Επειδή το κρύο “επιβουλεύεται” την καρδιά μας, ευκαιρία να μάθουμε πώς να την κρατήσουμε ζεστή και υγιή.
της Έλενας Κιουρκτσή
Έρευνα Αμερικανών επιστημόνων διαπίστωσε ότι τον χειμώνα αυξάνονται τα περιστατικά και οι θάνατοι από καρδιαγγειακά νοσήματα, συγκριτικά με την περίοδο του καλοκαιριού. Ωστόσο, και σε μελέτες που έχουν γίνει στη χώρα μας, έχει διαπιστωθεί ότι, την περίοδο του χειμώνα που υπάρχει αυξημένη υγρασία, ο μέσος ημερήσιος αριθμός θανάτων από οξύ έμφραγμα ήταν περίπου 32% μεγαλύτερος σε σχέση με το καλοκαίρι.
Η αύξηση των καρδιακών επεισοδίων τους ψυχρούς μήνες χαρακτηρίζεται ως ένα σύνδρομο, το οποίο χρήζει ιδιαίτερης προσοχής και αντιμετώπισης, αποκαλούμενο το καρδιολογικό «σύνδρομο» του χειμώνα.
Γιατί, γιατρέ;
Η καρδιά στις χαμηλές θερμοκρασίες “ζορίζεται”, αυξάνει την αρτηριακή πίεση (που είναι πάντα υψηλότερη τον χειμώνα και χαμηλότερη το καλοκαίρι) και τους σφυγμούς της, προκειμένου να διατηρήσει τη θερμοκρασία του σώματος σταθερή.
Επιπλέον, το κυκλοφορικό σύστημα την ίδια περίοδο επιβαρύνεται και από παράγοντες, όπως η μειωμένη άσκηση και η χειρότερη διατροφή (π.χ. λιγότερα λαχανικά και φρούτα, και κατανάλωση περισσότερο λιπαρών τροφών, ζάχαρης, αλατιού και αλκοόλ). Ένα τέτοιο γεγονός μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακές αρρυθμίες ή, μακροπρόθεσμα, αν δεν αντιμετωπιστεί, σε σοβαρές καρδιαγγειακές βλάβες.
Ωστόσο, σημαντικό ρόλο στην καρδιαγγειακή υγεία έχει η πρόληψη, χάρη στην οποία το 80% των θανάτων από καρδιά μπορεί να αποφευχθεί.
Προσέχω την καρδιά μου
● Τέλος στα περιττά κιλά. Η επαναφορά του φυσιολογικού βάρους είναι το πρώτο και κυριότερο βήμα για να προστατεύσουμε την καρδιά μας. Η μείωση των ημερήσιων θερμίδων λίπους και η αύξηση των φυτικών λιπών στη διατροφή μας μπορεί να μειώσει τη θνησιμότητα από καρδιαγγειακά νοσήματα κατά 47%.
● Σωστή διατροφή. Θρεπτικά συστατικά, όπως το κάλιο, τα καλά λιπαρά και τα αντιοξειδωτικά, “αγαπούν” το καρδιαγγειακό σύστημα και δεν πρέπει να λείπουν από το καθημερινό μας τραπέζι. Η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία συνιστά να καταναλώνουμε ψάρι δύο φορές την εβδομάδα – σολομό, ρέγκα, τόνο και αντζούγιες, που είναι πλούσια σε Ω3 λιπαρά οξέα, τα οποία συμβάλλουν στο να μειώσουμε τα τριγλυκερίδια και να καταπολεμήσουμε τις φλεγμονές. Τα καρύδια, τα αμύγδαλα και γενικότερα τα περισσότερα είδη ξηρών καρπών βοηθούν την “καλή” χοληστερόλη μας (HDL), σε αντίθεση με τα αναψυκτικά που περιέχουν ζάχαρη.
● Διαχείριση στρες. Το χρόνιο στρες (βασικός παράγοντας εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων) συμβάλλει στην εκδήλωση της υπέρτασης και μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη και αγχώδεις διαταραχές. Είναι πολύ σημαντικό να βρούμε χόμπι που μας ευχαριστούν και να αφιερώνουμε χρόνο στον εαυτό μας για χαλάρωση και διασκέδαση.
