Ορθή χρήση κλιματιστικών: Για… ασφαλή δροσιά! | Υγεία - planbemag.gr
Plan Be Mag
Υγεία

Ορθή χρήση κλιματιστικών: Για… ασφαλή δροσιά!

Το θερμόμετρο ανεβαίνει και μαζί του ανεβαίνει και η …λατρεία που δείχνουμε στον αγαπημένο σύμμαχο κάθε καλοκαιριού μας, το κλιματιστικό. Η δροσιά, όμως… ου γαρ έρχεται μόνη και γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, θα πρέπει να γνωρίζουμε κάποιους βασικούς κανόνες, ώστε να αποφύγουμε τα βλαβερά για την υγεία μας λάθη, από την κακή χρήση των κλιματιστικών.

Οι υψηλές θερμοκρασίες φαίνεται πως είναι ιδιαίτερα επίμονες και παρατεταμένες, με αποτέλεσμα η χρήση των κλιματιστικών να είναι η πιο δροσερή λύση για όσους δεν μπορούν να “ανακουφιστούν” σε κάποια παραλία. Ωστόσο, αυτή η τεχνητή δροσιά συνοδεύεται από αυξημένη νοσηρότητα -όχι μόνο λόγω των μετακινήσεων από τους εσωτερικούς κλιματιζόμενους χώρους στο θερμό εξωτερικό περιβάλλον- αλλά και από την κακή χρήση των κλιματιστικών. Ρωτήσαμε τους ειδικούς και συγκεντρώσαμε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες, ώστε να μπορέσετε να απολαύσετε με ασφάλεια τον… δροσερό σας φίλο.

Τα συνήθη λάθη

H κακή συντήρηση του κλιματιστικού και η πολύ χαμηλή θερμοκρασία.

Τα κλιματιστικά πρέπει να συντηρούνται περιοδικά, γιατί στα φίλτρα τους συγκεντρώνονται όλες οι χημικές ουσίες και οι μικροοργανισμοί της ατμόσφαιρας. Στη συνέχεια, με τη λειτουργία του κλιματιστικού εξέρχονται και αιωρούνται στον αέρα που αναπνέουμε, μολύνοντάς τον. Επίσης, τα δοχεία στα οποία συλλέγεται το νερό που προέρχεται από την εξάτμιση -και στην συνέχεια ψύξη που γίνεται από το μηχάνημα-, πρέπει να καθαρίζονται και να απολυμαίνονται, διαφορετικά θα αναπτυχθούν μύκητες ή βακτηρίδια.

Οι…παθήσεις των κλιματιστικών

Tα νοσήματα που οφείλονται στα κλιματιστικά μελετήθηκαν για πρώτη φορά το καλοκαίρι του 1976, όταν σε συνέδριο 5.000 λεγεωνάριων της American Legion Convention στην Φιλαδέλφεια των Η.Π.Α. οι 182 από αυτούς παρουσίασαν βαριά πνευμονική λοίμωξη και, μάλιστα, οι 29 από αυτούς κατέληξαν. Από το γεγονός αυτό, η νόσος φέρει το όνομα Νόσος των Λεγεωνάριων ή νόσος των κλιματιστικών. Υπεύθυνο για την εκδήλωση της νόσου είναι το βακτηρίδιο Legionella pneumophila. Το γένος Legionella περιλαμβάνει περίπου 30 είδη πολλά από τα οποία προκαλούν νόσο στον άνθρωπο. Υπεύθυνοι για την Νόσο των Λεγεωνάριων θεωρούνται οι ορότυποι 1 και 2 της Legionella που προκαλούν το 60% των πνευμονιών.

Η μετάδοσή της γίνεται με την εισπνοή μολυσμένων σταγονιδίων και προσβάλλει συχνότερα τους άνδρες από ότι τις γυναίκες σε αναλογία 3:1.

