομένως, θα πρέπει να μπείτε στην διαδικασία να αναθεωρήσετε και να ξεπεράσετε όλα όσα χρησιμοποιείτε ως άλλοθι για να καπνίσετε.
Άλλωστε, όπως σκωπτικά αναφέρει ο Όσκαρ Ουάιλντ στο “Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι”, το κάπνισμα είναι η απόλυτη μορφή της τέλειας απόλαυσης.
Είναι εξαίσιο, φίνο και σε αφήνει ανικανοποίητο. Τι άλλο να ζητήσει κανείς;
Το “διαζύγιο”
Σύμφωνα με την ψυχολόγο, οι λόγοι που ένας άνδρας αποφασίζει να κόψει το κάπνισμα είναι πολλοί. Ρόλο παίζουν προβλήματα υγείας – κυρίως αναπνευστικά ή καρδιολογικά-, η έλλειψη αντοχής, η παρουσία παιδιών, τα σημάδια γήρανσης, το οικονομικό κόστος ή ένα σοκαριστικό γεγονός.
Αν όμως βρίσκεστε στο σημείο που έχετε ξεκαθαρίσει μέσα σας πως, αυτή η σχέση δεν πάει άλλο, τότε το επόμενο βήμα είναι το “πώς”. Διότι, το πέρασμα από τη θεωρία στην πράξη είναι η πιο επώδυνη διαδικασία.
Παρόλο που υπάρχουν διάφορες απόψεις, τάσεις και τεχνικές για τη διακοπή του καπνίσματος, στην ουσία τους είτε εμφανίζουν μικρές παραλλαγές ή είναι το αποτέλεσμα μιας συνδυαστικής επιμειξίας μεταξύ τους.
Σε κάθε περίπτωση εσείς θα αποφασίσετε ποιος τρόπος σας ταιριάζει σύμφωνα με τον χαρακτήρα και τις συνήθειές σας.
Όμως, για να θέσετε το σχέδιο σας σε εφαρμογή μην περιμένετε τις κατάλληλες συνθήκες –π.χ. λιγότερη πίεση στη δουλειά ή την οικογένεια, γιατί θα το αναβάλλετε διαρκώς. Επιλέξτε την ημερομηνία με αφορμή τα γενέθλιά σας, μια αργία ή την έναρξη των καλοκαιρινών σας διακοπών. Λίγο πριν ξεκινήσετε, μειώστε κατά δυο τα τσιγάρα που καπνίζετε και παρατηρείστε τι σας κάνει να καθυστερείτε το άναμμα του επόμενου τσιγάρου. Για παράδειγμα μια βόλτα με τα πόδια στο τετράγωνο, ένα σνακ, το να πίνετε νερό ή κάτι στυφό που δεν ταιριάζει με τη γεύση του καπνού, να μασάτε τσίχλα, ακόμα και με το να κάνετε γυμναστική.
Και μόνο πέντε λεπτά καθυστέρησης να κερδίσετε, είστε σε καλό δρόμο. Επιπλέον, όταν θα μπείτε στη φάση διακοπής, θα ξέρετε πώς να απασχολήσετε τον εαυτό σας στις ώρες της στέρησης.
Προσπαθήστε να καπνίζετε με το αριστερό χέρι, αν είστε δεξιόχειρας –είναι πιο άβολο- και το αντίστροφο αν είστε αριστερόχειρας.
Όταν φτάσει η “μεγάλη μέρα”, ειδικά αν είστε…επαγγελματίας καπνιστής εξαφανίστε πακέτα, τασάκια και ό,τι σας θυμίζει το κάπνισμα.
Διότι από τα κλασικά λάθη είναι η ελάττωση και όχι η “μαχαίρι” διακοπή, η οποία θα αποσυνδέσει το τσιγάρο από την καθημερινότητά σας.
Επικουρικά, ενημερωθείτε για τα υποκατάστατα νικοτίνης, για εναλλακτικές προσεγγίσεις όπως ο βελονισμός ή η ομοιοπαθητική και δοκιμάστε να επισκεφτείτε ένα δημόσιο ή ιδιωτικό ιατρείο διακοπής καπνίσματος.
Όσο αφορά το “τέρας” της αποτυχίας, είναι όντως υπαρκτό, αλλά αποκλειστικά για δυο λόγους. Είτε επειδή εσείς επιλέξατε λάθος κίνητρο να διακόψετε ή επειδή η μέθοδος που ακολουθείτε στη πράξη δεν σας ταιριάζει. Οπότε δοκιμάστε κάποια άλλη ή ξαναπροσπαθήστε με την ίδια, σε μια άλλη χρονική στιγμή.
Ηρωική…διακοπή!