● Σωματική άσκηση. Μειώνει τα επίπεδα της κακής χοληστερόλης στο αίμα, μετριάζει το στρες, βοηθά στο να έχουμε φυσιολογικό βάρος και προλαμβάνει την εκδήλωση του μεταβολικού συνδρόμου (βασικός παράγοντας κινδύνου για καρδιοπάθεια). Ωστόσο, χρειάζεται προσοχή (ιδιαίτερα εάν ήδη πάσχουμε από κάποιο καρδιαγγειακό νόσημα), επειδή η αύξηση του καρδιακού έργου κατά την άσκηση, σε συνδυασμό με τις χαμηλές θερμοκρασίες, μπορεί να έχουν δυσμενείς συνέπειες για την καρδιά.
Γι’ αυτό συνιστάται η όποια σωματική δραστηριότητα να λαμβάνει χώρα κατά κύριο λόγο σε εσωτερικούς χώρους, να έχει αερόβιο χαρακτήρα και να αποφεύγεται η έντονη σωματική καταπόνηση, όπως και η άμεση αλλαγή περιβάλλοντος από εσωτερικό σε εξωτερικό χώρο αμέσως μετά την άσκηση. Η ενδεδειγμένη συχνότητα είναι τουλάχιστον 3-4 φορές την εβδομάδα, με διάρκεια περίπου 30 λεπτά.
● Διακοπή του καπνίσματος. Τσιγάρο και καρδιαγγειακή νόσος είναι μια… ολέθρια σχέση, αφού, όπως όλα δείχνουν, η διακοπή του καπνίσματος συμβάλλει σημαντικά στην αλλαγή της πρόγνωσης της στεφανιαίας νόσου και των εμφραγμάτων.
● Τακτικός έλεγχος. Η παρακολούθηση της χοληστερόλης από μικρή ακόμα ηλικία (κυρίως αν υπάρχει ενδεχόμενο κληρονομικότητας) είναι εξαιρετικά σημαντικός παράγοντας πρόληψης. Επίσης, οι ειδικοί συνιστούν στις ευαίσθητες ομάδες να υποβάλλονται σε τεστ κοπώσεως, ενώ θεωρούν σημαντικό και τον εμβολιασμό τους κατά της γρίπης.
6+1 Tips από… καρδιάς
1. Αν έχουμε αυξημένη χοληστερίνη (πάνω από 280 mg/dl), να προτιμάμε τα τυριά με χαμηλά λιπαρά (π.χ. κατίκι, ανάλατη μυζήθρα, ανθότυρο και τα τυριά light).
2. Αν έχουμε υπέρταση, να αποφεύγουμε τα τρόφιμα σε κονσέρβα, τα αλμυρά τυριά, καθώς και το αλάτι στο μαγείρεμα.
3. Έχει, δε, σημασία να καταναλώνουμε όσο το δυνατόν περισσότερα ποιοτικά γεύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας (ιδανικά 5), με έμφαση στα φρούτα και τα λαχανικά. Μετά το γεύμα, να αποφεύγουμε να εκτεθούμε στο κρύο.
4. Στα φαγητά και τις σαλάτες να χρησιμοποιούμε ελαιόλαδο με μέτρο (1 κουταλιά έχει 135 θερμίδες).
5. Θα μας κάνει καλό να συνοδεύουμε τα γεύματά μας με ψωμί ολικής άλεσης.
6. Κατά τους χειμερινούς μήνες, να αποφεύγουμε να καταναλώνουμε πολύ αλκοόλ, το οποίο οδηγεί σε απώλεια θερμότητας, πτώση της θερμοκρασίας του σώματος και μεγαλύτερη απώλεια υγρών από τον οργανισμό, επιβαρύνοντας την καρδιά και τα αγγεία. Ένα ποτηράκι κρασί την ημέρα είναι ωφέλιμο και, σύμφωνα με πρόσφατη τσέχικη έρευνα, εάν συνδυάζεται με εβδομαδιαία γυμναστική, μπορεί να έχει σημαντικά οφέλη για τον οργανισμό.
7. Να μην ξεχνάμε πως γενικότερα η σωματική δραστηριότητα έχει ζωτική σημασία για την υγεία της καρδιάς. Ακόμα και 20 με 30 λεπτά ήπιο περπάτημα την ημέρα μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά.
* Ευχαριστούμε για τις επιστημονικές πληροφορίες τον Δρ. Ηλία Καραμπίνο, Καρδιολόγο-Διδάκτορα Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