Η νόσος εκδηλώνεται 2 έως 10 ημέρες από την έκθεση στο λοιμογόνο παράγοντα (Legionella pneumophila) με καταβολή, μυαλγία, βήχα, βλεννώδη απόχρεμψη, αίσθημα ψύχους, πονοκέφαλο, πυρετό μέχρι και 40°C, σπανιότερα δε διάρροια, νεφρική ανεπάρκεια, σύγχυση, ατονία ή λήθαργο. Δεν έχουν αναφερθεί κρούσματα μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο. Η Legionella pneumophila μπορεί να βρεθεί στο έδαφος, στα λιμνάζοντα νερά, στη λάσπη, στο νερό των ψυκτικών μηχανημάτων και στους υδρατμούς των μονάδων κλιματισμού.

Στην Ελλάδα αναφέρεται μια μικρή επιδημία της νόσου σε νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης από μόλυνση που μεταδόθηκε από το κεντρικό κλιματισμό (Παπαναγιώτου, 1995).

Άλλες ασθένειες

Μια άλλη νόσος είναι ο πυρετός εξ υγραντού, που έχει χαρακτήρα εξωγενούς αλλεργικής κυψελιδίτιδος και εκδηλώνεται με πυρετό, βήχα, καταβολή, δύσπνοια και μυαλγία εντός ωρών από την έκθεση, αλλά εμφανίζεται βελτίωση μέσα σε 24 ώρες.

Φαίνεται πως η νόσος αποτελεί αλλεργική αντίδραση σε πρωτεΐνες των μικροοργανισμών και όχι σε κάποια τοξίνη.

Επίσης, είναι δυνατόν να εμφανιστούν λοιμώξεις από τον μύκητα Ασπέργιλλο (Aspergillus), ιογενείς λοιμώξεις, φυματίωση ή άλλα οξέα επεισόδια αναπνευστικών λοιμώξεων. Από τα νοσήματα αυτά η νόσος των κλιματιστικών είναι η πιο σοβαρή και πολλές φορές μπορεί να προκαλέσει ακόμα και τον θάνατο. Η θνητότητα της νόσου ποικίλλει από 0% έως και 15%, ενώ στα άτομα με ανοσοκαταστολή μπορεί να φθάσει μέχρι και 50%.

Οι ευαίσθητες ομάδες

Άτομα τα οποία πάσχουν από χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, βρογχικό άσθμα, άλλα νοσήματα του αναπνευστικού ή κακοήθεια, πρέπει να αποφεύγουν την μακρόχρονη παραμονή τους σε κλιματιζόμενους χώρους με κακή συντήρηση του κλιματιστικού ή μεγάλο συχνοτισμό. Οι πάσχοντες από καρδιακά νοσήματα χρόνιας μορφής, όπως καρδιακή ανεπάρκεια, ή άτομα με διαταραγμένο ανοσοποιητικό σύστημα είναι υψηλού κινδύνου νόσησης. Τα ηλικιωμένα άτομα είναι, επίσης, πιο ευάλωτα.

Οι επικίνδυνες εναλλαγές στη θερμοκρασία

H απότομη θερμοκρασιακή αλλαγή -και ειδικά όταν η διαφορά θερμοκρασίας του εσωτερικού και εξωτερικού χώρου είναι μεγάλη- έχει ως αποτέλεσμα οι μυϊκές συσπάσεις να είναι εντονότερες, πράγμα το οποίο σε συνδυασμό με την εισπνοή πολύ ψυχρού ή θερμού αέρα οδηγεί σε δυσχέρεια της λειτουργικότητας του αναπνευστικού συστήματος.

Η σωστή χρήση του κλιματιστικού επιβάλλει μια λογική διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ εσωτερικού και εξωτερικού χώρου. Η διαφορά αυτή δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη των 100C, διαφορετικά η αίσθηση του κρύου αέρα είναι έντονη.

Δεν πρέπει, δηλαδή, όταν η εξωτερική θερμοκρασία είναι 35°C, στο εσωτερικό περιβάλλον να επικρατεί θερμοκρασία κάτω των 25°C, διότι μπορεί να δημιουργηθούν προβλήματα, όπως αναπνευστική δυσχέρεια.

Επίσης, ο μυϊκός τόνος είναι αυξημένος με αποτέλεσμα να έχουμε μυαλγίες ή ψύξη ή ιγμορίτιδα με καταρροή, ρινική συμφόρηση κ.ά.