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης υπήρξε μανιώδης καπνιστής σε εποχές που δεν υπήρχαν τσιγάρα αλλά τσιμπούκια. Μια μέρα έτυχε να του τελειώσει ο καπνός και δεν μπορούσε να βρει πουθενά. Έψαξε παντού, όμως οι προσπάθειες του απέβησαν άκαρπές. Θέλοντας απελπισμένα να καπνίσει, άρχισε να ξύνει το τσιμπούκι για να μαζέψει τα υπολείμματα. Όταν τα άναψε και τράβηξε τη πρώτη ρουφηξιά αισθάνθηκε -όπως ήταν αναμενόμενο- απίστευτη αηδία. Τότε σηκώθηκε όρθιος και φουρκισμένος με τον εαυτό του αναφώνησε:”Άι στον διάτανο! Πού πάω να ελευθερώσω την Ελλάδα άμα δεν μπορώ να ελευθερώσω τον εαυτό μου από αυτό το πράμα;”.
Και έκτοτε δεν κάπνισε ποτέ ξανά.
Αντικαπνιστικές ασκήσεις
Μειώνουν τη νευρικότητα που προκαλεί η στέρηση του καπνού και ταυτόχρονα βελτιώνουν τη φυσική σας κατάσταση.
1. Από όρθια ή καθιστή θέση ανοίξτε πλάγια τα χέρια σας και μείνετε έτσι σε όλη την διάρκεια της άσκησης. Πάρτε μια βαθιά εισπνοή από τη μύτη και κρατείστε τον αέρα στους πνεύμονες σας όσο περισσότερο γίνεται. Εκπνεύστε αργά από το στόμα, μιμούμενος το φύσημα του καπνού. Επαναλάβετε 4 έως 5 φορές.
Γιατί: Στην αρχή θα εκπλαγείτε από την περιορισμένη αντοχή να κρατήσετε τον αέρα, αλλά στη συνέχεια – όσο αποτοξινώνεστε από το τσιγάρο- θα διαπιστώσετε την ωφέλιμη διαφορά. Παράλληλα, θα εκτονώσετε τον εκνευρισμό της προσπάθειας και θα αισθανθείτε ευεξία.
2. Σταθείτε όρθιος και κλείστε τα μάτια σας για να αυτοσυγκεντρωθείτε.
Σηκώστε το ένα πόδι προς τα πίσω και προσπαθήστε να το πιάσετε και να το κρατήσετε έτσι λυγισμένο για τουλάχιστον 20” δευτερόλεπτα. Επαναλάβετε την άσκηση 3 φορές στο κάθε πόδι.
Γιατί: Είναι μια από τις ασκήσεις που θα σας μάθουν να ελέγχετε τα νεύρα σας, επικεντρώνουν εκτός τσιγάρου το μυαλό σας και σας οπλίζουν με επιμονή και επιμονή για το τελικό αποτέλεσμα.
3. Σηκώστε ψηλά τα χέρια και ενώστε τις παλάμες σας. Προσπαθήστε να τεντώσετε όλο το σώμα σας προς τα επάνω όσο περισσότερο γίνεται. Μείνετε σε αυτή τη θέση για 20”- 30” δευτερόλεπτα και επαναλάβετε για 3 φορές.
Γιατί: Θα αποφορτίσει το σώμα και το μυαλό σας από την στιγμιαία επιθυμία να καπνίσετε, θα σας τονώσει το αίσθημα του αυτοελέγχου και παράλληλα θα σας βοηθήσει ώστε να αναπνέετε καλύτερα, βελτιώνοντας τη διάθεση σας.
Όταν το…αποζητάτε:
- Σκεφτείτε ότι κανείς δεν σας το απαγορεύει ή σας το στερεί. Εσείς αποφασίσατε να σταματήσετε το κάπνισμα και είναι επιλογή σας να ζήσετε χωρίς αυτό.
- Φτιάξτε μια λίστα με δουλειές ή εκκρεμότητες για το σπίτι, το αυτοκίνητο ή το γραφείο που θα κρατήσουν το μυαλό και τα χέρια σας απασχολημένα. Θα αποδειχτεί ιδιαίτερα χρήσιμη σε στιγμές που θα νιώσετε επιτακτική την ανάγκη για έστω και μια ρουφηξιά.
- Αν βρίσκεστε σε κλειστό χώρο, κάντε τέσσερα βήματα, κοντοσταθείτε μετρώντας μέχρι το 4 και μετά κάντε μεταβολή. Ξανακάντε τέσσερα βήματα κ.ο.κ αλλά αργά, γιατί το γοργό βήμα ίσως σας προκαλέσει εκνευρισμό. Γενικά η κίνηση είναι ένας πολύ αποδοτικός αντιπερισπασμός στην επιθυμία να καπνίσετε.
- Σφίξτε τη γροθιά σας για 5” δευτερόλεπτα και αφήστε τη να χαλαρώσει εστιάζοντας τη προσοχή σας σε αυτή. Συνεχίστε για 5 με 10 φορές. Θα νιώσετε αυτοέλεγχο και θα ξεχάσετε την “ακατανίκητη” επιθυμία για τσιγάρο.
- Όσο αστείο και να σας φαίνεται, σε στιγμή κρίσης δοκιμάστε να πάρετε ρουφηξιά από τον στυλό σας και εκπνεύστε αργά. Η μίμηση της κίνησης μειώνει το στερητικό σύνδρομο, δημιουργώντας μια χρήσιμη ψευδαίσθηση.