Οι κανόνες στο σπίτι

Η σωστή και επισταμένη τήρηση των κανόνων υγιεινής και συντήρησης των κλιματιστικών με συχνή αλλαγή των φίλτρων αλλά και με την απρόσκοπτη διακίνηση του νερού ή του ψυκτικού υγρού, είναι απαραίτητη. Τα φίλτρα είναι φτιαγμένα από υαλοβάμβακα ή άλλα συνθετικά υλικά και, συνήθως, κατακρατούν την σκόνη σε ποσοστό 30 έως 80%, χωρίς όμως να κατακρατούν αέρια ή ατμούς, όπως π.χ. τον καπνό του τσιγάρου ή την ατμοσφαιρική ρύπανση. Η ετήσια φροντίδα τους διασφαλίζει πιο καθαρό και υγιεινό περιβάλλον με μικρότερες πιθανότητες ανακύκλωσης των βλαπτικών παραγόντων που δυνατόν να υπάρχουν.

Στους χώρους εργασίας

Οι χώροι εργασίας είναι σαφέστατα μια μεγάλη “αποθήκη” μικροοργανισμών, μικροβίων και μυκοβακτηριδίων λόγω μεγαλύτερου συχνοτισμού, ενώ στα σπίτια θεωρητικά επικρατούν καλύτερες συνθήκες υγιεινής. Εκτός σπιτιού δεν είναι εύκολο σε κάθε επισκέπτη ή εργαζόμενο σε κλιματιζόμενο χώρο να λάβει ιδιαίτερες προφυλάξεις. Η χρήση μάσκας θα ήταν ένα σωστό προληπτικό μέτρο, όμως είναι ανέφικτη.

Τα “δεν πρέπει”…

Ο εσωτερικός χώρος διαμονής θα πρέπει να είναι απαλλαγμένος από καπνό τσιγάρου, ψεκασμούς εντομοκτόνων ή μυκητοκτόνων, οσμές απορρυπαντικών ή άλλων ειδών υγιεινής, π.χ. αρώματα.

Η εισπνοή αυτών των παραγόντων μπορεί να πυροδοτήσει μια κρίση βρογχικού άσθματος, να προκαλέσει φαρυγγιτίδα, βήχα, κεφαλαλγία κτλ. Όταν ειδικά στον κλιματιζόμενο χώρο υπάρχει μεγάλος αριθμός εργαζομένων -π.χ. σε επιχείρηση ή γραφείο- τότε θα πρέπει να απαγορεύεται πλήρως η χρήση σε ο,τιδήποτε μπορεί να είναι βλαπτικό για τον διπλανό μας.

Πολλές φορές είναι δυνατόν να πυροδοτηθεί η έναρξη κρίσης βρογχικού άσθματος, όταν υπάρχει το υπόστρωμα και όταν οι συνθήκες διαβίωσης ή εργασίας βοηθούν σε αυτό. Αυτοί που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο έκθεσης και μόλυνσης από την Legionella pneumophila είναι οι εργαζόμενοι στα μοντέρνα γυάλινα κτίρια με “σφραγισμένα” παράθυρα, οι εργαζόμενοι στα ξενοδοχεία, στα νοσοκομεία, στα σούπερ μάρκετ κτλ.

Ο φυσικός αερισμός του χώρου

Ο συχνός φυσικός αερισμός κάθε χώρου είναι απαραίτητος. Με τον τρόπο αυτό επέρχεται φυσική ανανέωση του αέρα του εσωτερικού χώρου με αύξηση του διακινούμενου “υγιή” αέρα, καθώς επίσης και σαφή μείωση των συσσωρευμένων παθολογικών παραγόντων που τυχόν υπάρχουν στο εσωτερικό περιβάλλον.

Έτσι μειώνονται οι πιθανότητες εισπνοής μικροβίων ή σωματιδίων που μπορούν να προκαλέσουν νόσο ή αλλεργικές εκδηλώσεις. Επιπλέον, επέρχεται μια ισορροπία στην θερμοκρασία μεταξύ εσωτερικού και εξωτερικού χώρου, με καλύτερη ανεκτικότητα από τον ανθρώπινο οργανισμό.